INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 stycznia 2012r. (data wpływu 24 stycznia 2012r.), uzupełnionym pismami z dnia 9 stycznia 2012r. (data wpływu 25 stycznia 2012r.) oraz z dnia 2 kwietnia 2012r. (data wpływu 4 kwietnia 2012r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie zwolnienia od podatku usług związanych z dochodzeniem roszczeń w imieniu poszkodowanych od towarzystw ubezpieczeniowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 stycznia 2012r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem w dniu 25 stycznia 2012r. (data wpływu) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie zwolnienia od podatku usług związanych z dochodzeniem roszczeń w imieniu poszkodowanych od towarzystw ubezpieczeniowych.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 2 kwietnia 2012r. (data wpływu 4 wietnia 2012r.) będącym odpowiedzią na wezwanie z dnia 23 marca 2012r. znak IBPP2/443-74/12/IK.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka) świadczy usługi likwidacji szkód z tytułu umów ubezpieczenia. Usługi te świadczone są na rzecz osób ubezpieczonych na podstawie umowy zawartej z tą osobą. Usługi te zostały zakwalifikowane przez Urząd Statystyczny w Łodzi do PKD 66.21 Z „Działalność związana z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat” – wniosek Spółki oraz odpowiedź US stanowi załącznik do niniejszego wniosku.

Zasadniczym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest reprezentowanie osób poszkodowanych w wypadkach przed podmiotami zobowiązanymi do wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie zawartej z tymi osobami Umowy o Dochodzenie Roszczeń oraz na podstawie udzielonych pełnomocnictw. Uprawniają one Wnioskodawcę do występowania w imieniu tych osób i reprezentowania ich w sprawach związanych z ustaleniem okoliczności powstania i rozmiaru szkody oraz dochodzenia wszelkich roszczeń należnych w związku z tym zdarzeniem.

Usługi Wnioskodawcy polegają na:

• gromadzeniu stosownej dokumentacji dotyczącej wypadku a w szczególności dokumentacji niezbędnej do zgłoszenia szkody w towarzystwie ubezpieczeniowym i uzasadniającej każdy element roszczenia zawarty w zgłoszeniu szkody:
  • dokumentacja medyczna (zaświadczenie lekarskie, karta informacyjne ze szpitala, historia choroby),
  • dokumentacja urzędowa (służbowa notatka policyjna, dokumentacja sprawy karnej, postanowienie o umorzeniu śledztwa/dochodzenia, wyroki w sprawie karnej, zaświadczenie o zameldowaniu, zaświadczenie o wysokości dochodów, akt zgonu, protokół powypadkowy)
• oszacowaniu wysokości uszczerbku na zdrowiu,
• oszacowaniu kosztów związanych z leczeniem,
• oszacowaniu kosztów opieki osób trzecich,
• oszacowaniu wysokości utraconych dochodów,
• oszacowanie stopnia pogorszenia się sytuacji materialnej poszkodowanego ubiegającego się o stosowne odszkodowanie po śmierci członka najbliższej rodziny,
• oszacowaniu stopnia bólu i cierpienia psychicznego poszkodowanego ubiegającego się o zadośćuczynienie po śmierci członka najbliższej rodziny,
• likwidacji szkody osobowej lub rzeczowej poprzez jej zgłoszenie do właściwego podmiotu (Towarzystwa Ubezpieczeniowego, w którym sprawca wypadku posiada polisę OC)
• prowadzenie sprawy po zgłoszeniu szkody, polegające na gromadzeniu i przesyłaniu dodatkowej dokumentacji wymaganej przez towarzystwo ubezpieczeniowe, sporządzanie odwołań od decyzji towarzystw ubezpieczeniowych, prowadzenie negocjacji w zakresie ugodowego rozwiązania sprawy, kierowanie sprawy do dalszego prowadzenia przez kancelarie adwokacką na drodze sądowej.
  
