INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 7 marca 2012 r. (data wpływu 8 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 2 stycznia 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła dwie umowy darowizny w formie pisemnej zwykłej odpowiednio ze swoim ojcem i matką. Każda z umów opiewała na kwotę 60 000 zł. W przedmiotowej umowie w § 3 określono, iż kwota darowizny zostanie wpłacona przelewem na osobiste konto bankowe Wnioskodawczyni. W rezultacie natomiast rodzice Zainteresowanej przekazali kwotę darowizny w formie gotówkowej do jej rąk w kwocie po 60 000 zł, co potwierdzają dołączone do umowy dwa oświadczenia z 2 stycznia 2012 r. Ojciec Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu detalicznego od ponad dwudziestu lat i ciągle posiada kapitał obrotowy, zarówno w złotówkach jak i Euro, więc wyasygnowanie takiej kwoty w gotówce nie stanowiło trudności. Następnie otrzymane pieniądze w dniach 03-05 stycznia 2012 r. Wnioskodawczyni samodzielnie wpłaciła na swoje osobiste konto bankowe, co potwierdza 6 kserokopii dowodów wpłat.

Chcąc dochować obowiązku ustawowego zgłoszenia zawarcia umowy darowizny (w terminie 6 miesięcy na druku SD-Z2) Zainteresowana spotkała się z wątpliwościami urzędników urzędu skarbowego, którzy zakwestionowali wiarygodność, jak również prawdziwość faktu otrzymania przedmiotu darowizny w formie gotówkowej od rodziców, gdyż stwierdzili, że dowody wpłat niczego nie dowodzą. Wnioskodawczyni wskazuje, że urzędnicy przestrzegli ją, iż w ich ocenie zachodzi konieczność zapłaty stosownego podatku od dwóch darowizn. W związku ze wstępnym negatywnym stanowiskiem urzędników, w przekonaniu Zainteresowanej wystąpiła konieczność złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Jak informuje Wnioskodawczyni do czasu otrzymania interpretacji indywidualnej wstrzymała się ze składaniem jakichkolwiek dokumentów do urzędu skarbowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z zaistniałą sytuacją Wnioskodawczyni będzie zmuszona do zapłaty podatku od otrzymanej darowizny, którą przekazali jej rodzice...

Zdaniem Wnioskodawczyni, w wystarczającym stopniu, zgodnym z treścią przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn udokumentowała wykonanie umowy darowizny w formie gotówkowej przez swoich rodziców dla siebie. Powyższe zdarzenie dokładnie potwierdzają zawarte umowy, dwa oświadczenia z 2 stycznia 2012 r. dołączone do umowy oraz sześć dowodów wpłat pieniędzy na konto bankowe Zainteresowanej, które w pełnym zakresie potwierdzają rzeczywiste otrzymanie przedmiotu darowizny od rodziców, a jednocześnie w żaden sposób nie czynią tego zdarzenia fikcyjnym i pozornym, gdyż fizycznie i praktycznie otrzymane pieniądze zostały wpłacone do banku. Ratio legis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w szczególności potwierdzanie umów darowizn jest dokumentem urzędowym w postaci dowodu przelewu, przekazu pocztowego, dowodu wpłaty do banku nieprecyzuje, ani też nie czyni zakazanym takiego rodzaju potwierdzenia wykonania przedmiotowej umowy darowizny. Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przywołuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 5 marca 2009 r. sygn. akt I SA/GL 990/08, zgodnie z którym: „z treści przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wynika forma dowodu (dokumentu) przekazania, jak i samego sposobu przekazania środków pieniężnych na rachunek bankowy podatnika. Możemy mieć tu do czynienia z formą transakcji gotówkowej, jak i formie bezgotówkowej. Udokumentowanie wpłaty przekazem pocztowym uznane za wystarczające niczym nie różni się od dowodu wpłaty gotówki w banku i w zasadzie nie stanowi potwierdzenia kto rzeczywiście takiej wpłaty dokonał”. Przede wszystkim, w analizowanej sprawie #61485; jak wskazuje Wnioskodawczyni #61485; pomocne jest również uzasadnienie tegoż wyroku. Dyspozycja art. 4a ust. 1 pkt 2 wskazuje wyłącznie na to, że podatnicy zamierzający skorzystać z tego zwolnienia winni udokumentować otrzymanie środków pieniężnych „dowodem przekazania na rachunek bankowy” i z całą pewnością z treści tego przepisu nie wynika zarówno forma dowodu (dokumentu) przekazania, jak i samego sposobu przekazania środków pieniężnych na rachunek bankowy podatnika. W istocie rzeczy, zdaniem Zainteresowanej, możemy tu mieć do czynienia zarówno z formą transakcji gotówkowej, jak i szeroko rozpowszechnionej formie bezgotówkowej. Warto w tym miejscu zauważyć, że udokumentowanie wpłaty przekazem pocztowym uznane za wystarczające w rozumieniu art. 4a ust. 1 pkt 2 niczym nie różni się od dowodu wpłaty gotówki w banku i w zasadzie nie stanowi potwierdzenia kto rzeczywiście takiej wpłaty dokonał.

