INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 marca 2012r. (data wpływu do tut. Biura 13 kwietnia 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości uznania przychodów ze świadczenia przez adwokata pomocy prawnej z urzędu za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 kwietnia 2012r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości uznania przychodów ze świadczenia przez adwokata pomocy prawnej z urzędu za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wykonuje zawód adwokata z innymi adwokatami oraz radcami prawnymi w ramach spółki partnerskiej. W ramach jego obowiązków zawodowych, nałożonych odpowiednimi przepisami ustawy Prawo o adwokaturze, może być wyznaczany przez właściwe organy samorządu zawodowego lub sądy, do świadczenia pomocy prawnej z urzędu, mianowicie:

1. w postępowaniu karnym oraz w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, jako:
   - obrońca z urzędu oskarżonego (obwinionego), wyznaczany przez Prezesa Sądu (art. 81 Kodeksu postępowania karnego; art. 23 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia),
   - pełnomocnik z urzędu pokrzywdzonego, ustanawiany na mocy postanowienia sądu - jego wyboru dokonuje odpowiedni organ samorządu zawodowego adwokatów,
2. w postępowaniu cywilnym, jako pełnomocnik z urzędu, ustanawiany na mocy postanowienia sądu - jego wyboru dokonuje odpowiedni organ samorządu zawodowego adwokatów (art. 1173 Kodeksu postępowania cywilnego),
3. w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jako pełnomocnik z urzędu, ustanawiany przez sąd administracyjny - jego wyboru dokonuje odpowiedni organ samorządu zawodowego adwokatów (art. 244 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
   
   

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej, świadczonej z urzędu przez adwokatów pokrywa Skarb państwa (odpowiednie statio fisci), przy którym pomoc prawna była wykonywana (§ 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Uzyskiwane z tego tytułu wynagrodzenie stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przychód uzyskiwany przez Wnioskodawcy, jako wspólnika spółki partnerskiej, z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu, należy zaliczyć do źródła przychodu pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)...

Zdaniem Wnioskodawcy, działalność zawodowa adwokatów, polegająca na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu stanowi pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w art. 5a ust. 5 (winno być art. 5a pkt 6) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, przychody osiągane z tego tytułu kwalifikowane być muszą, jako przychody osiągane z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na potwierdzenie prezentowanego stanowiska Wnioskodawca powołał:

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 września 2011r. sygn. akt II FSK 1532/10,
• wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2011r. sygn. akt III SA/Wa 2091/10 oraz z dnia 12 sierpnia 2010r. sygn. akt. III SA/Wa 961/09,
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 9 lutego 2007r. sygn. akt I SA/Lu 779/06.
  
  

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, iż świadczenie pomocy prawnej z urzędu regulują nie będące przepisami prawa podatkowego, a tym samym nie będące przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej, przepisy m.in.:

• ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.),
• ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270),
• ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.).
  
  

Z treści art. 4 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze wynika, iż zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Natomiast stosownie do treści art. 21 ust. 3 tej ustawy, adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył swoją siedzibę zawodową.

Także w przypadku udzielenia substytucji na podstawie przepisu art. 25 ust 3 ustawy Prawo o adwokaturze, pomoc prawną świadczy adwokat, któremu udzielono substytucji, a nie kancelaria prawna, czy jakikolwiek inny adwokat zatrudniony w tej kancelarii.

Nadto podkreślić należy, że to sąd w trybie art. 117 § 4 kodeksu postępowania cywilnego decyduje o uwzględnieniu wniosku strony o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego określonego w § 1 tego przepisu (w sprawach objętych treścią tej ustawy).

Podobnie, zgodnie z art. 254 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Nie ma przy tym znaczenia, czy sąd zleca świadczenie pomocy prawnej z urzędu bezpośrednio, czy pośrednio

(w trybie art. 253 tej ustawy z udziałem rady okręgowej izby radców prawnych lub okręgowej rady adwokackiej).

Jednocześnie, rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.), reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (przepis § 1 pkt 3). Z kolei w § 19 pkt 2 cytowanego rozporządzenia określono, iż koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują m.in. niezbędne, udokumentowane wydatki adwokata.

Analiza przytoczonych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje zatem, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście adwokat (a nie np. spółka partnerska, w której adwokat ten jest partnerem), ewentualnie wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji. Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż wykonywanie zawodu adwokata jest nieodłącznie związane z osobistą odpowiedzialnością (dyscyplinarną czy cywilną) w związku z podejmowanymi czynnościami.

Przenosząc powyższe, na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stwierdzić należy, iż zgodnie z przepisami art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 361 ze zm.), źródłami przychodów są m.in.:

• działalność wykonywana osobiście oraz
• pozarolnicza działalność gospodarcza.
  
  

Definicja pozarolniczej działalności gospodarczej zawarta została w art. 5a pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jej treścią, działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza, to działalność zarobkowa:

1. wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa,
2. polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych,
   - prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
   
   

Wyłączenie to obejmuje więc m.in. działalność wykonywaną osobiście, zdefiniowaną, jako odrębne źródło przychodów, wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej powyżej ustawy, której poszczególne kategorie wymieniono w art. 13 ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 tej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Wyodrębnienie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu przychodów z działalności wykonywanej osobiście, przychodów osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności - przy jednoczesnym zdefiniowaniu na użytek tej ustawy pojęcia pozarolniczej działalności gospodarczej - nie pozostawia wątpliwości, że źródłem tych przychodów nie jest pozarolnicza działalność gospodarcza, lecz zawsze działalność wykonywana osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż przychody adwokatów otrzymywane z tytułu pomocy prawnej udzielanej na zlecenie sądu należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w powołanym wyżej art. 13 pkt 6 w związku art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co wiąże się stosownie do treści art. 41 ust. 1 tej ustawy, z obowiązkiem pobrania zaliczki na podatek dochodowy przez płatnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jest adwokatem, prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą w formie spółki partnerskiej, w ramach której na zlecenie sądu lub właściwych organów samorządu zawodowego świadczy pomoc prawną z urzędu.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż przychody uzyskane z ww. tytułu należy zawsze zaliczyć do źródła, jakim jest działalność wykonywana osobiście, bez względu na fakt, czy Wnioskodawca prowadzi i w jakim zakresie pozarolniczą działalność gospodarczą. Na gruncie prawa podatkowego nie ma bowiem przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie świadczyły na zlecenie sądu, czy organu samorządu zawodowego pomoc prawną z urzędu, uzyskując z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać, za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach podmiotów, które o ich wydanie wystąpiły i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację, w odmiennym

(w przypadku wyroku z dnia 12 sierpnia 2010r. sygn. akt III SA/Wa 961/09) stanie prawnym, tym bardziej, iż istnieje odmienna, od wskazanej przez Wnioskodawcę linia orzecznicza sądów.

Zauważyć również należy, iż postępowanie w sprawie dot. wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ udzielając interpretacji, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawczynię. Nie można zatem utożsamiać „trybu interpretacji” z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji i żądać, aby wydając interpretację organ, odnosił się do każdego powołanego we wniosku wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy.

W świetle powyższego, Organ podatkowy nie ma obowiązku w wydawanych interpretacjach indywidualnych dokonywać oceny prawnej oraz analizy powołanych przez stronę wyroków Sądów wydanych dla podmiotów innych niż strona.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tj. Dz. U. z 2012r., poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała, ul. Traugutta 2a.