INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112 poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana K. przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2007r. (data wpływu do tut. Biura – 8 listopada 2007r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości dokonania korekty przychodów o zwróconą prowizję (zaewidencjonowaną jako przychody należne), koszty sądowe i odsetki za zwłokę - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 listopada 2007r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości dokonania korekty przychodów o zwróconą prowizję (zaewidencjonowaną jako przychody należne), koszty sądowe i odsetki za zwłokę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego na podstawie umów agencyjnych zawartych z firmami ubezpieczeniowymi. W dniu 1 stycznia 1999 r. zawarł umowę agencyjną z Towarzystwem Ubezpieczeń. Warunki zawartej umowy przewidywały, że w przypadku niedotrzymania przez klientów warunków umowy, dotyczących płatności w okresie 24 miesięcy od daty zawarcia umowy, wnioskodawca zobowiązany jest do zwrotu otrzymanych prowizji dotyczących tych umów, co zostało zabezpieczone gwarancyjnym wekslem in blanco wystawionym w dniu 20 czerwca 1999 r. Prowizje wypłacone przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe zostały zaliczone do przychodów i zaewidencjonowane (na podstawie rachunków dokumentujących te rozliczenia) w prowadzonej książce przychodów i rozchodów. Umowa z Towarzystwem Ubezpieczeniowym została rozwiązana za porozumieniem stron w dniu 21 marca 2001r.

Wnioskodawca nadal prowadzi działalność gospodarczą w tym samym zakresie na rzecz innego Towarzystwa. W dniu 24 marca 2001 r. Towarzystwo Ubezpieczeniowe wystąpiło z roszczeniem o zwrot prowizji. Wnioskodawca podważył zasadność roszczenia, ponieważ uznał je za przedawnione. Sprawa została skierowana do sądu. W wyniku postępowania sądowego i apelacji, w dniu 12 marca 2007 r. sąd drugiej instancji podtrzymał zasadność roszczeń Towarzystwa Ubezpieczeniowego. Wnioskodawca został zobowiązany do zwrotu prowizji, lecz z uwagi na fakt, że nie jest już związany umową agencyjną z przedmiotowym Towarzystwem nie otrzymał rachunków korygujących wysokość prowizji.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy na podstawie wyroku sądu i dowodów wpłat, wpłacona na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeniowego kwota, obejmująca należność główną, ustawowe odsetki za zwłokę koszty procesu, koszty zastępstwa procesowego w sądzie drugiej instancji oraz koszty uzyskania klauzuli wykonalności może pomniejszyć przychód z tytułu prowadzonej nadal działalności w tym zakresie...
Czy ewentualnie, można zaliczyć wpłaconą kwotę do kosztów uzyskania przychodów...

Zdaniem wnioskodawcy zaliczone w ubiegłych latach do przychodów prowizje można pomniejszyć o kwoty zwrócone Towarzystwu Ubezpieczeniowemu wraz z odsetkami i kosztami związanymi z procesem sądowym w dniu ich zapłaty, ponieważ w dalszym ciągu prowadzi działalność w takim zakresie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam co następuje.

Na wstępie zauważyć należy, iż będące przedmiotem wniosku przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) nie zawierają regulacji wskazujących do jakiego momentu odnosić należy korekty przychodów, które pierwotnie prawidłowo zostały zaewidencjonowane jako przychody należne.
Przepisy powołanej ustawy określają bowiem wyłącznie:

• ogólną definicję przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14 ust. 1 ww. ustawy),
• moment powstania przychodu z ww. źródła przychodów (art. 14 ust. 1c tejże ustawy).
  
  

Nie budzi wątpliwości, że korekty przychodów w związku z błędnie wystawionymi fakturami (przez podatnika lub jego kontrahentów) winny być dokonywane (księgowane) wstecz do okresu zaewidencjonowania faktury pierwotnej. Jeżeli bowiem pierwotne faktury błędnie dokumentują stan faktyczny (np. błędnie podają cenę towarów), to skutkują zadeklarowaniem i zapłatą podatku dochodowego w nieodpowiedniej wysokości. Nieprawidłowości te powinny zatem zostać skorygowane w odpowiednim okresie sprawozdawczym.

