DECYZJA

Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005r. Nr 8 poz. 60 ze zm.) zmienia "z urzędu" postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu z dnia 16 lutego 2006r. Nr PD-II/415-5-3/2006 w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie prowadzenia wspólnej działalności przez małżonków - po zmianie wspólnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, na dwa odrębne wpisy - bez zawiązywania spółki, gdyż zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 11 stycznia 2006r., uzupełnionym pismem z dnia 06 lutego 2006r. zwrócili się Państwo do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu o wydanie pisemnej interpretacji w zakresie przepisów prawa podatkowego.
Ze stanu faktycznego przedstawionego w w/w piśmie wynika, że na dzień złożenia wniosku prowadzili Państwo pozarolniczą działalność gospodarczą w formie tzw. "spółki małżeńskiej" na podstawie dwóch odrębnych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej.Dla celów podatku od towarów i usług posługiwano się numerem NIP jednego z małżonków, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych każde z małżonków składało odrębne deklaracje (PIT- 5).
Według Państwa, przekształcenie wspólnego wpisu małżonków na dwa odrębne wpisy, mimo nie zawiązania spółki cywilnej, nie spowoduje zmian dotychczasowych zasad rozliczania się w podatku dochodowym, a tym samym działalność nadal może być prowadzona na jednego z małżonków. Ponadto uważają Państwo, iż małżonek na którego dotychczas nie była prowadzona firma może zrezygnować z roli przedsiębiorcy i przyjąć status osoby współpracującej. W takiej sytuacji firma będzie prowadzona na imię i nazwisko drugiego małżonka - na którego rozliczany jest zarówno VAT, jak i podatek dochodowy od osób fizycznych. W Państwa ocenie takie zmiany w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej nie pociągają za sobą konieczności dokonania spisu remanentu ani nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu w postanowieniu z dnia 16 lutego 2006r. Nr PD-II/415-5-3/2006 w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania prowadzonej wspólnie działalności przez małżonków - po zmianie wspólnego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej na dwa odrębne wpisy - bez zawiązywania spółki - zgodził się z Państwa stanowiskiem, że przekształcenie dotychczasowego wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, pozostanie bez wpływu na dotychczasowy sposób rozliczania w podatku dochodowym.

Dokonując weryfikacji w/w postanowienia z dnia 16 lutego 2006r. Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu stwierdził, iż zostało ono wydane z rażącym naruszeniem przepisów art. 7 ust. 1 ustawy Ordynacja podatkowa i art. 24a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.) przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest, osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 68 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1808), organ ewidencyjny w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wzywa każdego z małżonków, którzy są wpisani do ewidencji działalności gospodarczej pod wspólnym numerem ewidencyjnym, do złożenia wniosku o zmianę wspólnego wpisu. W przypadku braku złożenia stosownego wniosku na organie ewidencyjnym spoczywał obowiązek wykreślenia wspólnego wpisu małżonków z ewidencji działalności gospodarczej w terminie do 31 grudnia 2005r.
Oznacza to, iż z końcem 2005 roku z ewidencji działalności gospodarczej została wyeliminowana działalność zarejestrowana na imię obojga małżonków, zwana "spółką małżeńską", jako forma prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Po zmianie wpisów w ewidencji działalności gospodarczej wynikającej z w/w przepisów małżonkowie mogą:
1) pozostawić tylko jednego z małżonków w ewidencji (drugi zrezygnuje z roli przedsiębiorcy i przyjmuje status osoby współpracującej lub w ogóle zrezygnuje z działalności),
2) rozdzielić się i działać jako dwaj niezależni przedsiębiorcy wpisani osobno pod własnymi numerami w ewidencji działalności gospodarczej, bez łączenia się umową spółki,
3) prowadzić działalność w spółce cywilnej lub spółce osobowej prawa handlowego (np. spółce jawnej).

Dla roszczeń z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, realizacja obowiązku nałożonego przez ustawę o swobodzie gospodarczej polegającego na zmianie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, nie musi powodować zmiany sposobu rozliczenia. Jednakże zależeć to będzie od formy organizacyjnej działalności gospodarczej jaką wybiorą małżonkowie po zmianie wpisu.

