Działając na podstawie:

• art. 14a § 1 i § 4, art. 14b § 1 i 2, art. 216 § 1, art. 218 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w związku z
• art. 13 pkt 8 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.),
• art. 15 ust. 1, art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.),

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Strzyżowie, w odpowiedzi na wniosek z dnia 7.11.2005 r. (data wpływu 10.11.2005 r.) w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego, postanawia uznać za nieprawidłowe przedstawione przez pana w zapytaniu stanowisko co do obowiązku odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przez zleceniodawcę w związku z wypłatą na rzecz zleceniobiorcy (radcy prawnego) wynagrodzenia z tytułu wykonania zleconych czynności w ramach zawartej umowy zlecenia.

W przypadku zawarcia umowy zlecenia na wykonanie określonych czynności pomiędzy dwoma osobami fizycznymi nie prowadzącymi działalności gospodarczej zobowiązanym do wpłacenia zaliczki miesięcznej od dochodu za dany miesiąc będzie zleceniobiorca a nie zleceniodawca. Natomiast przedstawione przez pana w zapytaniu stanowisko w kwestii zasad opodatkowania przychodu radcy prawnego z umowy zlecenia z tytułu obsługi prawnej osoby fizycznej (reprezentacja przed sądem) podatkiem od towarów i usług VAT, należy uznać za prawidłowe. Wykonywanie zawodu radcy prawnego w ramach tzw. działalności wykonywanej osobiście, na podstawie umów cywilnoprawnych (umów zlecenia i umów o dzieło) nie jest samodzielną działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, z uwagi na założenie, iż za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 - 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny.

Pismem z dnia 7.11.2005 r. zwrócił się pan do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Strzyżowie z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego, w kwestii – czy zawarcie umowy zlecenia pomiędzy osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (zleceniodawca) a inną osobą fizyczną nieprowadzącą działalności (zleceniobiorca – radca prawny) na wykonanie określonej czynności (usługi – reprezentacja przed sądem) będzie skutkowało opodatkowaniem przychodu z takiej umowy podatkiem od towarów i usług VAT, oraz na kim zleceniodawcy czy zleceniobiorcy ciąży obowiązek odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Z treści przedmiotowego zapytania wynika, że zamierza pan jako radca prawny nie prowadzący działalności gospodarczej zawrzeć umowę zlecenia z inną osobą fizyczną również nieprowadzącą działalności gospodarczej, na podstawie której będzie pan reprezentował tą osobę przed sądami powszechnymi w sprawach o zapłatę czynszu za najem lokali (użytkowego, mieszkalnego). Natomiast jak wynika z wniosku, najem lokali nie jest prowadzony w ramach działalności gospodarczej, a podatek opłacany jest w formie ryczałtowej. Zdaniem pana płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku zawarcia wyżej opisanej umowy zlecenia pomiędzy dwoma osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej będzie zleceniodawca. Natomiast w pana ocenie wszelkie czynności wykonane przez osobę fizyczną na podstawie umowy zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT z uwagi na fakt, iż nie będzie to samodzielna działalność gospodarcza, a osoba, która wykonuje te czynności nie będzie uznawana za podatnika VAT.

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6.07.1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.) wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym. Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy o radcach prawnych opłaty za czynności radców prawnych zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenia) ustala umowa z klientem.

Na gruncie ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), działalność wykonywana osobiście została wymieniona w art. 10 ust. 1 pkt 2 jako jedno ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Katalog przychodów kwalifikujących się do tego źródła przychodu został sprecyzowany w art. 13 ww. ustawy, przy czym w punkcie 8 lit. a powołanego przepisu wskazano, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te czynności wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością – z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 9 (tzw. kontrakty menedżerskie).

