DECYZJA

Na podstawie art. 14b § 5 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 24 sierpnia 2006 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

orzeka

- zmienić postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście z dnia 10 sierpnia 2006 r. Nr 1435/FO3/415-77/06/MG w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 10 maja 2006 r. zwrócił się Pan do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście z prośbą o interpretację przepisów prawa podatkowego przedstawiając następujący stan faktyczny. Dnia 5 stycznia 2006 r. utrzymany został w mocy przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrok w sprawie o rozwód pomiędzy Panem a Panią M. P. W toku trwającego 3 lata postępowania rozwodowego małżonka płaciła, będąc zobowiązana przez sąd jak również dobrowolnie, pewne kwoty na zaspokojenie potrzeb rodziny. Podstawą zasądzenia przez Sąd Okręgowy świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny przez czas trwania procesu rozwodowego był art. 443 kpc.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym pyta Pan: czy wypłacane Panu alimenty na zaspokojenie potrzeb rodziny przez czas trwania procesu rozwodowego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym... Jest Pan zdania, że świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny ze względu na niespełnienie przez Pana (zdaniem sądu) warunków do uzyskania alimentów są faktycznie alimentami na rzecz córki, które to nie podlegają opodatkowaniu. Na potwierdzenie swojego stanowiska cytuje Pan część wyroku Sądu Apelacyjnego, w którym Sąd stwierdza, że Pana małżonka od 1 maja 2004 r. łoży na utrzymanie córki 300 zł., a od 26 października 2004 r. - 800 zł.

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2006 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście uznał stanowisko przedstawione przez Pana we wniosku za nieprawidłowe. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż świadczenia alimentacyjnego nie można utożsamiać ze świadczeniem wynikającym z postanowień art. 443 Kodeksu postępowania cywilnego, które choć wprost nie zostało wymienione w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi przychód podlegający opodatkowaniu z tego źródła. Zdaniem organu podatkowego w sytuacji, gdy między małżonkami nie występuje separacja faktyczna świadczenia otrzymywane przez Pana, z uwagi na specyfikę wspólności małżeńskiej, nie stanowiłyby przychodu podlegającego opodatkowaniu. Natomiast ze względu na występującą między Panem a Pana małżonką od kilku lat separację faktyczną świadczenia przekazywane na zaspokojenie potrzeb rodziny stanowią przychód podlegający opodatkowaniu.

Na powyższe postanowienie złożył Pan dnia 24 sierpnia 2006 r., zażalenie, w którym podtrzymuje Pan swoje stanowisko w sprawie i wnosi o uznanie swojego stanowiska za prawidłowe. W zażaleniu podnosi Pan, że żona mimo orzeczenia sądu płaciła jedynie alimenty we wcześniej zadeklarowanej wysokości i uważa Pan, że opodatkowanie dobrowolnych alimentów jakie żona świadczyła dorosłej, studiującej i pracującej lecz jeszcze nie samodzielnej córce, przekazem pocztowym na jej nazwisko, z przeznaczeniem na jej studia jest nieporozumieniem.

Rozpatrując sprawę w wyniku złożonego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodzić należy się z zawartym w zaskarżanym postanowieniu poglądem, że świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny nie są tożsame ze świadczeniami alimentacyjnymi. Na różnice między tymi świadczeniami wskazał między innymi SN w uchwale z 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42). Z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) wynika, że świadczenia alimentacyjne przysługują konkretnej osobie pod warunkiem, ze znajduje się ona w niedostatku (z wyjątkiem alimentów ciążących na rodzicach względem dzieci). Natomiast obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, o którym mowa w art. 27 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ciąży na każdym z małżonków do czasu rozwiązania małżeństwa a zakres tego obowiązku jest szerszy od obowiązku alimentacyjnego, gdyż wynika z założenia, iż członkowie rodziny powinni mieć możliwość zaspokajania swoich potrzeb w równym stopniu.

