Działając na podstawie art. 14a § 1 oraz § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399), w odpowiedzi na pisemny wniosek podatnika Firmy Handlowo-Usługowej "S." Ewa i Lesław S. w S. z dnia 8.06.2005 r. (...) o interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, kontrola skarbowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sanoku, po wnikliwej analizie stanowiska wnioskodawcy, który uważa, iż w związku z przekształceniem działalności gospodarczej prowadzonej na imię obojga małżonków w spółkę jawną i wniesienie aportem wszystkich towarów oraz środków trwałych nie będzie powodowało obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych, postanawia uznać stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W dniu 15.06.2005 r. FHU "S." Ewa i Lesław S. zwrócili się z zapytaniem do Ministerstwa Finansów w sprawie udzielenia odpowiedzi o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego i ich indywidualnej sprawie, w części wniosku dotyczącej konsekwencji w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z przekształceniem działalności prowadzonej przez małżonków bez umowy spółki w spółkę jawną. (...) Wnioskodawca pyta, czy w przypadku przymusowego, wymuszonego przez prawo przekształcenia dotychczasowej firmy prowadzonej przez małżonków bez umowy w spółkę jawną obowiązani są państwo do złożenia deklaracji PCC i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od wartości wniesionych wkładów. Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że małżonkowie prowadzą razem działalność gospodarczą w zakresie handlu artykułami przemysłowymi na imię obojga małżonków bez zawierania umowy spółki, opodatkowaną na zasadach ogólnych i są czynnymi podatnikami podatku VAT. Od 1.01.2006 r. wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków możliwe będzie tylko w formie organizacyjnej przewidzianej przez kodeks cywilny lub kodeks spółek handlowych. W związku z powyższym wymogiem chcą zawrzeć umowę spółki jawnej i wnieść do niej jako wspólny wkład wszystkie towary handlowe, całe wyposażenie i środki trwałe z firmy małżeńskiej. Według wnioskodawcy przekształcenie "spółki małżeńskiej" w spółkę jawną nie będzie podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sanoku, na podstawie art. 14a § 1 cyt. ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa, w związku z wniesionym zapytaniem dotyczącym stosowania przepisów prawa podatkowego, po wnikliwej analizie przedstawionego przez FHU "S." w S. stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie, postanawia uznać stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W związku z wejściem w życie art. 68 ustawy z 2.07.2004 przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) zobowiązano małżonków, zarejestrowanych w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie wspólnego wpisu, aby w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ww. ustawy złożyli wniosek o zmianę wspólnego wpisu. W przypadku niezłożenia stosownego wniosku na organie ewidencyjnym spoczywa obowiązek wykreślenia wspólnego wpisu małżonków z ewidencji działalności gospodarczej w terminie do 31.12.2005 r. Oznacza to, że z końcem 2005 r. z ewidencji działalności gospodarczej zostanie wyeliminowana działalność zarejestrowana na imię obojga małżonków. W związku z powyższym wspólne prowadzenie działalności możliwe będzie tylko w formie organizacyjnej przewidzianej prawem cywilnym, tj. spółki cywilnej, lub przepisami kodeksu spółek handlowych, np. spółki jawnej. Natomiast w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej odrębnie, tj. bez zawierania umowy np. spółki cywilnej, każdy z małżonków będzie mógł prowadzić odrębną działalność gospodarczą.

Z wniosku państwa wynika, iż podjęli państwo decyzję o prowadzeniu działalności gospodarczej w dalszym ciągu wspólnie w formie spółki jawnej. Wiąże się to z zawarciem umowy spółki i wniesieniem wkładów do spółki. Organizację i działanie spółki jawnej normuje ustawa z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.). Zgodnie z art. 22 k.s.h. spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności i powinna zawierać :firmę i siedzibę spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, przedmiot działalności spółki, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Artykuł 48 § 2 k.s.h. stanowi, iż wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Przedmiotem wkładu mogą być pieniądze, rzeczy ruchome, nieruchomości, prawa majątkowe oraz świadczenie różnych usług. O rodzaju i wysokości wkładu rozstrzygają wspólnicy w umowie spółki. Czynnością opodatkowaną w tym przypadku będzie zawarcie umowy spółki.

Ustawa z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399) w art. 1 określa sytuacje, zdarzenia, z którymi wiąże się obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa spółki jest samodzielnym zdarzeniem prawnym, objętym zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k i pkt 2 podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy spółki (akty założycielskie) oraz zmiany umów wymienionych w punkcie 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4. W przypadku umowy spółki za zmianę uważa się m.in. przekształcenie, podział lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego (art. 1 ust. 3 pkt 3 u.p.c.c). W związku z powyższym wspólnicy spółki są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek pobierany jest przez płatnika (art. 10 ust. 1 u.p.c.c.). Podstawę opodatkowania przy umowach spółki, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 ustawy stanowi:

• przy zawarciu umowy - wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego,
• przy przekształceniu, podziale lub łączeniu spółek - wartość majątku wniesionego do spółki albo wartość kapitału zakładowego.

Stawka podatku zaś została określona w art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy i wynosi 0,5 %.

Jak z powyższego wynika, ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie uzależnia obowiązku podatkowego od okoliczności powstania danej czynności cywilnoprawnej. Zatem bez znaczenia dla tego rodzaju obowiązku podatkowego jest fakt, iż obowiązek zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej wynika z przepisów ustawy z dnia 2.07.2004 r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Ponadto stwierdzić należy, iż ustawodawca nie nakazuje w tym przypadku małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej tylko w formie spółki cywilnej bądź jawnej. Mają oni bowiem prawo prowadzić działalność gospodarczą także odrębnie przez każdego z nich. Podatnicy decydując się na zmianę formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej muszą uwzględnić wszystkie konsekwencje prawno-podatkowe swojej decyzji.

Zdaniem wnioskodawcy umowa zawarcia spółki jawnej na mocy art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi w związku ze zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT wkładów niepieniężnych (aportów) wnoszonych do spółek prawa handlowego i cywilnego.

W myśl art. 2 pkt 4 powołanej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego. Oznacza to, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, wymienione w art. 1 u.p.c.c., jeżeli dokonanie tej czynności rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług czynność zawarcia umowy spółki jest czynnością neutralną z punktu widzenia podatku VAT, pozostaje poza zakresem przedmiotowym ustawy, brak jest więc podstaw do wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych określonemu w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a w związku z tym będzie opodatkowana tym podatkiem na zasadach ogólnych wg stawki 0,5-procentowej.