Spółka nabywa usługi niematerialne w zakresie badań rynkowych od podmiotów zagranicznych z krajów Wspólnoty. Jeden z kontrahentów czeskich do ceny świadczonych usług naliczył podatek VAT, mimo przedłożenia przez Spółkę dokumentu potwierdzającego jej zarejestrowanie dla potrzeb podatku od towarów i usług. W związku z powyższym Spółka skierowała zapytanie, czy w przypadku nabywania przez nią usług niematerialnych od kontrahentów unijnych winna ona wystąpić do organu podatkowego o nadanie numeru VAT-UE i zarejestrować się na potrzeby dokonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych?

W ocenie Wnioskodawcy, zgodnie z art. 97 ust. 3 ustawy o VAT Spółka nie jest zobowiązana do posiadania numeru VAT-UE, wystarczy tylko, że przy nabywaniu przez nią przedmiotowych usług od kontrahentów unijnych jest ona podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z brzmieniem art. 97 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zobowiązani do rejestracji jako podatnicy VAT-UE są co do zasady podmioty dokonujące:

• wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (rejestracja przez te podmioty umożliwia im stosowanie stawki 0%)
• wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (w tym przypadku posiadanie statusu podatnika VAT UE umożliwi zakup towaru bez VAT w kraju jego nabycia).

Ponadto, zgodnie z art. 97 ust. 3, obowiązek rejestracji jako podatnika VAT UE dotyczy podmiotów, które nabywając usługi, o których mowa w art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7, podają numer, pod którym są zidentyfikowane na potrzeby podatku na terytorium kraju, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług. Chodzi tu o usługi:

1. wewnątrzwspólnotowe usługi transportu towarów (art. 28 ust. 3 ustawy),
2. pomocnicze do usług transportowych takich jak załadunek, rozładunek, przeładunek i podobne czynności, bezpośrednio związane z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów (art. 28 ust. 4 ustawy),
3. pośrednictwa i spedycji związane bezpośrednio z wewnątrzwspólnotowymi usługami transportu towarów (art. 28 ust. 6),
4. wykonywane przez pośredników, działających w imieniu i na rachunek osób trzecich, związane bezpośrednio z usługami, o których mowa w art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. b lub usługami innymi niż pośrednictwo, spedycja oraz wskazanymi w art. 27 ust. 3 (art. 28 ust. 6),
lub z usługami wyceny majątku rzeczowego ruchomego lub usług na ruchomym majątku rzeczowym (uszlachetnianie) - art. 28 ust. 7.

Zatem ustawodawca w żaden sposób nie zobowiązuje podatników, nabywających od unijnych kontrahentów usługi inne, aniżeli wyżej wymienione, do rejestracji na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych tj. jako podatników VAT-UE. Tak więc Spółka, nabywając usługi niematerialne z zakresu badań rynkowych od podmiotów z krajów członkowskich Unii nie miała obowiązku zarejestrowania się jako podatnik VAT-UE.

Jednocześnie podaje się, iż dla usług badania rynków i opinii publicznej ustawodawca w sposób odrębny określił w art. 27 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy miejsce ich świadczenia. W sytuacji gdy usługi badania rynków i opinii publicznej świadczone są na rzecz podatnika mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę, miejscem jej opodatkowania określane jest na podstawie siedziby nabywcy. W przypadku zatem, gdy nabywcą przedmiotowej usługi jest podmiot polski mający status podatnika podatku od towarów i usług miejsce opodatkowania określone jest na terytorium kraju, a podatnikiem VAT jest w takim przypadku firma polska.

Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju. W sytuacji tej zastosowanie ma zatem opodatkowanie na zasadach importu usług, zdefiniowanego w art. 2 pkt 9 ww. ustawy, przy czym podatnikiem importu usług badania rynku jest zawsze nabywca usługi, na co wskazuje art. 17 ust. 3 i 4 ustawy o VAT.W świetle przepisu art. 17 ust. 3, o którym mowa w zdaniu poprzednim przepisu ust. 1 pkt 4 art. 17 nie stosuje się w przypadku usług i towarów, od których podatek należny został rozliczony przez usługodawcę lub dokonującego dostawy towarów na terytorium kraju, z wyłączeniem usług określonych w art. 27 ust. 3 oraz art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7, dla których w każdym przypadku podatnikiem jest usługobiorca. W przypadkach wymienionych w art. 27 ust. 3 przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju.

Mając na uwadze powyższe naliczenie podatku od wartości dodanej przez czeskiego usługodawcę nie zwalnia Spółki z obowiązku opodatkowania przedmiotowego nabycia w ramach importu usług.