  

Powyższe usługi są świadczone w oparciu o zawartą z klientem Umowę o Dochodzenie Roszczeń wraz z niezbędnymi pełnomocnictwami. Pośrednikami w zawarciu umowy z klientem oraz w kompletowaniu wspomnianych dokumentów są reprezentanci (konsultanci) Wnioskodawcy, działający na podstawie udzielonego im pełnomocnictwa. Konsultanci współpracują z Wnioskodawcą w oparciu o umowy zlecenia lub w oparciu o umowy agencyjne (w przypadku prowadzenia przez nich własnej działalności gospodarczej)

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) – dalej zwanej „ustawą o VAT” w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010r., usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy były zwolnione od podatku od towarów i usług. W załączniku tym pod pozycją 3 wymieniono usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w sekcji I ex ( 65-67). W sekcji tej, w dziale 67 sklasyfikowane zostały usługi pomocnicze związane z pośrednictwem finansowym i ubezpieczeniami, dział ten obejmuje również usługi pomocnicze w stosunki do ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych ( rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 roku w sprawie Polskiej klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U. Nr 89, poz. 884). Powyższy stan prawny skutkuje uznaniem, iż wymienione wyżej usługi świadczone przez Wnioskodawcę podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2010 roku.

Od 1 stycznia 2011 roku na mocy ustawy z 29 października 2010 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476 ) treść wskazanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 ulega zmianie. Ustawodawca w art. 1 pkt 8 lit a) ustawy nowelizującej zdecydował o uchyleniu pkt 1, a usługi dotychczas wymienione w załączniku nr 4 przeniósł do treści ustawy przez enumeratywne wymienienie w art. 43 ust 1 pkt 17-41. W pkt 37 zwolnieniem od podatku od towarów i usług zostały objęte usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji. Przepis ten został doprecyzowany ust. 13, 14 i 15 dodanymi do art. 43 ustawy o VAT na mocy art. 1 ust. 8 lit. b) ustawy nowelizującej. Na mocy ust 13 zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust 1 pkt 7 i 37-41, który stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zdaniem Spółki pomimo nowelizacji ustawy o VAT, wymienione w pytaniu czynności ubezpieczeniowe od 1 stycznia 2011r. w dalszym ciągu będą zwolnione od podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, iż w myśl wykładni autorskiej, zawartej w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej ustawę o VAT, istotą zmian polegających na likwidacji załącznika nr 4 jest odstąpienie od identyfikacji usług zwolnionych od podatku przy pomocy klasyfikacji statystycznych i określenie ich zakresu z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

W uzasadnieniu projektu ustawy brak jest jakiejkolwiek wzmianki, by celem ustawodawcy było wyłączenie którejkolwiek z usług wymienionych w załączniku nr 4 z katalogu usług zwolnionych od podatku od towarów i usług, a z pewnością nie dotyczy to usług pomocniczych w stosunku do ubezpieczeń.

Nie można także nie zauważyć, iż ustawodawca wprowadził do znowelizowanej ustawy o VAT art. 43 ust. 13, w którym doprecyzowano, że zwolnienie obejmuje także świadczenie usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej, który sam w sobie stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi ubezpieczeniowej, o ile nie jest usługą doradztwa, ściągania długów i leasingu, albo stanowi element usługi pośrednictwa (art. 43 ust. 14 i 15 ustawy o VAT ). Porównanie hipotez norm prawnych zrekonstruowanych na podstawie brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 1 wraz z załącznikiem nr 4 do ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do końca 2010r. oraz art. 43 ust. 1 pkt 37 i ust. 13, 14 i 15 znowelizowanej ustawy o VAT pozwala przyjmować, iż zmiana ma charakter jedynie porządkowy. Stanowi zabieg legislacyjny, którego celem jest przeniesienie usług zwolnionych, wymieniowych w załączniku nr 4 do treści ustawy. Dyspozycja normy prawnej nie uległa zmianie, w szczególności nie doszło do zawężenia katalogu usług zwolnionych od podatku od towarów i usług w znowelizowanej ustawie o VAT.

Dla spółki nie ulega wątpliwość, że likwidacja szkód stanowi niezbędny element usługi ubezpieczeniowej. Likwidacja szkody jako proces stanowi odrębną całość. Jej początek należy upatrywać w zgłoszeniu szkody, zakończenia zaś w realizacji świadczenia ubezpieczeniowego lub jego odmowie. Jako wyodrębniony w czasie i uregulowany przepisami powszechnie obowiązującego prawa zespół działań odpowiada treści art. 43 ust. 13 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 roku.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej precyzuje zasady wykonywania czynności ubezpieczeniowych, dokonując ich podziału na tzw. czynności sensu stricto oraz sensu largo. Do pierwszego rodzaju można zaliczyć takie czynności, które mogą być wykonywane wyłącznie przez zakłady ubezpieczeń lub na ich zlecenie, lecz w imieniu i na rachunek zakładu ubezpieczeń (czynności sensu stricto) oraz czynności, które mogą być wykonane nie tylko przez zakłady ubezpieczeń, lecz także przez inne podmioty nieposiadające statutu zakładu ubezpieczeń (tj. nieposiadające stosownego zezwolenia) i dopiero ich wykonanie przez ubezpieczycieli nadaje im walor czynności ubezpieczeniowych (czynności ubezpieczeniowe sensu largo). Postępowanie likwidacyjne stanowi element składowy działalności ubezpieczeniowej i zostało szczegółowo wyjaśnione w art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Postępowanie likwidacyjne jest terminem używanym dla określenia czynności ubezpieczyciela zmierzających do ustalenia odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia.

