Stan faktyczny:

W ramach podstawowego zakresu przyszłej działalności Podatnika znajduje się obsługa głębinowego terminalu kontenerowego. W celu wykonania swoich zadań statutowych Podatnik realizuje przedsięwzięcie inwestycyjne, którego efektem będzie terminal kontenerowy.

Jednym ze źródeł finansowania przedsięwzięcia inwestycyjnego ma być kredyt, którego uzyskanie pilotuje spółka konsultingowa działająca w Niemczech. Do zadań tej Spółki należy m. in. opracowanie biznesplanu dla przedsięwzięcia inwestycyjnego.

W umowie z firmą konsultingową zostały zawarte m. in. warunki płatności na realizację usług wynikających z umowy. Kwota netto z umowy została powiększona o 16 % VAT, gdyż spółka z Niemiec założyła, że obowiązek podatkowy powstaje w Niemczech. Zgodnie z tymi warunkami Podatnik zapłacił I ratę stanowiącą 25 % kwoty umownej w czerwcu 2004 r. oraz 50 % kwoty umownej w lipcu 2004 r. Obie zaliczki zostały powiększone o 16 % podatek VAT.

Kontrahent niemiecki wystawił faktury za otrzymane zaliczki we wrześniu 2004 r. Na fakturach tych widnieją tylko kwoty netto, zamiast faktycznie otrzymanych kwot zaliczek tj. kwot netto powiększonych o 16 % VAT. Tak wystawione faktury były efektem rozmów pomiędzy Spółką a kontrahentem niemieckim podczas, których ustalono, że w umowie niesłusznie założono powstanie obowiązku podatkowego po stronie niemieckiej i w związku z tym Spółka niesłusznie zapłaciła zaliczki powiększone o podatek VAT.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Z analizy stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika wynika, że nabywane przez niego usługi konsultingowe polegające na opracowaniu tzw. biznesplanu stanowią import usług. Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy przez import usług rozumiemy świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju.

Z pisma Podatnika wynika, ze nabywane przez niego usługi kwalifikowane są do wymienionych w art. 27 ust. 4 pkt 3 ustawy o VAT usług prawniczych, rachunkowo-księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1); przetwarzania danych i dostarczania informacji; architektonicznych i inżynierskich (PKWiU 74.2) – z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1; tłumaczeń.

W przypadku świadczenia tych usług na rzecz podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę, zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy o VAT miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania. Ponieważ nabywca usługi ma siedzibę w Polsce, miejscem świadczenia usług jest Polska.

Moment powstania obowiązku podatkowego regulują przepisy działu IV ustawy. Przepis art. 19 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Stosownie natomiast do art. 19 ust. 19 ustawy przepisy ust. 1, 4, 5, 11, 13 pkt 1 lit. b) i c), pkt 2, 4, 7 i 9 oraz ust. 14-16 stosuje się odpowiednio do importu usług. I tak zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy, mającym również zastosowanie do importu usług, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że obowiązek podatkowy po stronie nabywcy usługi importowej powstaje z chwilą wpłaty zaliczki, zaś opodatkowaniu podlega kwota wpłaconej zaliczki.

Fakt, że usługobiorca nie jest w stanie stwierdzić, kiedy usługodawca otrzymał zaliczkę, nie może wpływać na zmianę momentu powstania obowiązku podatkowego określonego w przepisach, w szczególności, jeżeli uwzględnia się miesięczny charakter rozliczenia tego podatku.