Z materiałów dołączonych do wniosku wynika, że postanowieniem z dnia 26 października 2004 r. Sąd Okręgowy zasądził na podstawie art. 443 Kodeksu postępowania cywilnego od Pana żony alimenty na zaspokojenie potrzeb rodziny przez czas trwania procesu rozwodowego. Z art. 443 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004 r. wynika, że sąd orzeka w drodze postanowienia o obowiązku małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny przez czas trwania procesu rozwodowego. Przepis ten nie nakłada nowego obowiązku a jedynie potwierdza i konkretyzuje obowiązek wynikający z art. 27 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, co jest związane z umożliwieniem przymusowego wyegzekwowania (za pośrednictwem komornika) świadczeń na rzecz rodziny.

Wprowadzone wyżej rozróżnienie ma istotne znaczenie dla właściwej kwalifikacji podatkowej świadczeń przekazywanych w ramach rodziny. Świadczenia alimentacyjne zgodnie z brzmieniem art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) zaliczane są do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy. Ustawodawca uczynił jeden wyjątek w stosunku do alimentów na rzecz dzieci, które nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych świadczenia na rzecz rodziny nie zostały zaliczone wprost do żadnego ze źródeł przychodów. Nie ulega wątpliwości, na co wskazuje również w postanowieniu organ podatkowy, że świadczenia w ramach rodziny, co do zasady, nie podlegają opodatkowaniu. Wszelkie świadczenia przekazywane przez rodziców (małżonków) swoim dzieciom jak również między małżonkami z przeznaczeniem na utrzymanie rodziny traktowane są jako nieopodatkowane, gdyż są dokonywane wewnątrz „jednostki” jaką jest rodzina, jak również ze względu na istniejącą w czasie trwania małżeństwa wspólność majątkową.

Jednakże zdaniem Naczelnika Urzędu Skarbowego z chwilą wystąpienia między małżonkami separacji faktycznej świadczenia te stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jedynie alimentów na rzecz dziecka nie zaliczamy do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Organ odwoławczy nie podziela przedstawionego wyżej poglądu.

Wystąpienie separacji faktycznej nie wywołuje automatycznie skutku w postaci rozwiązania związku małżeńskiego czy ustania ustawowej wspólności małżeńskiej. O tym czy zaistniały przesłanki uzasadniające orzeczenie o rozwodzie czy separacji decyduje sąd cywilny a nie organy podatkowe. Dopiero z chwilą orzeczenia rozwodu (jeżeli małżonkowie wcześniej w drodze umowy nie ustanowili rozdzielności majątkowej) ustaje wspólność majątkowa i od tej chwili można mówić o skutecznych przeniesieniach majątku stanowiących ewentualny przychód jednego z małżonków. Jednakże w omawianym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zasądził świadczenia nie na rzecz konkretnej osoby (małżonka) ale na rzecz dwupokoleniowej rodziny. W podatku dochodowym obowiązuje zasada opodatkowania określonego przychodu tylko w sytuacji, gdy istnieje możliwość przyporządkowania określonego przychodu do konkretnych osób, które przysporzenie majątkowe uzyskały. Już ze względu na brak możliwości określenia w jakiej części świadczenie przekazywane przez Pana żonę stanowiło przychód dla Pana a w jakiej dla Pana córki stanowi podstawę do nieopodatkowania otrzymanych świadczeń. Nie ma zresztą potrzeby ustalania, który z członków rodziny w jakiej części uzyskał przysporzenie, gdyż mocą postanowienia Sądu Okręgowego świadczenie przekazane zostało na rzecz rodziny a podatkiem dochodowym od osób fizycznych opodatkowane są tyko konkretne osoby fizyczne, nie zaś inne „podmioty” – jak na przykład rodzina. Zatem zasądzone przez Sąd Okręgowy, na podstawie art. 443 ustawy Kodeks postępowania cywilnego, świadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie orzekł jak w sentencji.