Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1 i art. 42a ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 19.07.2006 r. na postanowienie Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dnia 13.07.2006 r., znak: PUS.I/415/8/06, w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, zmienia ww. postanowienie w ten sposób, że uznaje stanowisko strony przedstawione we wniosku z dnia 20.04.2006 r. za prawidłowe.

Pismem z dnia 20.04.2006 r. R. S.A. zwrócił się do Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie. Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż R. S.A. zajmuje się dostarczaniem odbiorcom energii elektrycznej. Część należności za energię elektryczną wraz z naliczonymi odsetkami za zwłokę i kosztami postępowania egzekucyjnego stanowi dla wnioskodawcy należności nieściągalne. W związku z powyższym tego typu należności często podlegają umorzeniu ze względu na bezskuteczność egzekucji, niską wartość zadłużenia, trudną sytuację materialną dłużnika itp. W związku z powyższym spółka pyta "czy wartość umorzonych zobowiązań stanowi dla dłużnika (osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej) przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych w chwili podjęcia decyzji o zaliczeniu należności w koszty operacyjne wierzyciela oraz rodzi po stronie wierzyciela obowiązek wystawienia informacji PIT-8C". Według spółki, zarówno umorzona kwota należności głównej, jak i umorzone odsetki i dodatkowe koszty nie stanowią przychodu dłużnika oraz nie rodzą po stronie wierzyciela obowiązku wystawiania informacji PIT-8C.

Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie postanowieniem dnia 13.07.2006 r., znak: PUS.I/415/8/06, uznał, że stanowisko przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe, stwierdzając równocześnie, iż w momencie, w którym spółka zrezygnuje z należności za energię elektryczną, u dłużnika powstaje przychód w postaci "innego nieodpłatnego świadczenia", zaś płatnik jest zobowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów z ww. tytułu. Organ I instancji stwierdził ponadto, iż umorzone odsetki i dodatkowe koszty nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego dla dłużnika, zatem nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na powyższe postanowienie R. S.A. złożył zażalenie (pismo z dnia 19.07.2006 r.), zarzucając naruszenie prawa materialnego, a to art. 11 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) przez jego błędną wykładnię i bezpodstawne uznanie, że w momencie, w którym spółka zdecyduje się zrezygnować z należności za energię elektryczną, u dłużnika powstaje przychód w postaci "innego nieodpłatnego świadczenia". Spółka wyjaśnia, że dłużnikowi nie jest doręczany dokument (decyzja) o umorzeniu długu, a stanowi on wyłącznie wewnętrzny dokument spółki będący podstawą odpowiednich księgowań, co (...) wyklucza (...) zaistnienie nieodpłatnego świadczenia i dorozumianego zwolnienia z długu". Spółka uważa ponadto, że aby mówić o nieodpłatnych świadczeniach, jeden podmiot musi wykonać określone świadczenie, zaś drugi otrzymać to nieodpłatne świadczenie Natomiast w sytuacji, gdy dłużnik nie spełni świadczenia, a wierzyciel, przez zaniechanie dochodzenia go na właściwej drodze prawnej, świadczenie to umorzy - nie dochodzi do uzyskania nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Końcowo spółka wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie po przeanalizowaniu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku z dnia 20.04.2006 r., treści postanowienia Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie oraz zarzutów zawartych w zażaleniu, stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c tej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl natomiast art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłami przychodów są inne źródła. Z kolei w treści art. 20 ust. 1 tej ustawy ustawodawca zawarł katalog przychodów kwalifikujących się do wskazanego powyżej źródła przychodów. Zgodnie z tym przepisem, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 powołanej powyżej ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a tej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (tj. na formularzu PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (art. 42a ww. ustawy).

Jakkolwiek prawo podatkowe stanowi autonomiczną gałąź prawa, a w konsekwencji skutki podatkowe czynności cywilnoprawnych powinny być oceniane zgodnie z przepisami ustaw podatkowych, niemniej niekiedy zachodzi konieczność odwołania się do przepisów prawa cywilnego, co w konsekwencji nie uchybia ww. zasadzie. Zgodnie z art. 508 ustawy z dnia 23.04.1964 r. � Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Z brzmienia tego przepisu wynika, że zwolnienie z długu dochodzi do skutku w wyniku umowy stron, przy czym zrzeczenie się zwolnienia z długu musi zostać zaakceptowane przez dłużnika.

Z zaprezentowanego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że R. - dostarczający energię elektryczną - "umarza" niektórym osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej cześć należności za tę energię wraz z naliczonymi odsetkami za zwłokę i kosztami postępowania egzekucyjnego, ze względu na bezskuteczność egzekucji, niską wartość zadłużenia, czy trudną sytuację materialną dłużnika, tj. w sytuacji, gdy - według wnioskodawcy - przedmiotowe należności stanowią "należności nieściągalne". Dokumentem potwierdzającym "umorzenie długu" jest "decyzja członka zarządu R. S.A. w R. w sprawie umorzenia należności". Decyzja ta nie jest jednakże doręczana dłużnikowi, lecz stanowi "wewnętrzny dokument podatnika będący podstawą odpowiednich księgowań". Ponadto wnioskodawca stwierdził, że poprzez ww. działanie nie zwalnia dłużnika z długu. W rozpatrywanym zażaleniu R. podkreślił, że "zdarzają się sytuacje, że po pewnym okresie czasu dłużnik spłaca swoje zobowiązanie wobec spółki, które uprzednio zostały umorzone".

Mając na uwadze zaprezentowany stan faktyczny i prawny stwierdzić należy, iż ww. decyzji nie można utożsamiać z umową, na mocy której wierzyciel zwalnia z długu dłużnika. Brak bowiem jednej z dwóch - wymienionych w art. 508 kodeksu cywilnego - przesłanek zwolnienia z długu, a mianowicie przyjęcia zwolnienia przez dłużnika. Dłużnik w analizowanym przypadku nie jest informowany o "umorzeniu wierzytelności", a co za tym idzie nie ma możliwości przyjęcia zwolnienia z długu. Dłużnik niekiedy nawet wpłaca zaległe zobowiązanie, przy czym wpłata taka nie jest traktowana jako nienależna.

Wobec powyższego, skoro świadczenie R. ma co do zasady charakter odpłatny, R. nie zwalnia dłużnika z długu, a co za tym idzie, zobowiązanie dłużnika wobec R. nie wygasa, po stronie dłużnika nie następuje przysporzenie majątkowe. Tym samym dłużnik - osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej - nie uzyskuje przychodu w rozumieniu art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji R. nie ma obowiązku wystawiania informacji PIT-8C.