Wnioskodawczyni wskazuje, że chciałaby jeszcze raz dodać, że powyższych wpłat dokonywała w obecności jej ojca i gdyby miała świadomość prawną, że jest to takie istotnie to ojciec i matka sami bezpośrednio dokonali by takowych wpłat na jej rachunek bankowy. Jednakże zarówno rodzice, jak i ona sama, pozostawali w niewiedzy w zakresie niuansów prawnych art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zainteresowana wskazuje, że potraktowała sprawę poważnie i udając się do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny działała w pełnym zaufaniu do organów władzy publicznej i kwestionowanie przekazania pieniędzy przez rodziców oraz niehonorowanie jej wyjaśnień i dowodów wpłat bankowych jest nie do zaakceptowania i pozostaje w jawnej sprzeczności z ratio legis artykułu 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Praprzyczyną wprowadzenia art. 4a było przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy i tworzenie fikcyjnych umów między członkami najbliższej rodziny i dlatego też wprowadzono obowiązek dokumentacji otrzymania środków pieniężnych. Według Wnioskodawczyni w całości udokumentowała otrzymanie środków pieniężnych stosowanie do treści art. 4a. W rezultacie Zainteresowana nie może zgodzić się na płatność podatku, gdyż byłoby to nadużycie prawa podatkowego ze strony urzędników aparatu skarbowego i #61485; jak wskazuje Wnioskodawczyni #61485; spotka się to z jej kategorycznym sprzeciwem i odwołaniem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny i polecenia darczyńcy.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosownie do art. 7 ust. 1-2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. Jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9 637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal określonych w art. 15 ust. 1 ustawy. W przypadku nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej skala ta wynosi:

Jednakże zgodnie z art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla I grupy podatkowej 9 637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

Z kolei w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

W cytowanych przepisach nie zostały wyszczególnione ani rodzaj, czy charakter darowanych składników majątku objętych zwolnieniem, ani sposób, czy czas ich użytkowania jak również ich maksymalna wartość. Należy jednak mieć na uwadze, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zakwalifikowanie obdarowanego jako jednej z osób wymienionych w tym przepisie, oraz w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne w kwocie wyższej niż 9 637 zł, udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania jednym z trzech przewidzianych przez ustawodawcę sposobów.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Wówczas zastosowanie znajduje art. 17a ust. 1 ww. ustawy, na podstawie, którego podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2 (obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika), złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w styczniu 2012 r. Wnioskodawczyni zawarła z rodzicami umowy darowizn opiewające na łączną kwotę 120 000,00 zł (po 60 000,00 zł od każdego rodzica), jednakże pieniądze, wbrew zapisom ww. umowy, zostały przekazane obdarowanej do rąk. Następnie Zainteresowana udała się do banku, w którym otrzymane środki pieniężne wpłaciła na swój rachunek bankowy.

Na tle powyższego zauważyć należy, iż istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do kwestii, czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawczyni spełniła dyspozycję art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w konsekwencji, czy korzysta ze zwolnienia podmiotowego określonego w wymienionym przepisie.

