Przekazuję wyjaśnienia dotyczące, stosowania w 2004 r., przez zrzeszone banki spółdzielcze ulgi w podatku dochodowym od osób prawnych, określonej w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 137, poz. 1303 z późn. zm.).

Wątpliwości dotyczą:

1. ustalenia wartości dochodu, jaki bank spółdzielczy uzyskałby z nabycia 52 - tygodniowych bonów skarbowych, za kwotę odpowiadającą funduszom podstawowym banku spółdzielczego, zwolnionego od podatku dochodowego od osób prawnych,
2. określenia pojęcia "fundusze podstawowe", o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r.

Banki spółdzielcze do czasu osiągnięcia sumy funduszy własnych o równowartości 1.000.000 euro, przeliczonej na złote według kursu średniego ogłoszonego, obowiązującego w ostatnim dniu roku poprzedzającego rok osiągnięcia wymaganego progu kapitałowego, odliczają od kwoty należnego podatku, kwotę równą kwocie dochodu, jaki uzyskałyby z nabycia, za kwotę odpowiadającą ich funduszom podstawowym, 52-tygodniowych bonów skarbowych (wg art. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. - w nowym brzmieniu).

Pominięcie przez ustawodawcę szczegółowych rozwiązań w zakresie konstrukcji ulgi podatkowej związanej ze zwiększeniem funduszy własnych banków nie powinno ograniczać prawa banków w korzystaniu z przysługujących im z tego tytułu preferencji. Przepisy nie określają wprost daty, w której banki spółdzielcze ustalają stan funduszy własnych służących do określenia limitu dochodów, podlegających odliczeniu od podatku oraz nie rozstrzygają kwestii, według jakiej metody banki obliczają ulgę i od kiedy mogą dokonywać odliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych za 2004 r.

Biorąc pod uwagę ugruntowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko, iż "wykładnia gramatyczno-słownikowa jest tylko jednym z przyjmowanych w rozumowaniu prawniczym sposobów wykładni, a wnioski z niej płynące mogą być również często mylące i prowadzić do merytorycznie błędnych, niezgodnych z rzeczywistymi intencjami ustawodawcy, a w końcu również do niesprawiedliwych i krzywdzących stronę procesu rezultatów. Dlatego też musi być ona uzupełniana wnioskami płynącymi z zastosowania innych rodzajów wykładni: historycznej, systemowej, funkcjonalnej, logicznej, a wreszcie - jeśli nie przede wszystkim - celowościowej, która w odniesieniu do indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych uznawana jest za najodpowiedniejszą i najlepiej prowadzącą do rozszyfrowania intencji i celów ustawodawcy" (uchwała SN z dnia 7 marca 1995 r., sygn. akt III AZP 2/95) przy udzielaniu odpowiedzi podatnikowi można posłużyć się celowościową wykładnią prawa podatkowego.

Uwzględniając powyższe przesłanki oraz fakt, iż:

• przepis art. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. ma zastosowanie po raz pierwszy do dochodu uzyskanego w roku podatkowym rozpoczynającym się w 2004 r., ale dopiero w rozliczeniu rocznym,
• zmiana przepisu, nastąpiła w trakcie roku kalendarzowego,

do obliczenia ulgi podatkowej należałoby przyjąć rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych dla całego 2004 r. Również do ustalenia limitu dochodu z nabycia 52-tygodniowych bonów skarbowych, należy przyjąć wartość funduszy własnych, określonych w bilansie banku spółdzielczego, obejmującego okres rozliczenia rocznego, którego dotyczy należny podatek dochodowy od osób prawnych w danym roku podatkowym.

Podobny pogląd w kwestii prawnych i praktycznych możliwości korzystania przez banki spółdzielcze z preferencji podatkowej w 2004 r., wyraził Narodowy Bank Polski.

Odnosząc się do wątpliwości dotyczącej zinterpretowania określenia "fundusze podstawowe banku" w kontekście ustalania limitu podlegającego odliczeniu od dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania wyjaśniam, że przy ustaleniu tego limitu należy uwzględniać trzy pozycje funduszy podstawowych okreslone w art. 127 ust. 2 Prawa bankowego.

Fundusze podstawowe banku spółdzielczego obejmują następujące pozycje:
1. fundusze zasadnicze banku z wyłączeniem akcji i udziałów uprzywilejowanych w zakresie spłaty jakichkolwiek zobowiązań banku z ich tytułu, które stanowią w banku spółdzielczym wpłacony fundusz udziałowy oraz fundusz zasobowy i fundusz rezerwowy,
2. pozycje dodatkowe funduszy podstawowych, które stanowią:
   - fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej,
   - niepodzielny zysk z lat ubiegłych,
3. pozycje pomniejszające fundusze podstawowe, które stanowią:
   - akcje własne posiadane przez bank, wycenione według cen nabycia, pomniejszone o odpisy spowodowane trwałą utratą ich wartości,
   - wartości niematerialne i prawne,
   - niepokrytą stratę z lat ubiegłych, w tym również stratę w trakcie zatwierdzania,
   - stratę na koniec okresu sprawozdawczego, obliczoną narastająco od początku roku obrotowego.

Jednocześnie pragnę poinformować, iż prowadzone są prace analityczne związane z możliwością wykorzystania pomocy publicznej określonej w art. 3 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. w celu zapewnienia zgodności zwolnienia od podatku z prawem wspólnotowym z zakresu pomocy publicznej.