Analizując treść umowy zlecenia, którą pan zamierza zawrzeć z inną osobą fizyczną, można stwierdzić, że uzyskany przez pana przychód z tej umowy można zaliczyć do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 8 ww. ustawy, ponieważ zleconą usługę wykona pan osobiście, tj. bez udziału osób zatrudnionych, umowa zlecenia zawarta zostanie z właścicielem (posiadaczem) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, umowa zlecenia nie zostanie zawarta w ramach jakiejkolwiek prowadzonej działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 734 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W myśl art. 353 ww. ustawy strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 44 ust. 1a pkt 3 powołanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników (...) z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4 i 6 - 9, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1, są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy, według zasad określonych w ust. 3a. Natomiast w myśl art. 44 ust. 3a ww. ustawy zleceniobiorca będący podatnikiem będzie zobowiązany wpłacać zaliczki miesięczne w wysokości 19 % dochodu za miesiąc, w którym uzyskał dochód, w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień w terminie złożenie zeznania podatkowego. W terminach płatności zaliczek podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym według miejsca zamieszkania, deklaracje według ustalonego wzoru (PIT-53).

Za dochód, o którym mowa powyżej uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 lub 9 ww. ustawy oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opłaconych w danym miesiącu. Zaliczkę obliczoną w sposób określony w art. 44 ust. 3a ww. ustawy zmniejsza się, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 1 i ust. 2, o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, opłaconej w danym miesiącu zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W związku z powyższym podatnik uzyskujący dochód w myśl art. 13 pkt 2, 4 i 6 - 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma obowiązek po zakończeniu roku podatkowego dochód ten wykazać w zeznaniu rocznym za dany rok podatkowy zgodnie ze złożonymi deklaracjami PIT-53.

W oparciu o powyższe przepisy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może zwierać umowy zlecenia z inną osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, natomiast płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zawarcia takiej umowy będzie zleceniobiorca. Natomiast odnosząc się do kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług umów zlecenia zwartych pomiędzy dwoma osobami fizycznymi nie prowadzącymi działalności gospodarczej należy podzielić pana stanowisko przedstawione we wniosku, iż taka umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) określono zakres przedmiotowy obowiązywania ustawy definiując, iż podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. W art. 15 ust. 2 ustawodawca zdefiniował, jaką działalność na potrzeby ww. ustawy należy rozumieć za działalność gospodarczą. Jak wynika z powołanego powyżej przepisu działalność gospodarcza obejmuje szeroki krąg czynności, również czynności osobistego świadczenia usług, z tytułu których podatnik uzyskuje przychody wymienione w art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie w myśl art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2 - 9 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego za wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Biorąc pod uwagę ww. stan prawny, przedstawiony w zapytaniu stan faktyczny sprawy oraz pytanie podatnika stwierdzić należy, że o tym czy jest pan podatnikiem z tytułu odpłatnego świadczenia usług w ramach zawartej umowy zlecenia decyduje treść stosunku zobowiązaniowego, jaki z tej umowy wynika. Umowa zlecenia – jako umowa cywilnoprawna – co do zasady tworzy pewien rodzaj stosunku prawnego pomiędzy zlecającym wykonanie czynności a zleceniobiorcą. Przedmiotowa umowa określa warunki wykonania usługi i wynagrodzenia. Stwierdzić jednak należy, że aby spełniona została dyspozycja zawarta w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy VAT, umowa taka musi określać nie tylko warunki wykonania i wynagrodzenia, ale także winna szczegółowo ustalać warunki odpowiedzialności zlecającego za wykonanie zlecenia. Omawiana umowa zlecenia, którą zamierza pan zawrzeć nie ustala odpowiedzialności zlecającego za usługi, które zamierza pan świadczyć. W świetle powyższych przepisów jedynie łączne spełnienie wymienionych tam warunków dotyczących wykonywania pracy, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego za wykonanie danych czynności wobec osób trzecich spowoduje, iż wykonywane czynności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe powoduje, że w sytuacji, gdy czynności wykonywane przez podatnika jako zleceniobiorcę mieszczą się w granicach przychodu zgodnie z brzmieniem art. 13 pkt 2 - 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jednocześnie spełnione zostaną kumulatywne warunki, o których mowa powyżej, wówczas nie znajdzie zastosowania przepis zawarty w art. 15 ust. 1, co oznacza, że nie stanie się pan podatnikiem w rozumieniu ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług.