Ordynacja podatkowa (j. t.. Dz. U z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 1, art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), w odpowiedzi na pisemny wniosek podatnika o interpretację zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, kontrola skarbowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym: "Czy zamiana działki pomiędzy podatnikiem podatku VAT, a osobą fizyczną (właścicielem gospodarstwa rolnego) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i co będzie podstawą opodatkowania - wartość z operatu, czy wartość z operatu pomniejszona o podatek VAT?" - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Lesku, po wnikliwej analizie własnego stanowiska wnioskodawcy, który uważa, że dokonanie zamiany gruntu jest dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i od wartości działki z operatu należy naliczyć podatek VAT - postanawia uznać stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.

W dniu 24.10.2006 r. wpłynął do tut. Organu podatkowego pisemny wniosek podatnika o interpretację zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, kontrola skarbowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Wnioskodawca pyta: czy dokonanie zamiany gruntu jest dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i od wartości działki należy naliczyć podatek VAT.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że nadleśnictwo, będące podatnikiem VAT dokonało zamiany działek z osobą fizyczną, właścicielem gospodarstwa rolnego. Zgodnie ze studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, zatwierdzonym Uchwałą Rady Gminy, działka, którą zamieniało nadleśnictwo położona jest w całości w terenie oznaczonym "IIa" - "Istniejące tereny budownictwa mieszkaniowo-usługowego. W operacie szacunkowym określającym wartość rynkową działki zamienianej przez nadleśnictwo rzeczoznawca zastrzegł, że w wycenie nie uwzględnił obciążeń opłatami i podatkami, jakie trzeba ponieść przy zbyciu lub nabyciu praw do nieruchomości, w tym podatku VAT. W akcie notarialnym dokumentującym zamianę działek podana została wartość z operatu szacunkowego.

W opinii pytającego dokonanie zamiany gruntu przez nadleśnictwo jest dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i od wartości działki zgodnie z wyceną rzeczoznawcy należy naliczyć podatek VAT.

Przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy jak i nabywcy. Zapis art. 604 ww. ustawy Kodeks cywilny daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży. Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna. Dopłata przez jedną ze stron do świadczenia, wynikająca z różnicy wartości rzeczy będącej przedmiotem zamiany nie zmienia charakteru umowy (chyba, że ze względu na jej wartość ma ona charakter ceny jak w umowie sprzedaży).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów na terytorium kraju zasadniczo rozumie się - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Zaś towarami w rozumieniu tejże ustawy są - zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Z art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy o VAT, nie wynika wcale, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatą, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność.

Jak wynika z powyższego realizowane w oparciu o umowę zamiany przeniesienie własności towaru (w tym gruntu) stanowi czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatna dostawa towarów. Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 1 ww. ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą zdefiniowaną w ust. 2 tego przepisu, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z definicji tej wynika, że działalność gospodarcza w rozumieniu tej ustawy obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców, lub innych usługodawców, w tym również podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, jak również działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub dóbr niematerialnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zgodnie z art. 29 ust. 3 ustawy o VAT, jeżeli należność jest określona w naturze podstawą opodatkowania jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszonych o podatek należny.

Regulacja ta odnosi się również do czynności zamiany, przy której podstawą opodatkowania dla czynności przeniesienia własności rzeczy (gruntu) na drugą stronę umowy jest przeciętna cena (czyli wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych) za przeniesienie własności tego rodzaju rzeczy(gruntu) stosowana w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania tego świadczenia, pomniejszona o kwotę podatku należnego.