Likwidacja szkód stanowi niezbędny element usługi ubezpieczeniowej. To odrębne świadczenie, które jako proces działań podejmowanych przez Wnioskodawcę prowadzi do wypełnienia właściwej umowy ubezpieczenia, w sytuacji wystąpienia zdarzenia objętego tą umową. Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki należy bezspornie uznać, iż świadczone przez Spółkę usługi w likwidacji szkód spełniają przesłanki do uznania ich za odrębny i niezbędny element prowadzący do wykonania właściwej usługi ubezpieczeniowej.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż od 1 stycznia 2011r. usługi w zakresie likwidacji szkód świadczone przez Spółkę, która nie jest ubezpieczycielem i ubezpieczającym, będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 13 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 37 znowelizowanej ustawy o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wskazuje na ściśle określony stosunek pomiędzy Wnioskodawcą a stronami umowy ubezpieczenia tj. ubezpieczonym i ubezpieczycielem polegający na pozostawaniu w relacji zarówno z ubezpieczonym jak i z ubezpieczycielem. Likwidacja szkody jest elementem niezbędnym do świadczenia usługi ubezpieczeniowej. Niezbędnym elementem dla likwidacji szkody jest zgłoszenie tej szkody przez poszkodowanego. Bez zgłoszenia szkody przez poszkodowanego nie powstaje jakkolwiek obowiązek ubezpieczyciela do podjęcia czynności w sprawie likwidacji szkody. Poszkodowany ma prawo dochodzić swoich roszczeń o naprawienie krzywdy od osoby, która te krzywdę spowodowała. Poszkodowany powierza te czynność Wnioskodawcy. Od tego momentu, w imieniu poszkodowanego działa Wnioskodawca. Roszczenia występują w stosunku do sprawcy wypadku czyli ubezpieczonego. Znajomość zasad kierowania takich roszczeń do odpowiedniego organu zobowiązanego do naprawienia szkody czyli do towarzystwa ubezpieczeniowego sprawia, że relacja Wnioskodawcy z ubezpieczonym ma charakter pośredni, natomiast relacja Wnioskodawcy z ubezpieczycielem ma charakter bezpośredni. Decyzje ubezpieczyciela adresowane są do rąk Wnioskodawcy. Wnioskodawca ocenia te decyzje z punktu widzenia ich zasadności i adekwatności w stosunku do rozmiaru szkody i podejmuje decyzje (w porozumieniu z poszkodowanym) o zakończeniu postępowania odszkodowawczego w drodze decyzji ubezpieczyciela lub w drodze ugody z ubezpieczycielem. Tak więc Wnioskodawca jest stroną w sprawie roszczeń odszkodowawczych skierowanych pośrednio do sprawcy wypadku (ubezpieczonego) a bezpośrednio do jego ubezpieczyciela, z którym ubezpieczony zawarł umowę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

W powyższym stanie faktycznym powstaje pytanie, czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi podlegają opodatkowaniu od towarów i usług, czy też na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 w związku z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT zostały z tego podatku zwolnione...

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi te zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług winny być zwolnione z podatku VAT. Nieodłączną cechą czynności ubezpieczeniowej jest zapewnienie ochrony na wypadek wystąpienia szkody. Niezbędnym elementem dla likwidacji szkody jest zgłoszenie tej szkody przez poszkodowanego do właściwego Towarzystwa Ubezpieczeniowego.

Bez zgłoszenia szkody przez poszkodowanego nie powstaje ustawowy obowiązek ubezpieczyciela do podjęcia jakichkolwiek czynności w sprawie likwidacji szkody.

Zatem zgłoszenie szkody jest czynnością niezbędną w procesie likwidacji szkody i jako takie stanowi element usługi ubezpieczeniowej, która to przedmiotowo jest zwolniona z podatku VAT.

