INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 07 grudnia 2007r. (data wpływu 14 grudnia 2007r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w związku z uznaniem nieważności zawartej umowy - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2007r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w związku z uznaniem nieważności zawartej umowy.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej „Agencja”) jest państwową osobą prawną podległą Ministrowi Transportu. Została utworzona 1 kwietnia 2007r. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2006r. o Państwowej Agencji … (Dz. U. Nr ...) – dalej „U”. Agencja kontynuuje działalność w zakresie zarządzania ruchem lotniczym w Polsce prowadzoną przed 1 kwietnia 2007r. przez wyodrębnioną jednostkę organizacyjną działającą w ramach Przedsiębiorstwa Państwowego (P) - Agencję (A).Zgodnie z art. 13 i 14 U jest sukcesorem praw i obowiązków P związanych z działalnością A, w tym przejmuje związane z nią składniki majątkowe i zobowiązania. W dniu 29 marca 2005r. P zawarło umowę (dalej „Umowa”) z hiszpańską firmą (dalej „I”), której przedmiotem jest dostawa przez l na rzecz P Systemu Zarządzania Ruchem Lotniczym (dalej „System”). Transakcja ta obejmowała:

1. dostawę towarów (specjalistycznego sprzętu systemu kontroli ruchu lotniczego), które w tym celu miały być przetransportowane z Hiszpanii na teren Polski (do wskazanych trzech lokalizacji lotniskowych), zmontowane i zainstalowane na tych lokalizacjach,
2. udzielenie licencji na specjalistyczne oprogramowanie ściśle związane ze sprzętem Systemu i warunkujące jego pracę,
3. usługi szkoleń personelu P oraz integrację Systemu na trzech lokalizacjach lotniskowych P.
   
   

W ramach umówionej wartości kontraktu (rozłożonej na trzy etapy, dotyczące trzech lokalizacji Systemu) wartość dostarczanych towarów przekraczała 70% ogólnej jego kwoty. W związku z tym, jak również ze względu na fakt, że świadczenie usług (pkt 2 i 3) było ściśle związane z dostawami towarów i bez tej dostawy nie miałoby racji bytu, strony umowy, kierując się powszechnie przyjętą interpretacją i praktyką stosowania przepisów wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, uznały dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcję za wyłącznie dostawę towarów.

W dniu 1 kwietnia 2007r. Agencja z mocy prawa wstąpiła w prawa i obowiązki P wynikające z kontraktu z I. Do tego dnia:

1. P uiściła na rzecz I umówione płatności zaliczkowe ceny dostaw (objęły one część należności kontraktu),
2. I wykonała dostawy I i II Etapu (2 z 3 lokalizacji), przy czym dostawy te nie zostały odebrane ani przez P ani - po 1 kwietnia 2007r. przez Agencję w formie przewidzianych przez Umowę odbiorów technicznych, a urządzenia te nie były i nie są przez P/Agencję używane zgodnie z przeznaczeniem (oczekują na odbiór).
   
   

W okresie 2006 - 2007r. I wystawiła faktury:

• na zaliczki otrzymane od P - faktury te wystawiono na P,
• dostarczone, zmontowane i zainstalowane (ale nie odebrane ostatecznie protokołami odbioru) urządzenia - faktury te wystawiono zarówno na P (przed 1 kwietnia 2007r.), jak i na Agencję (po 1 kwietnia 2007r.).
  
  

Agencja nie dokonywała żadnych płatności na rzecz I.

Po przejęciu praw i obowiązków P, również wynikających z Umowy, Agencja powzięła wątpliwości co do ważności umowy ze względu na domniemane naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych. Wątpliwości te znalazły potwierdzenie w stanowisku Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zapadłego w sprawie, z których wynika, że istotnie przy zawieraniu Umowy z I naruszono art. 146 ustawy Prawo zamówień publicznych ze skutkiem w postaci nieważności zawartej Umowy. Nieważność ta zachodzi przy tym ze skutkiem ex tunc, tzn. od samego początku Umowa była nieważna.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z dostawami towarów wykonywanymi przez I od 1 kwietnia 2007r. na rzecz Agencji na podstawie Umowy, po stronie Agencji powstał obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z dostawami towarów wykonywanymi przez I od 1 kwietnia 2007r. na rzecz Agencji na podstawie Umowy, po stronie Agencji nie powstał obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

W sprawie mamy do czynienia z Umową, która jest dotknięta wadą prawną nieważności. Oznacza to, że przewidziane nią i zamierzone przez strony skutki prawne, w tym przeniesienie własności towarów, nie zaszły. Nie zmienia tego również fakt fizycznej dostawy (przemieszczenie, montaż i instalacja) towarów albowiem, ze względu na wadliwość Umowy pozostają one własnością I.

W ocenie Wnioskodawcy z tych powodów nie można w sprawie mówić o skutecznym dokonaniu dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym o dokonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu i powstaniu z tego tytułu obowiązku podatkowym (tak po stronie lndra, jak i - co jest przedmiotem niniejszego zapytania - po stronie Agencji).

