Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Miliczu stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23.11.2005 r. o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym odszkodowania wypłaconego (wraz z odsetkami, kosztami zastępstwa procesowego ora kosztami sądowymi)przez firmę ubezpieczeniową za utracone korzyści, związane z przewlekłym likwidowaniem szkody
jest nieprawidłowe
U Z A S A D N I E N I E
W dniu 23.11.2005 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Miliczu wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego
Jak stanowi art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, stosownie do swej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art. 14a 7 4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.
W przedmiotowym wniosku podatnik opisał stan faktyczny z którego wynika, że wyrokiem Sądu przyznano mu w 2005 r. odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej za utracone korzyści z tytułu nie użytkowania samochodu w działalności gospodarczej a związane z długotrwałą likwidacją szkody przez ubezpieczyciela.
W tym samym wyroku zasądzona również na rzecz wnioskującego odsetki, oraz zwrócono koszty sądowe i koszty zastępstwa procesowego.
Na tle opisanego stanu faktycznego wnioskujący stwierdził, że zasądzone w 2005 r. kwoty odsetek jak i zwrot kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Opodatkowana jest jedynie kwota odszkodowania.
Mając na uwadze przedstawiony przez wnioskującego stan faktyczny, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Miliczu stwierdza, że zajęte przez Pana stanowisko jest nieprawidłowe i nie znajduje potwierdzenia w przytoczonych niżej przepisach prawa podatkowego.
Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw i odszkodowań wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym, odszkodowań
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody opodatkowane są na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1,
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów i ugód.
Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 plt 3b ustawy wolne od podatku dochodowego są również inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Odszkodowanie jest rodzajem świadczenia, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody.
W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku, jak i dotyczyć utraconych korzyści. Okoliczności te mają bezpośredni wpływ na rozliczenie podatkowe otrzymanego odszkodowania.
Jak wyjaśnił NSA w wyroku z dnia 12 maja 2000 r., sygn. Akt III SA/1016/99 opodatkowanie podatkiem dochodowym odszkodowań z tytułu korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Zatem odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane. W przeciwnym razie poszkodowany znalazłby się w korzystniejszej sytuacji niż ta, w jakiej by był, gdyby szkoda nie zaistniała.
W świetle obowiązujących przepisów odszkodowanie ze swej istoty jest związane z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę w spełnieniu świadczenia pieniężnego.
Instytucję tych odsetek reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Chociaż odsetki są świadczeniem ubocznym, bo warunkiem powstania uprawnienia do odsetek jest istnienie długu głównego i jego wymagalność- to roszczenie o odsetki ma charakter samoistny.
Zatem nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody).
Otrzymana kwota odsetek za zwłokę w spełnieniu świadczenia pieniężnego - co do zasady- stanowi przychód.
W konsekwencji odsetki za zwłokę nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego przysługującego niektórym rodzajom odszkodowań na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3-4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na zasadzie wyjątku od tej zasady zwolnione od podatku zostały tylko odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy (w tym spółdzielczego stosunku pracy), członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, rent lub emerytur (o czym stanowi art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy).
Jeżeli chodzi o kwestię zasądzonych kosztów sądowych, to zdaniem tut. organu stanowią one przychód podlegający opodatkowaniu w myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 23 października 1995 r., Nr PO 3/722-459/95, wyjaśniło, iż:
"(...) u dłużnika koszty procesu (wpis, opłata kancelaryjna, koszty zastępstwa procesowego, jak i inne koszty procesu), zarówno poniesione przez samego dłużnika, jak i zwrócone wierzycielowi w wyniku zasądzenia ich przez sąd, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, bowiem stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.) nie są kosztami uzyskania przychodów związanymi z osiągnięciem przychodu.
U wierzyciela natomiast, zasądzone - nawet jeżeli nie zostały jeszcze faktycznie wyegzekwowane od dłużnika - koszty procesu, o których mowa wyżej, są przychodem należnym stosownie do postanowień art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ponadto u wierzyciela koszty sądowe, tj. Wpis i opłata kancelaryjna, oraz inne koszty procesu, w wysokości zasądzonej przez sąd zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy".
Wprawdzie wyjaśnienie dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych, ale również ma zastosowanie do osób fizycznych. W obecnym stanie prawnym, tj od 1 stycznia 2003 r. gdy już sprecyzowano w ustawie moment powstania przychodu zasądzone koszty sądowe należy ująć w księdze po stronie przychodów jako pozostałe przychody z prowadzonej działalności gospodarczej w momencie gdy zostały faktycznie otrzymane.
Reasumując należy stwierdzić, iż całe odszkodowanie wraz z kwotą zasadniczą, odsetkami, kosztami zastępstwa procesowego oraz kosztami sądowymi stanowi przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych w momencie ich otrzymania.
Zgodnie z art. 14a §2 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego w dniu wydania postanowienia.
Jak stanowi art. 14b § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia.
Stronie przysługuje prawo wniesienia zażalenia na niniejsze postanowienie do Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu w terminie 7 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia.
Zażalenie wnosi się za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał postanowienie.
Zażalenie podlega opłacie skarbowej.