Usługa wykonywana przez Spółkę jest elementem usługi ubezpieczeniowej; stanowi odrębną całość i jest niezbędna do świadczenia usługi zwolnionej z VAT. Z chwilą podpisania umowy z klientem (wzór umowy w załączniku) Spółka wykonuje wszystkie czynności w Jego imieniu doprowadzające do likwidacji szkody. Stanowisko Wnioskodawcy oparte jest na zasadach kwalifikacji usług dla potrzeb podatku VAT, czyli oparcie się na ekonomicznym charakterze usługi, tj. przedmiotowym jej charakterze. Fakt, że element usługi wykonuje podwykonawca nie może uniemożliwiać skorzystania ze zwolnienia. Stanowisko takie potwierdził ETS w wyroku w sprawie C-l24/07 J.C.M. Beheer BV. Podobne stanowisko zajął również WSA w Gdańsku (wyrok SA/Gd 885/11 z 21 grudnia 2011r.), który wskazał, iż każde działanie podmiotu współpracującego z ubezpieczycielem mieści się w zakresie świadczenia usługi ubezpieczeniowej i pod warunkiem, że dana usługa jest kompleksowa, korzysta ze zwolnienia z VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054.) – zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 5a ustawy o podatku od towarów i usług, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Natomiast stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku, a także zwolnień od podatku.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż z dniem 1 stycznia 2011r. weszła w życie ustawa z dnia 29 października 2010r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476). Przepisy nowelizacji uchylają załącznik nr 4 do ustawy, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku i przenoszą uregulowania dotyczące tej tematyki do treści ustawy. Zasadnicze znaczenie ma w tym przypadku dodanie do art. 43 ustawy punktu 37, regulującego zwolnienia od podatku usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Ponadto, przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej implementacji przepisów unijnych, w szczególności dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006r. Nr 347.1 ze zm.).

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Jak stanowi art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41, o czym stanowi art. 43 ust. 14 wskazanej ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Należy podkreślić, że pojęcie używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zatem w pierwszej kolejności należy określić, jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu uslug ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Należy odnotować na samym początku, że terminy używane do określenia zwolnień od podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich.

W związku z powyższym, tut. Organ wydając interpretację w stanie prawnym od dnia 1 stycznia 2011r. określa ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast, „czynność ubezpieczeniowa”, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skandia C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie „transakcje ubezpieczeniowe” nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, iż tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B(a) szóstej dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Natomiast, w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową.”

Z okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawcę wynika, iż zasadniczym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest reprezentowanie osób poszkodowanych w wypadkach przed podmiotami zobowiązanymi do wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie zawartej z tymi osobami umowy o dochodzenie roszczeń. Uprawniają one Wnioskodawcę do występowania w imieniu tych osób i reprezentowania ich w sprawach związanych z ustaleniem okoliczności powstania i rozmiaru szkody oraz dochodzenia wszelkich roszczeń należnych w związku z tym zdarzeniem. Pośrednikami w zawarciu umowy z klientem oraz kompletowaniu dokumentów są reprezentanci (konsultanci) Wnioskodawcy. Usługi Wnioskodawcy polegają na:

• gromadzeniu stosownej dokumentacji dotyczącej wypadku a w szczególności dokumentacji niezbędnej do zgłoszenia szkody w towarzystwie ubezpieczeniowym i uzasadniającej każdy element roszczenia zawarty w zgłoszeniu szkody:
• oszacowaniu wysokości uszczerbku na zdrowiu,
• oszacowaniu kosztów związanych z leczeniem,
• oszacowaniu kosztów opieki osób trzecich,
• oszacowaniu wysokości utraconych dochodów,
• oszacowanie stopnia pogorszenia się sytuacji materialnej poszkodowanego ubiegającego się o stosowne odszkodowanie po śmierci członka najbliższej rodziny,
• oszacowaniu stopnia bólu i cierpienia psychicznego poszkodowanego ubiegającego się o zadośćuczynienie po śmierci członka najbliższej rodziny,
• likwidacji szkody osobowej lub rzeczowej poprzez jej zgłoszenie do właściwego podmiotu (Towarzystwa Ubezpieczeniowego, w którym sprawca wypadku posiada polisę OC),
• prowadzenie sprawy po zgłoszeniu szkody, polegające na gromadzeniu i przesyłaniu dodatkowej dokumentacji wymaganej przez towarzystwo ubezpieczeniowe, sporządzanie odwołań od decyzji towarzystw ubezpieczeniowych, prowadzenie negocjacji w zakresie ugodowego rozwiązania sprawy, kierowanie sprawy do dalszego prowadzenia przez kancelarie adwokacką na drodze sądowej.
  
