POSTANOWIENIE

Na podstawie art. 14a § 1, § 4 oraz art. 217 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 8 z 2005 r., poz. 60 ze zm: Dz. U. Nr 85 z 2005 r., poz. 727; Dz. U. Nr 86 z 2005 r., poz. 732; Dz. U. Nr 93 z 2004 r., poz. 894, Dz. U. Nr 143 z 2005 r., poz. 1199) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wejherowie, po rozpatrzeniu wniosku Podatników z dnia 14.11.2005 r. uzupełnionego w dniu 2.12.2005 r. i w dniu 30.01.2006r. o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie sposobu dowodzenia faktu ponoszenia wydatków związanych z opłacaniem przewodników i osób świadczących usługi opiekuńcze nad osobą z niepełnosprawnością narządu wzroku oraz narządu ruchu,

stwierdza, że

stanowisko przedstawione w tym wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

UZASADNIENIE

Pani S. jest osobą niepełnosprawną, posiadającą I grupę inwalidzką. W decyzji orzekającej o znacznym stopniu niepełnosprawności stwierdzono, iż niepełnosprawność ta ma charakter trwały. Niepełnosprawna nie porusza się samodzielnie, korzysta z wózka inwalidzkiego. Wymaga stałej opieki i pomocy innych osób w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W zeznaniu rocznym za rok 2004 Podatniczka dokonała odliczenia od dochodu kwoty 2.280,00 zł w związku z ponoszonymi wydatkami za sprawowaną nad nią opiekę i pomoc przy wykonywaniu codziennych czynności życiowych, związanych m.in. z poruszaniem się (wizyty do lekarza, załatwianie spraw z jej udziałem, spacery, pomoc w zniesieniu ze schodów). W zamian za wykonywanie powyższych czynności członkom rodziny oraz sąsiadom wręczane są drobne upominki nie przekraczające kwoty 10 zł, takie jak: papierosy, piwo, czekolada. W związku z poniesionym wydatkiem nie otrzymano jakiegokolwiek dofinansowania czy refundacji.

Małżonkowie zwrócili się z zapytaniem, czy mają obowiązek wskazywać dane identyfikacyjne osób pełniących funkcję przewodnika osoby niepełnosprawnej i świadczących usługi opiekuńcze, na rzecz których dokonywano płatności za okazaną pomoc w postaci drobnych upominków.

Wnioskodawcy wskazują, iż w ich ocenie nie powinni podać nazwisk osób, które pomagają osobie niepełnosprawnej w zamian za otrzymane gratyfikacje.

Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zmian.), zwanej dalej ustawą, podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, ma prawo do odliczenia od podstawy obliczenia podatku dochodowego wydatki poniesione na cele rehabilitacyjne.

Za wydatki, o których mowa w cyt. powyżej przepisie, uważa się m.in. wydatki wymienione w art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy, poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczanych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,00 zł oraz wydatki, wymienione w pkt 9 wyżej przywołanego przepisu, poniesione z tytułu usług opiekuńczych świadczonych dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

W myśl art. 26 ust. 7c ustawy, wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków na:

• opłacanie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządów ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
• utrzymanie przez osoby niewidome, o których mowa w pkt 7, psa przewodnika - w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty określone w pkt 7;
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280,00 zł.

Z przedstawionych przepisów prawa wynika, że z ulgi rehabilitacyjnej można skorzystać jeżeli:

• podatnik posiada status osoby niepełnosprawnej lub na jego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne,
• wydatek kwalifikuje się do wydatków na cele rehabilitacyjne, o których mowa w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co do zasady, wydatek na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego jego poniesienie.

W zakresie korzystania przez Panią S. z usług, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 9 ustawy powyższa zasada generalna w zakresie odliczeń rehabilitacyjnych oznacza, iż warunkiem niezbędnym dla skorzystania z prawa odliczenia wymienionych w tym punkcie (pkt 9) kosztów jest posiadanie dokumentu, który w sposób jednoznaczny wskazywać będzie tytuł, a także wysokość poniesionych wydatków oraz dane osoby, za usługi której dokonano zapłaty.

Odnosząc się natomiast do wydatków dotyczących opłacenia przewodników Naczelnik Urzędu wskazuje, że w świetle art. 26 ust. 7c ustawy, obowiązek posiadania dokumentów nie dotyczy wydatków związanych z:

• opłacaniem przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządów ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
• utrzymaniem przez osoby niewidome psa przewodnika;
• używaniem samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną do dowozu na konieczne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.

Powyższe nie oznacza jednak, iż organ podatkowy weryfikujący w trakcie czynności sprawdzających zeznanie roczne w zakresie poprawności dokonanych odliczeń, nie ma prawa domagać się od podatnika przedstawienia okoliczności związanych z ponoszonymi wydatkami, np. danych osoby świadczącej odpłatnie usługę przewodnika.

Powyższe wynika wprost z treści art. 274a § 2 w związku z art. 272 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z wyżej przytoczonymi przepisami organ podatkowy ma prawo żądać, w wyznaczonym terminie, złożenia niezbędnych wyjaśnień w celu wyeliminowania wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji, w tym także wątpliwości co do zgodności stanu faktycznego ze złożonym w urzędzie zeznaniem podatkowym. Podstawę prawną wezwania stanowi art. 155 w związku z art. 280, 272 i 274a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa.

Organ podatkowy ma także prawo weryfikować rozliczenie podatkowe w toku prowadzonego postępowania podatkowego. W tym trybie, jako obowiązujące wskazać należy przede wszystkim przepisy działu IV ustawy Ordynacja podatkowa ze szczególnym uwzględnieniem przepisów rozdziału 11 - DOWODY.

O ile przepis prawa nie nakłada na podatnika zachowania ściśle określonej formy dowodu, to stosownie do treści art. 199 jako dowód w postępowaniu służyć może także protokół z przesłuchania strony, w którym organ podatkowy może, dążąc do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy - zadać pytanie dotyczące danych identyfikujących osoby świadczącej pomoc niepełnosprawnemu podatnikowi.

Naczelnik tut. Urzędu raz jeszcze podkreśla, iż zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy, za wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych uważa się wydatki poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządów ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią, że wydatki ponoszone przez osoby niewidome z I lub II grupą inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa nie wymagają sformalizowanego dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku, co oznacza, że w toku weryfikacji organ podatkowy nie może żądać rachunku, faktury czy umowy. Organ podatkowy jest jednak uprawniony do żądania przedstawienia okoliczności poniesienia wydatku, w tym wskazania danych identyfikujących osoby świadczące pomoc w charakterze przewodników osób niepełnosprawnych, a podatnik celem uprawdopodobnienia zasadności dokonanego odliczenia winien informacji powyższych udzielić.

Z cytowanego przepisu art. 26 ust. 7a pkt 7 ustawy wynika bowiem, że aby wydatki te mogły być przez podatnika odliczone, muszą zostać faktycznie przez niego poniesione. Dlatego organ podatkowy może wezwać osobę korzystającą z odliczenia do złożenia wyjaśnień, mających na celu potwierdzenie faktu korzystania z usług przewodnika oraz poniesienia na jego rzecz wydatków.

Ponadto Naczelnik tut. Urzędu dodaje, iż osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W tym stanie faktycznym i prawnym postanowiono jak na wstępie.