Wnioskodawca podkreśla, że zgodnie z przyjętym orzecznictwem ETS w pełni uwzględnianym przez orzecznictwo krajowe (por. np. uchwała NSA z 8 stycznia 2007r. I FPS 1/06 publ. ONSAiWSA 2007/2/27) dostawa towarów nie musi w każdym wypadku polegać na przeniesieniu własności towarów, a wystarczające w tym względzie jest choćby przeniesienie ekonomicznego władztwa nad rzeczą zrównującego w znaczeniu gospodarczym nabywcę z właścicielem rzeczy (nawet bez przeniesienia formalnego tytułu własności). W niniejszej sprawie, kwalifikację taką można byłoby ewentualnie rozważać, o ile nabywca (P/Agencja dokonałby) przewidzianych Umową odbiorów i zaczął wykorzystywać dostarczony sprzęt w przekonaniu o skutecznym uzyskaniu jego własności na podstawie Umowy. W takim też przypadku można byłoby ewentualnie mówić o dostawie towarów, rozumianej w szerokim, ekonomicznym znaczeniu, przekazania realnego władztwa nad rzeczą. Jednakże w stanie faktycznym sprawy Agencja, ze względu na powzięte od razu (tj. od swojego utworzenia) wątpliwości, nie dokonała przewidzianych Umową odbiorów technicznych i nie podejmowała nawet próby wykorzystywania dostarczonych towarów - do czasu ustalenia statusu prawnego Umowy (co nastąpiło w związku ze stanowiskiem Prezesa UZP i uzyskanym jego potwierdzeniem przez WSA w Warszawie). Zatem nie można w sprawie mówić o uzyskaniu przez Agencję władztwa nad dostarczonymi towarami w jakimkolwiek znaczeniu - prawnym, ekonomicznym, czy gospodarczym. Towary te na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego podlegają zwrotowi I jako świadczenia nienależne.

Wobec powyższego brak jest podstaw do uznania, że w sprawie doszło do skutecznego przeniesienia na P/Agencję własności/władztwa nad towarami znajdującymi się obecnie na lokalizacjach Agencji. Tym samym w okresie od 1 kwietnia 2007r. I nie dokonała na rzecz Agencji dostaw towarów, które mogłyby być kwalifikowane jako powodujące powstanie obowiązku podatkowego po stronię Agencji.

Końcowo Agencja pragnie wskazać, że dla tego rodzaju dostaw, w przypadku gdyby nie zachodziła nieważność Umowy, ze względu na fakt, że dostarczane towary podlegały w Polsce montażowi i instalacji przez lub w imieniu dostawcy (I), czynność taka powinna być co do zasady traktowana jako dostawa towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług), dla której podatnikiem jest nabywca (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od towarów i usług). Z tych też powodów transakcja taka nie może być uznana dla Agencji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług). Wobec nieważności Umowy, kwestia kwalifikacji dostawy, jako dostawy krajowej rozliczanej u nabywcy albo jako WNT pozostaje jednak bez znaczenia, albowiem w sprawie nie doszło do skutecznej prawnie i ekonomicznie dostawy, która mogłaby być kwalifikowana jako którakolwiek z tych czynności podlegających opodatkowaniu i powodujących powstanie obowiązku podatkowego po stronie Agencji.

Reasumując. W sprawie nie doszło do skutecznego wykonania jakiejkolwiek czynności podlegającej opodatkowaniu, a tym samym do powstania po stronie Agencji obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Z tego powodu aprobata dla stanowiska podatnika jest uzasadniona.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przy czym opodatkowaniu podlega tylko taka dostawa towarów, która ma charakter odpłatny. Stanowi o tym przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, który wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatne dostawy towarów.

Istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jako właściciel, jest to tego rodzaju czynność, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności.

Aby zatem dysponować towarem jak właściciel, nabywca powinien mieć swobodę w dysponowaniu towarem zbliżoną do właściciela. Oczywistym jest przy tym, że w przypadkach, gdy w sensie prawnym nie dojdzie do przeniesienia własności, dysponent towaru nie posiada pełnych atrybutów własności przynależnych prawnemu właścicielowi, lecz w sytuacjach dostawy towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, istotnym jest przede wszystkim, czy nabywca towaru dysponuje własnością tegoż towaru w aspekcie ekonomicznym. Własność nie jest bowiem pojęciem wyłącznie prawnym, gdyż stanowi ona głównie kategorię ekonomiczną. Właścicielem w sensie ekonomicznym jest ten, kto faktycznie dysponuje w swoim interesie danym dobrem majątkowym.

Nie każde zatem przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel w ujęciu ekonomicznym można uznać za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, lecz jedynie takie, które z punktu widzenia prawa cywilnego przenosi na nabywcę prawo własności lub prawo umożliwiające nabywcy dysponowanie towarem prawie jak właściciel.

W powstałej sytuacji faktycznej, Wnioskodawca nie dokonał odbioru dostaw w formie przewidzianych przez umowę odbiorów technicznych, a urządzenia te nie były i nie są przez Stronę używane zgodnie z przeznaczeniem.

Podsumowując, w przedmiotowej sprawie nie doszło do skutecznego wykonania jakiejkolwiek czynności podlegającej opodatkowaniu, a tym samym do powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.