Stan faktyczny

Podatnik świadczy usługi serwisowe i doradztwa technicznego urządzeń firmy z Holandii. Usługi wykonywane są w kraju i w krajach trzecich.

Ocena prawna stanu faktycznego

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.Nr 54, poz.535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zasada ogólna określania miejsca świadczenia usług zawarta w art. 27 ust. 1 stanowi, że w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

W ust. 4 art. 27 ustawodawca wymienił szereg usług, dla których miejsce świadczenia określa się w sposób szczególny określony w art. 27 ust. 3.

I tak, zgodnie z przepisem szczególnym - art. 27 ust. 3 - gdy usługi wymienione w ust. 4, są świadczone na rzecz: 1) osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, lub 2) podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę - miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

Przepis ust. 4 art. 27 stanowi, że powyższą zasadę stosuje się do następujących usług:

1. sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw;
2. reklamy;
3. prawniczych, rachunkowo-księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1); przetwarzania danych i dostarczania informacji; architektonicznych i inżynierskich (PKWiU 74.2) - z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1; tłumaczeń;
4. bankowych, finansowych i ubezpieczeniowych łącznie z reasekuracją, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki;
5. dostarczania (oddelegowania) personelu;
6. wynajmu, dzierżawy lub innych o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu;
7. telekomunikacyjnych;
8. nadawczych radiowych i telewizyjnych;
9. elektronicznych;
10. polegających na zobowiązaniu się do powstrzymania się od dokonania czynności lub posługiwania się prawem, o których mowa w pkt 1-9 i 11;
11. agentów, pośredników działających w imieniu i na rzecz innej osoby, jeżeli uczestniczą w zapewnieniu świadczenia usług, o których mowa w pkt 1-10;

A zatem dla prawidłowego określenia miejsca świadczenia usługi należy w pierwszej kolejności dokonać jej zaliczenia do właściwego rodzaju.

Zaliczenie określonego wyrobu lub usługi do właściwego grupowania PKWiU należy do obowiązków producenta lub świadczącego usługę. Organy podatkowe nie są uprawnione do wydawania jakichkolwiek opinii klasyfikacyjnych.

W przypadku wystąpienia trudności związanych z ustaleniem właściwego grupowania, do którego należy zaliczyć usługę doradztwa technicznego, należy zwrócić się do odpowiedniego organu statystycznego tj. Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi, ul. Suwalska 29, 93-175 Łódź.

W przypadku uzyskania potwierdzenia, iż usługi doradztwa technicznego mieszczą się w grupie usług wymienionych w art. 27 ust.4 ustawy miejscem opodatkowania będzie miejsce, gdzie usługobiorca posiada siedzibę.

W przeciwnym wypadku zastosowanie będzie miał przepis ogólny - art. 27 ust. 1 ustawy.

Przepis ogólny znajdzie również zastosowanie w sytuacji gdy nabywca usługi – posiadający siedzibę lub miejsce zameldowania na terytorium Wspólnoty - nie będzie podatnikiem. Wówczas usługodawca wystawia fakturę z właściwą dla danej usługi stawką podatku.

Natomiast usługi serwisowe urządzeń znajdujących się zarówno w kraju jak i poza terytorium kraju zalicza się do usług na ruchomym majątku rzeczowym. Usługi tego rodzaju zostały wymienione w art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. d ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem w przypadku świadczenia usług na ruchomym majątku rzeczowym - miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone.

A zatem usługi serwisowe świadczone przez podatnika podlegają opodatkowaniu w miejscu, w którym znajdują się urządzenia będące przedmiotem serwisu.

Jeżeli miejsce to znajduje się poza terytorium kraju, to pomimo iż usługa nie podlega opodatkowaniu na terytorium kraju, to na podstawie przepisu art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przepis ten pozwala bowiem na obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabywane towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami. Zatem jeżeli podatnik posiada dokumenty potwierdzające związek odliczonego podatku z dokonanymi transakcjami ma prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Jeżeli usługa podlega opodatkowaniu na terytorium kraju, stawką właściwą jest stawka określona w art. 41 pkt 1 ustawy, tj. 22%.

Obowiązek podatkowy powstaje – co do zasady - zgodnie z przepisem art. 19 ust.1 ustawy z chwilą wykonania usługi, a jeżeli wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Natomiast w przypadku otrzymania zaliczki przed wykonaniem usługi, zastosowania znajdzie art. 19 ust. 11 ustawy, który stanowi, że „jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części”.