Zauważyć jednak należy, iż na gruncie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, dochodzenie przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe na drodze sądowej zwrotu prowizji nie nastąpiło z przyczyn leżących po stronie wnioskodawcy a wynikało z faktu nie dopełnienia przez jego klientów warunków umowy ubezpieczenia. W przedstawionej sytuacji, wnioskodawca pierwotnie w sposób prawidłowy dokumentował zaistniały stan faktyczny, tj. prawidłowo zaewidencjonował przychód z tytułu otrzymanej prowizji. Zatem korekta przychodu nie wynika z przyczyn zależnych od wnioskodawcy, lecz jest efektem wyroku sądowego, zobowiązującego wnioskodawcę do zwrotu prowizji na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeniowego. Dlatego też, korekty przychodów z ww. tytułu należy dokonać w momencie faktycznego zwrotu prowizji.

Z kolei zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Treść powyższego przepisu w sposób jednoznaczny wskazuje, że kosztami uzyskania przychodów są wydatki, które łącznie spełniają następujące warunki:

• pozostają w związku przyczynowo-skutkowym ze źródłem przychodów (zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów),
• nie zostały wymienione w treści art. 23 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• ich poniesienie udokumentowane jest w sposób nie budzący wątpliwości.
  
  

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów.

Aby zatem wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów należy ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów – w okresie ponoszenia kosztów lub w przyszłości. W takim ujęciu kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim. Należy zauważyć, że iż kryterium zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych jest uzależnione od celu poniesienia wydatku, a nie od wystąpienia efektu w postaci osiągnięcia przychodu. Określony wydatek może bowiem zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów również wówczas, gdy nie przyniósł spodziewanego przychodu, ale został poniesiony w takim celu.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają szczególnych rozwiązań dotyczących zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów związanych z prowadzonym postępowaniem sądowym. Dlatego też, należy stosować tutaj ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów podatkowych. Ponoszone przez przedsiębiorcę koszty sądowe nie zostały wymienione w treści art. 23 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zatem mogą one stanowić koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że spełniają kryteria wynikające z art. 22 ust.1 w/w ustawy.

Wydatki poniesione przez dochodzącego swoich praw wnioskodawcę, w postaci kosztów związanych z prowadzonym postępowaniem sądowym, miały na celu ochronę jego interesów prawnych. Są to niewątpliwie koszty związane z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą, będące konsekwencją prowadzenia tej działalności. Nie występuje tu wprawdzie bezpośredni związek pomiędzy poniesieniem tych kosztów a uzyskaniem konkretnego przychodu, niemniej biorąc pod uwagę, że podjęte przez wnioskodawcę działania podyktowane były dążeniem do zachowania otrzymanych prowizji, które wnioskodawca opodatkował jako przychody należne, należy uznać, iż koszty postępowania sądowego związane były z prowadzoną działalnością gospodarczą i miały na celu zabezpieczenie źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza. Zatem stanowią one koszty uzyskania przychodów, bez względu na skuteczność postępowania, w związku z którym powstały. Do kosztów uzyskania przychodu zaliczyć można również zasądzone przez sąd odsetki za zwłokę. Mają one bowiem charakter świadczenia ubocznego w stosunku do świadczenia głównego (zwrot prowizji).

Jednocześnie należy zauważyć, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 14 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań.

Z kolei zgodnie z art. 22 ust. 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6, są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

Reasumując należy stwierdzić, że jeżeli wnioskodawca będzie dysponował dowodami potwierdzającymi dokonanie zwrotu prowizji oraz zapłaty kosztów sądowych oraz odsetek za zwłokę (np. rachunkiem, poleceniem przelewu, pokwitowaniem czy też potwierdzeniem płatności na piśmie), to w powiązaniu z tytułem prawnym, tj. wyrokiem sądowym, z którego będzie wynikać, iż wnioskodawca jest zobowiązany do poniesienia danego wydatku, może:

• dokonać korekty przychodów o wartość zwróconej Towarzystwu Ubezpieczeniowemu prowizji w momencie faktycznego zwrotu tej prowizji,
• zaliczyć koszty związane z postępowaniem sądowym (z wyłączeniem kosztów postępowania egzekucyjnego) oraz odsetki za zwłokę do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, tj. zapłaty.
  
  

W świetle powołanych przepisów i w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stanowisko wnioskodawcy, że zaliczone w ubiegłych latach do przychodów prowizje można pomniejszyć o kwoty zwrócone Towarzystwu Ubezpieczeniowemu wraz z odsetkami i kosztami związanymi z procesem sądowym jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.