Jeżeli podejmą Państwo decyzję o prowadzeniu działalności gospodarczej w dalszym ciągu wspólnie, oznacza to, że prawo ogranicza taką działalność do działalności w formie spółki np. cywilnej lub jawnej, co z kolei wiąże się z zawarciem umowy spółki przez małżonków. Po zawarciu takiej umowy zdarzenia gospodarcze ewidencjonowane będą w jednej księdze, a przychody, koszty uzyskania przychodów, dochód bądź strata rozliczane przez każdego z małżonków proporcjonalnie do posiadanych udziałów wynikających z zawartej umowy. Zatem zmiana formy prowadzenia działalności prowadzonej na imię obojga małżonków na spółkę np. cywilną lub jawną nie spowoduje żadnych skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli natomiast nie dojdzie do zawarcia umowy spółki, to brak jest podstaw do proporcjonalnego opodatkowania uzyskiwanego dochodu ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza przez każdego z małżonków. W tej sytuacji każdy z małżonków będzie miał status odrębnego przedsiębiorcy prowadzącego odrębną pozarolniczą działalność gospodarczą w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, a w związku z tym - w świetle art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) - księgi podatkowe dotyczące działalności gospodarczej poszczególnych małżonków powinny być prowadzone odrębnie.

Ustosunkowując się do przedstawionego przez Państwa stanowiska, co do konieczności sporządzania remanentu likwidacyjnego stwierdzić należy, iż w przypadku zmiany działalności z działalności prowadzonej przez małżonków na imię ich obojga, na działalność wykonywaną samodzielnie przez jednego z nich, występuje obowiązek sporządzenia - na dzień wyrejestrowania współmałżonka z ewidencji działalności gospodarczej - remanentu, który nie jest traktowany jako remanent likwidacyjny, w rozumieniu przepisów art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz jest niezbędny dla ustalenia, w sposób określony w art. 24 ust. 2 w/w ustawyfaktycznych dochodów przypadających w tym okresie na każdego z małżonków, z uwzględnieniem różnic remanentowych.

Jednakże pomimo obowiązku sporządzenia na dzień wyrejestrowania współmałżonka z ewidencji działalności gospodarczej spisu z natury nie będzie na nim ciążył obowiązek zapłaty 10-procentowego zryczałtowanego podatku dochodowego od wartości wynikającej z tego spisu, o którym mowa w art. 44 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast małżonek, który będzie nadal kontynuował działalność samodzielnie jest zobowiązany do sporządzenia remanentu początkowego i ujęcia go we właściwych księgach.

Z powyższego wynika zatem, iż jakkolwiek nie ciąży na Państwu obowiązek zapłaty 10-procentowego zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu remanentu likwidacyjnego, tym niemniej remanent ten jesteście Państwo zobligowani sporządzić. Ponadto małżonek, który rezygnuje z prowadzenia działalności powinien złożyć pismo informujące o likwidacji działalności gospodarczej; bezspornym jest bowiem, że w odniesieniu do tego małżonka nastąpiła likwidacja tego źródła przychodu.

W tej sytuacji skoro stanowisko organu podatkowego pierwszej instancji, wyrażone we wskazanym w sentencji postanowieniu z dnia 16 lutego 2005r. rażąco narusza wyżej powołane przepisy prawa materialnego, stosownie do art. 14a § 5 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa winno zostać zmienione z urzędu. Wskazać przy tym należy, iż rażące naruszenie prawa następuje wtedy, gdy treść rozstrzygnięcia pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa i gdy charakter takiego naruszenia powoduje, że owo rozstrzygnięcie nie może zostać w obrocie prawnym jako akt wydany przez organ praworządnego Państwa.
W przedmiotowym stanie faktycznym i prawnym należało orzec jak w sentencji.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego w zapytaniu i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego wydania.

Na decyzję przysługuje prawo wniesienia odwołania do Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu, w terminie czternastu dni od dnia jej doręczenia.