  

Biorąc pod uwagę opis sprawy stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy. Wnioskodawca nie występuje w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego Klienta.

Zauważyć należy, iż „czynność ubezpieczeniowa”, w każdym wypadku związana będzie z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, iż między Wnioskodawcą a Klientami nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia.

Wnioskodawca nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

W konsekwencji, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika, iż prawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego dotyczą czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie).

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym nie jest podmiotem wykonującym czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agentem), a jedynie podmiotem udzielającym pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach w uzyskiwaniu odszkodowania od towarzystw ubezpieczeniowych bez konieczności dochodzenia przez klienta Wnioskodawcy przedmiotowych roszczeń na własną rękę.

W konsekwencji, świadczenia na rzecz klientów wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą stanowić usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę są w rezultacie rozumiane jako forma wsparcia dla klienta, który od towarzystw ubezpieczeniowych dochodzi roszczenia odszkodowawczego, należnego z polisy sprawcy zdarzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, czynności wykonywane na rzecz klientów (poszkodowanych w wypadkach) będące przedmiotem wniosku, nie stanowią również usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, korzystających ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika również, iż ustawodawca zwolnił z opodatkowania podatkiem od towarów i usług usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Podkreślić należy, iż zwolnienie od podatku od towarów i usług pewnych czynności stanowi wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą dostawa towarów i świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki podstawowej. Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, winien być on interpretowany ściśle, co oznacza, że przywołany powyżej fragment przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ma zastosowanie wyłącznie do zawarcia umowy ubezpieczenia przez Ubezpieczającego, a nie do wykonywania innych czynności mających jedynie pośredni związek z zawartą umową ubezpieczenia na rachunek Klienta.

Z treści wniosku wynika bowiem, iż wykonywane przez Wnioskodawcę czynności nie stanowią usług w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, a są czynnościami technicznymi, pomocniczymi wykonywanymi na rzecz osoby poszkodowanej w wypadku, aby mogła od towarzystw ubezpieczeniowych otrzymać odszkodowanie. Powyższe czynności nie są bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia, a ich niewykonanie przez Wnioskodawcę ale przez inny podmiot w żaden sposób nie wpłynęłoby na treść i jakość umowy ubezpieczenia.

Nie są to również usługi wskazane w art. 43 ust. 13 ustawy, bowiem zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT wymaga dla swojego zastosowania spełnienia – jak to powyżej przedstawiono – przepisanych warunków, a mianowicie ze okreslona usługa, stanowiąc element usługi zasadniczej musi być właściwa oraz niezbędna do jej (usługi podstawowej – ubezpieczeniowej) wykonania, co oznacza, że realizuje cele usługi zasadniczej, to jest związanej z udzielaniem ochrony ubezpieczeniowej. Wnioskodawca jedynie pomaga w dochodzeniu roszczeń przez poszkodowanych z polisy sprawców szkody, nie uczestniczy natomiast w udzielaniu ochrony ubezpieczeniowej, ani w realizacji skutków tej ochrony, na skutek związania umowa z ubezpieczycielem.

Reasumując, świadczone przez Wnioskodawcę usługi, wykonywane na zlecenie i w imieniu klienta, polegające na dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 oraz w art. 43 ust. 13 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy zauważyć, iż na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii nie mogą wpłynąć orzeczenia Sądu Administracyjnego, bowiem stanowią one rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Wynika to również z treści art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), który przesądza, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Organ podatkowy jest zatem zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy. Zatem trudno jest określić w jakim stopniu sprawa będąca przedmiotem autonomicznego rozstrzygnięcia sądu, które powołał Wnioskodawca, może odzwierciedlać sytuację przedstawioną przez niego we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji.

Powołany przez Wnioskodawcę wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 grudnia 2011r., sygn. akt I SA/Gd 885/11 jest wyrokiem nieprawomocnym i dotyczy świadczenia na rzecz Skarżącej usługi medycznej w ramach ubezpieczenia assistance. A zatem jak wskazano powyżej przytoczony we własnym stanowisku wyrok stanowi rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym.

Dodatkowo wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy – Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.