Podatnik pismem z dnia 17.05.2005r. zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań – Winogrady z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie. Z opisu stanu faktycznego oraz dołączonej do wniosku kserokopii odpisu z rejestru przedsiębiorstw Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że Podatnik jest uczestnikiem spółki jawnej, zajmującej się działalnością w zakresie: sprzedaży hurtowej maszyn i urządzeń biurowych, produkcji maszyn biurowych, produkcji komputerów i innych urządzeń do przetwarzania informacji, doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego oraz działalnością w zakresie oprogramowania, przetwarzania danych, związaną z bazami danych oraz konserwacją i naprawą maszyn biurowych, księgujących i liczących. Uczestnicy spółki zamierzają wybudować własny budynek biurowo – usługowy. Aby zgromadzić środki finansowe na ten cel, rozważają możliwość lokowania posiadanych środków bezpośrednio w akcje notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych lub obligacje Skarbu Państwa, nabycia jednostek uczestnictwa w towarzystwie funduszy inwestycyjnych lub zawarcia umowy z firmą typu asset management i powierzenia jej zarządzania aktywami na zlecenie. Jak wyjaśnia Podatnik, firmy tego typu pobierają miesięczne opłaty, których wysokość jest uzależniona od wartości portfela. W związku z powyższym, Podatnik wniósł o potwierdzenia prawidłowości stanowiska w następujących kwestiach:

1. Spółka może dokonywać lokat wolnych środków w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zarówno w postaci inwestycji krótkoterminowych, jak i długoterminowych.
2. W przypadku dokonywania ww. inwestycji, ich wycena dla celów podatkowych powinna zostać dokonana zgodnie z zasadami, wyrażonymi w przepisach rozdziału 4 ustawy o rachunkowości.
3. W przypadku zawarcia ww. umowy z firmą xxx, koszty wynikające z tej umowy będą stanowiły dla spółki koszt uzyskania przychodu w momencie poniesienia, niezależnie od tego, czy inwestycje będą miały charakter krótkoterminowy, czy długoterminowy.

Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań – Winogrady postanowieniem z dnia 11.08.2005r. Nr DG-II/005/31/2005 pozostawił bez rozpatrzenia wniosek Podatnika w zakresie zapytań sformułowanych w punktach 1-2. Podjęte rozstrzygnięcie uzasadnił tym, że ww. zapytania dotyczą zagadnień regulowanych w ustawie o rachunkowości, a zatem przepisami niestanowiącymi przepisów prawa podatkowego w rozumieniu ustawy – Ordynacja podatkowa.

W zakresie pytania zawartego w punkcie 3 wniosku, organ podatkowy pierwszej instancji udzielił pisemnej interpretacji w oparciu o stan faktyczny przedstawiony we wniosku uznając stanowisko Podatnika za prawidłowe.

Po przeanalizowaniu stanu faktycznego sprawy, a także treści ww. postanowienia oraz odnoszących się do przedmiotowego zagadnienia przepisów prawnych stwierdza się, iż przedstawione stanowisko organu podatkowego rażąco narusza obowiązujące prawo.

W myśl przepisu art. 10 ust. 1 pkt 3 i 7 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), pozarolnicza działalność gospodarcza oraz kapitały pieniężne i prawa majątkowe stanowią dwa odrębne źródła przychodów. Pozarolnicza działalność gospodarcza została zdefiniowana w przepisie art. 5a ust. 6 ustawy jako „działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9”.

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 30b ust. 1 powołanej ustawy, podatek dochodowy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest między innymi osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 (ust. 2 cyt. przepisu). Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej (art. 30 b, ust. 4). Dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych oraz dochodami opodatkowanymi stałą stawką 19% (art. 30 b, ust. 5). Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT-38) wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, i obliczyć należny podatek dochodowy (art. 30 b, ust. 6).

Jak wynika z kserokopii odpisu z rejestru przedsiębiorstw Krajowego Rejestru Sądowego, dołączonej do wniosku Podatnika obrót papierami wartościowymi nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej spółki jawnej . Opisane w piśmie działania nie są zatem podejmowane „w wykonywaniu działalności gospodarczej” – sygnalizowane przez Stronę przeznaczenie dochodów uzyskanych w przyszłości z tego tytułu na potrzeby spółki nie spełnia warunku sformułowanego w treści cyt. wyżej przepisu art. 30b ust. 4 ustawy podatkowej. Tym samym, mając na względzie powołane przepisy, należy stwierdzić, że wydatki poniesione w związku z zarządzaniem portfelem przez wyspecjalizowany podmiot nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu z działalności gospodarczej.

Stosownie do dyspozycji art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. W rozpatrywanej sprawie mogą znaleźć zastosowanie regulacje zawarte w art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38a ustawy podatkowej. W myśl przepisu art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy, wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatki na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu dopiero przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Zgodnie z dyspozycją art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy podatkowej, wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych stanowią koszt uzyskania przychodu w przypadku realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia – o ile wydatki te, stosownie do art. 22g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych. Podmiotem, na którym ciąży obowiązek podatkowy, jest w tym przypadku uczestnik spółki, gdyż – jak słusznie zauważono w zaskarżonym postanowieniu – podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest wyłącznie osoba fizyczna, a nie spółka niemająca osobowości prawnej. Należy również wskazać, że przepisy prawa podatkowego nie przewidują możliwości rozliczania w ciągu roku podatkowego kosztów poniesionych z tytułu kapitałów pieniężnych i praw majątkowych (w ciągu roku podatkowego podatnik nie składa deklaracji, nie występuje obowiązek uiszczania zaliczek na podatek).

Reasumując, opłaty na rzecz podmiotu zajmującego się „obsługą portfela”, ponoszone w ciągu roku podatkowego, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu tego roku, uwzględnianych przy ustalaniu dochodu (straty) z tytułu zbycia papierów wartościowych lub realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych. Stosownie do brzmienia przepisu art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy podatkowej, obliczenie wysokości zobowiązania następuje w formie odrębnego zeznania (PIT-38), obejmującego rok podatkowy, dlatego też w analizowanym stanie faktycznym bez znaczenia pozostaje, czy przedmiotowe opłaty mają charakter miesięczny, czy też wynikają z faktu przeprowadzania transakcji kupna-sprzedaży.