Zdaniem, tut. Organu odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna, bowiem poczynione do tej pory rozważania prowadzą do wniosku, że analizowany przepis - art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn - czyni zadość założeniom ustawodawcy jakie legły u podstaw wprowadzenia w życie ww. przepisu, tj. zwolnienia od podatku najbliższej rodziny darczyńcy i uszczelnienia systemu podatkowego poprzez eliminację fikcyjnych umów darowizn. Za słusznością przyjętego stanowiska przemawia również fakt umiejscowienia spornego przepisu w tej samej jednostce redakcyjnej, co wprowadzający omawiane zwolnienie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wspomniany zabieg legislacyjny ustawodawcy jednoznacznie przesądza o tym, że obowiązek udokumentowania przez obdarowanego otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na jego rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym jest immanentnie związany z samym zwolnieniem podatkowym określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, w każdej sytuacji, gdy nie dochodzi do spełnienia dyspozycji analizowanego przepisu omawiane zwolnienie nie przysługuje.

Stąd w analizowanej sprawie tut. Organ podziela powszechnie reprezentowany w orzecznictwie pogląd - wyrażony, m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 lutego 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 622/09, zgodnie z którym wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Wynika to z utrwalonego w orzecznictwie sądowym poglądu (zob. wyrok NSA z 13 stycznia 1994 r., sygn. akt SA/Po 1598/93, MoPod 1994 r. nr 10 s. 313 oraz wyrok NSA z 13 lipca 2001 r., I SA/Gd 112/99, niepubl.; wyroki WSA w Warszawie: z 21 listopada 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 721/07; z 17 września 2008 r., VIII SA/Wa 164/08 i przywołane w ich uzasadnieniach orzeczenia). Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który w wyroku z dnia 15 lipca 2009 r. sygn. akt III SA/Po 302/09 stwierdził, że „Ulga podatkowa jako określony rodzaj zwolnienia od obowiązku uiszczenia podatku jako należności publicznoprawnej ma co do swej istoty charakter wyjątkowy (jako wyjątek od powszechnej reguły nakazującej płacenie zobowiązań podatkowych - zgodnie z art. 84 Konstytucji RP). Z uwagi na powyższe instytucja zwolnienia podatkowego winna być interpretowana wąsko, a sądy administracyjne nie powinny dążyć do uzupełniania przepisów dotyczących ulg podatkowych w drodze wykładni celowościowej. Tylko sam ustawodawca ma swobodne prawo w kształtowaniu odstępstw tego rodzaju.”

Powyższy postulat, tj. zakaz uzupełnienia przepisów dotyczących ulg podatkowych w drodze wykładni celowościowej, zdaniem tut. Organu należy również odnieść do organów podatkowych.

Reasumując, jak wynika z treści analizowanego przepisu (art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn), w przypadku darowizn środków pieniężnych, których wartość #61485; jak w niniejszej sprawie #61485; jednorazowo przekracza kwotę 9 637 zł, w celu skorzystania z omawianego zwolnienia, niezbędne jest by obdarowany udokumentował ich otrzymanie dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Jak wynika z opisu sprawy środki pieniężne zostały przekazane Wnioskodawczyni do rąk własnych, która dopiero post factum wpłaciła je na swój rachunek bankowy, w rezultacie stwierdzić należy, iż nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym, skoro przedmiotowe środki pieniężne Wnioskodawczyni otrzymała bez pośrednictwa żadnej z ww. instytucji, stanowisko zaprezentowane we wniosku należało uznać za nieprawidłowe. W konsekwencji, otrzymana darowizna środków pieniężnych podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto, mając na uwadze fakt, że specyfika postępowania interpretacyjnego polega na tym, że wydając interpretację indywidualną organ upoważniony „porusza się” niejako tylko i wyłącznie w obrębie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę, tut Organ informuje, że dołączone do wniosku dokumenty nie podlegały analizie, gdyż nie jest on obowiązany ani uprawniony do oceny tych dokumentów, czy też do uzupełniania, czy odtwarzania, na ich podstawie stanu faktycznego konkretnej sprawy.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawczynię wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 5 marca 2009 r. sygn. akt I SA/GL 990/08, wskazać, należy iż orzeczenie to zapadło w indywidualnej sprawie stąd też nie może ono stanowić podstawy niniejszego rozstrzygnięcia. Za powyższym przemawia również treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), zgodnie z którą ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.