W dniu 6 listopada 2006r. wpłynął do organu podatkowego wniosek Spółki o udzielenie pisemnej informacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

W przedmiotowym wniosku Wnioskodawca przedstawia następujący stan faktyczny:

Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005r. Nr 183, poz. 1538 ze zm.) umożliwia domom maklerskim pośredniczenie w pożyczaniu instrumentów finansowych na podstawie odrębnych przepisów. Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2006r. w sprawie trybu i warunków pożyczania maklerskich instrumentów finansowych, z udziałem firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych (Dz. U. z 2006r. Nr 67, poz. 481), istnieje możliwość zawarcia tzw. umowy sprzedaży krótkiej. Na jej podstawie, Wnioskodawca, który jest domem maklerskim, jako pożyczkodawca pożycza osobie fizycznej określone papiery wartościowe (będące własnością domu maklerskiego lub pożyczone przez dom maklerski od innej osoby fizycznej), a pożyczkobiorca dokonuje sprzedaży przedmiotowych papierów, przy jednoczesnym zachowaniu obowiązku zwrotu papierów wartościowych nabytych w tym celu w późniejszym terminie. Aby Wnioskodawca mógł pożyczyć papiery wartościowe będące własnością klienta Wnioskodawcy, podpisywana jest ramowa umowa pożyczki pomiędzy klientem a Domem Maklerskim, określająca ogólne zasady udzielania takich pożyczek. Doprecyzowanie ramowej umowy pożyczki w zakresie konkretnych papierów wartościowych, będących przedmiotem pożyczki, następuje poprzez złożenie przez klienta dyspozycji udzielenia pożyczki papierów wartościowych. Na jej podstawie Wnioskodawca, w przypadku, kiedy znajdzie się osoba zainteresowana pożyczeniem tych papierów, pożycza wskazane w niej papiery innej osobie w celu ich sprzedaży. Osoba ta ma obowiązek zwrotu tych samych papierów w tej samej ilości.

Zgodnie z art. 52 ust. 1 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dnia 1 stycznia 2001r. do dnia 31.12.2003r. zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych są dochody ze sprzedaży papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, nabytych na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych, albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym.

Ponadto, zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 listopada 2003r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003r. Nr 202, poz. 1956), zwolnione z opodatkowania są dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, o których mowa w art. 52 pkt 1 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pod warunkiem, że papiery te zostały nabyte przed dniem 1 stycznia 2004r.

W przypadku krótkiej sprzedaży, jeśli papiery wartościowe udostępniane do pożyczenia przez klienta Wnioskodawcy były nabyte przed 1 stycznia 2004r., traci on możliwość zwolnienia z opodatkowania dochodu uzyskanego ze sprzedaży zwróconych mu papierów. Wynika to z faktu, iż papiery zwracane przez pożyczkobiorcę są już papierami nabytymi po 1 stycznia 2004r. Zdaniem Wnioskodawcy, wątpliwości pojawiają się w sytuacji, kiedy bezprawnie pożyczył On papiery zapisane na rachunku klienta. Bezprawność wynika z pożyczenia papierów wartościowych klienta przez Wnioskodawcę, mimo odwołania przez niego złożonej wcześniej dyspozycji udostępnienia papierów do pożyczania (umowa pożyczki zawierana była w czasie obowiązywania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999r. w sprawie określenia szczegółowych zasad, trybu i warunków pożyczania papierów wartościowych z udziałem domów maklerskich, banków prowadzących działalność maklerską oraz banków prowadzących rachunki papierów wartościowych). Klient miał zawartą z Wnioskodawcą ramową umowę pożyczki, następnie złożył pisemnie dyspozycję udostępniania konkretnych papierów do pożyczania. Po jakimś czasie uznał, iż nie chce pożyczać tych papierów i telefonicznie odwołał złożoną dyspozycję. Pracownik Wnioskodawcy nie odnotował tego odwołania w systemie i papiery klienta zostały pożyczone przez Wnioskodawcę innej osobie.

Mając na uwadze przedstawiony powyżej stan faktyczny, Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem, czy bezprawne pożyczenie przez dom maklerski papierów klienta, a następnie zbycie przez klienta zwróconych mu papierów, ale nabytych już po 01.01.2004r., powoduje utratę prawa klienta do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia zwróconych papierów wartościowych, a co za tym idzie, czy dom maklerski powinien wykazać ten dochód w informacji PIT-8C sporządzanej dla klienta?

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż klient nie powinien tracić prawa do zwolnienia z opodatkowania dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia zwróconych papierów wartościowych. Wnioskodawca pożyczył papiery klienta bez jego wiedzy i woli. W opisywanej powyżej sytuacji, zdaniem Spółki, należy uznać, iż nie doszło do zawarcia umowy na linii pożyczkodawca (klient) – dom maklerski. Klient miał zawartą z Wnioskodawcą ramową umowę pożyczki, która określa tryb i warunki zawierania umów pożyczek. Zawarcie umowy pożyczki na podstawie ramowej umowy pożyczki, zgodnie z § 12 (jak się zdaje winno być § 23 – przypis organu podatkowego) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999r. w sprawie określenia szczegółowych zasad, trybu i warunków pożyczania papierów wartościowych z udziałem domów maklerskich, banków prowadzących działalność maklerską oraz banków prowadzących rachunki papierów wartościowych, następuje z chwilą złożenia przez klienta dyspozycji udostępniania papierów do pożyczania. Ponieważ klient odwołał skutecznie tą dyspozycję – obowiązujące wówczas zarządzenie wiceprezesa Wnioskodawcy nr 61/2004 w sprawie określenia szczególnego trybu świadczenia usług w niektórych POK oraz warunków składania dyspozycji za pośrednictwem telefonu lub telefaksu, w § 2 ust. 1 pkt 17 przewidywało przyjmowanie telefonicznie dyspozycji odwołania dyspozycji udzielenia pożyczki – należy uznać, że do zawarcia umowy nie doszło. Późniejsze pożyczenie tych papierów przez Wnioskodawcę było działaniem bezprawnym, niemających podstaw umownych. Papiery, które zostały zwrócone przez pożyczkobiorcę klientowi, były papierami tożsamymi co do ilości i praw z papierami pożyczonymi i w opinii Wnioskodawcy, zachowana jest ciągłość ich posiadania. Stąd klient powinien zachować prawo do zwolnienia z opodatkowania dochodu uzyskanego z ich odpłatnego zbycia. Zdaniem Wnioskodawcy, nie można bowiem obciążać klienta negatywnymi skutkami bezprawnego działania domu maklerskiego.

Ustosunkowując się do przedstawionych powyżej kwestii, stwierdza się, co następuje:

W przedmiotowej sprawie, nie znajduje zastosowania zwolnienie uregulowane przepisem art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 listopada 2003r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003r. Nr 202, poz.1956 ze zm.). Zgodnie z treścią powołanego artykułu, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do opodatkowania dochodów (poniesionych strat), uzyskanych po dniu 31 grudnia 2003r., z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, o których mowa w art. 52 pkt 1 lit. b ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004r., pod warunkiem, że papiery te zostały nabyte przed dniem 1 stycznia 2004r.

Wykładnia przywołanych przepisów prowadzi do wniosku, iż przedmiotowe zwolnienie obejmuje zatem jedynie papiery wartościowe nabyte przed 1 stycznia 2004r.

Umowa sprzedaży krótkiej papierów wartościowych regulowana jest przez rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2006r. w sprawie trybu i warunków pożyczania maklerskich instrumentów finansowych, z udziałem firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych (Dz. U. z 2006r. Nr 67, poz. 481). Zgodnie bowiem z § 3 ust. 1 i ust. 2 w/w rozporządzenia przez umowę pożyczki, o której mowa w rozporządzeniu, rozumie się umowę, w której pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną liczbę maklerskich instrumentów finansowych, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą liczbę maklerskich instrumentów finansowych. W przypadku umowy pożyczki, o której mowa w rozdziale 3, udzielenie pożyczki przez pożyczkodawcę następuje w celu sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych przez pożyczkobiorcę.

W przypadku krótkiej sprzedaży papierów wartościowych, pożyczkodawca otrzymuje papiery wartościowe odkupione przez pożyczkobiorcę na giełdzie po dniu 31 grudnia 2003r. Wnioskująca sama wskazuje, iż cyt. „(...), jeśli papiery wartościowe udostępnione do pożyczenia przez klienta Domu Maklerskiego były nabyte przed 1 stycznia 2004r., traci on możliwość zwolnienia z opodatkowania dochodu uzyskanego ze sprzedaży zwróconych mu papierów. Wynika to z faktu, iż papiery zwracane przez Pożyczkobiorcę są już papierami nabytymi po 1 stycznia 2004r.”

Dla celów opodatkowania dochodu uzyskiwanego z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, nabytych po dniu 31.12.2003r., jest nieistotne, czy doszło do zawarcia umowy na linii pożyczkodawca – dom maklerski. Ważne jest, iż papiery wartościowe zostały skutecznie zbyte z rachunku klienta. Dla celów podatkowych istotna jest bowiem data nabycia papierów wartościowych zwracanych przez dom maklerski lub pożyczkobiorcę. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005r. Nr 183, poz. 1538 ze zm.), prawa ze zdematerializowanych papierów wartościowych powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku.

Brak jest zatem ciągłości posiadania papierów wartościowych, w przypadku, gdy klientowi, w zamian pożyczonych papierów wartościowych nabytych przed 01.01.2004r., zwracane są papiery wartościowe nabyte po 31.12.2003r. Co prawda zwrócone papiery wartościowe są takie same i w tej samej ilości, jednak nie są one tymi samymi papierami wartościowymi, które zostały nabyte przed dniem 01.01.2004r. przez klienta Wnioskodawcy, a następnie zbytymi przez innego klienta Wnioskodawcy, w wyniku ich bezprawnego pożyczenia zbywającemu. W przekonaniu organu podatkowego, ciągłość posiadania byłaby wówczas, gdyby papiery wartościowe nabyte przed 01.01.2004r. nieprzerwanie pozostawały na rachunku klienta.

W przedstawionym stanie prawnym, nie znajduje uzasadnienia pogląd, iż inaczej należy traktować sytuację, gdy zbycie papierów wartościowych nastąpiło przez klienta lub na jego dyspozycję, a inaczej sytuację, gdy dom maklerski zrobił to samowolnie. W obu przypadkach nastąpi zbycie papierów wartościowych nabytych przed 1.01.2004r.

Reasumując, należy uznać, iż przepis art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 listopada 2003r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, nie daje klientowi, który otrzymał tytułem zwrotu bezprawnie udzielonej pożyczki papiery wartościowe nabyte po 31.12.2003r., w zamian papierów nabytych przed 01.01.2004r., możliwości skorzystania ze zwolnienia podatkowego, przewidzianego w powołanym przepisie. W związku z tym, Wnioskodawca, który jest domem maklerskim, powinien wykazać uzyskany z ich sprzedaży dochód w informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C), sporządzanej dla klienta.

Przedmiotowa interpretacja, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego, przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.