Podatniczka jest właścicielką domu jednorodzinnego. Zamieszkuje z nią od 20 lat była synowa, która prawomocnym wyrokiem sądowym otrzymała nakaz eksmisji, wstrzymany do czasu wskazania przez gminę lokalu socjalnego. Podatniczka, na podstawie przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów zażądała od byłej synowej wypłaty odszkodowania za nieprawnie zajmowane mieszkanie. Między podatniczką a jej synową nie doszło do zawarcia żadnej ugody, jednakże była synowa wypłaca podatniczce odszkodowanie Podatniczka zwróciła się również do gminy o wypłatę odszkodowania za brak lokalu socjalnego, jednakże gmina odmówiła dobrowolnej zapłaty odszkodowania. Wnioskodawca zamierza wystąpić w tej sprawie do sądu.

Zdaniem podatniczki odszkodowanie powinno być zwolnione od podatku, gdyż w całości zostanie wykorzystanie na remont mieszkania.
Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Poznaniu uznaje stanowisko podatnika za nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j. t. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3 i art. 28 – 30, art. 30a-30c oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.
Jak wynika z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1,
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Z kolei w myśl postanowień art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Wyżej powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie bądź też wyroków czy ugód sądowych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. W rozpatrywanej sprawie, na żądanie podatniczki była synowa płaci odszkodowanie za nieprawnie zajmowane mieszkanie. Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego nie wynika, aby wysokość lub zasady ustalania tego odszkodowania wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Odszkodowanie nie jest wypłacane na podstawie wyroku sądowego, podatniczka nie zawierała również ugody sądowej z byłą synową.
W tym stanie faktycznym i prawnym sprawy otrzymywana tytułem odszkodowania kwota nie korzysta zatem ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Przy czym bez znaczenia pozostaje fakt na jakie cele zostanie ona przeznaczona.
Reasumując powyższe, wypłacane odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec czego uzyskany z tego tytułu przychód należy uwzględnić w zeznaniu rocznym za dany rok podatkowy, łącznie z innymi dochodami osiągniętymi przez podatniczkę podlegającymi opodatkowaniu tym podatkiem i opodatkować według obowiązującej skali podatkowej.

Odnosząc się natomiast do opodatkowania odszkodowania, które wypłacone ewentualnie zostanie przez gminę z tytułu nie zapewnienia lokalu zastępczego, należy wskazać, iż zastosowanie będą miały wyżej powołane przepisy.
W przypadku otrzymania odszkodowania, którego wysokość lub zasady ustalania wynikać będą wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie, odszkodowanie korzystać będzie ze zwolnienia od podatku, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wolne od podatku będzie również odszkodowanie wypłacone przez gminę na podstawie wyroku; odszkodowanie będzie zwolnione do wysokości określonej w tym wyroku, zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy.
Otrzymane natomiast odszkodowanie podlegałoby opodatkowaniu w sytuacji, gdyby było wypłacone na podstawie zawartych umów lub ugód.
Niniejsza interpretacja jest aktualna według stanu prawnego na dzień jej dokonywania i do czasu zmiany stanu prawnego lub stanu faktycznego przedstawionego przez pytającego.