INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni Mieszkaniowej Z. przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2007r. (data wpływu 12 października 2007r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na rzecz spadkobiercy członka spółdzielni - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2007r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na rzecz spadkobiercy członka spółdzielni.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (spółdzielnia mieszkaniowa) posiada lokale, które były zasiedlone przed dniem 1 maja 2004r. Wkłady mieszkaniowe również zostały wniesione przed dniem 1 maja 2004r. W związku z art. 12 ustawy z dnia 14 czerwca 2007r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, członkowie spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu wystąpili z wnioskiem o zawarcie umowy przeniesienia własności lokalu. W niektórych przypadkach członek spółdzielni zmarł. Spółdzielnia zobowiązała osoby wspólnie z nim zamieszkałe (współmałżonków) do załatwienia spraw spadkowych w związku z wkładem mieszkaniowym. Spadkobiercy określeni w wyroku sądowym dokonali u notariusza darowizny swojej części wkładu na rzecz osoby, która ma prawo do lokalu mieszkalnego. Spółdzielnia przyjmuje tę osobę (współmałżonka) w poczet członków spółdzielni i zawiera z nim umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. Następnie na wniosek aktualnego członka spółdzielni zawierana jest umowa o przeniesienie na własność odrębną. Członkowie z tytułu umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie wnoszą żadnych wpłat z tytułu wkładu mieszkaniowego, natomiast z tytułu przekształcenia tego lokalu w prawo odrębnej własności dokonują wpłaty nominalnej kwoty umorzenia kredytu lub dotacji w części przypadającej na jego lokal.

W związku z opisanym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu zawierana ze spadkobiercą członka spółdzielni, który mieszkał w tym lokalu przed dniem 1 maja 2004r. i uiścił wkład mieszkaniowy również przed dniem 1 maja 2004r. podlega podatkowi VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)... Jeżeli tak, to co stanowi podstawę opodatkowania - art. 29 pkt 6 (wpłata nie jest wymagana).

Zdaniem Wnioskodawcy zawieranie umów o ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu ze spadkobiercą członka spółdzielni (następcą prawnym) nie podlega podatkowi VAT, gdyż wkłady zostały wniesione przed dniem 1 maja 2004r. Wnioskodawca wskazał przepis art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepisy regulujące prawa spółdzielcze lokali zostały zawarte w ustawie z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003r. Nr 119, poz. 1116, ze zm.).

W myśl art. 9 ust. 1 ww. ustawy przez umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zobowiązuje się oddać członkowi lokal mieszkalny do używania, a członek zobowiązuje się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego:

1. spłaty przypadającej na jego lokal części kosztów budowy będących zobowiązaniami spółdzielni, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego wraz z odsetkami z zastrzeżeniem pkt 2;
2. spłaty nominalnej kwoty umorzenia kredytu lub dotacji w części przypadającej na jego lokal, o ile spółdzielnia skorzystała z pomocy podlegającej odprowadzeniu do budżetu państwa uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków;
3. spłaty zadłużenia z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1.
   
   

Z powyższych przepisów wynika, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego powstaje z chwilą zawarcia między członkiem a spółdzielnią umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Uprawnionemu z tytułu lokatorskiego prawa do lokalu z mocy ustawy przysługuje roszczenie o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do tego lokalu albo o ustanowienie i przeniesienie jego odrębnej własności.

W niniejszej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie istnienia lub nieistnienia podstaw do opodatkowania podatkiem od towarów i usług z uwagi na fakt, iż wkłady mieszkaniowe dotyczące aktualnych umów o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu z następca prawnym zmarłego członka spółdzielni (zwanego dalej spadkobiercą) zostały wniesione przed dniem 1 maja 2004r.

W myśl art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Ponadto stosownie do art. 172 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym. Natomiast spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji (art. 9 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych). Jednak chociaż roszczenie o przekształcenie prawa lokatorskiego we własnościowe jest niezbywalne jako związane z prawem lokatorskim, takie już powstałe roszczenie, według zasad ogólnych, zgodnie z którymi prawa i obowiązki majątkowe zmarłego wchodzą w skład spadku, jest dziedziczne (art. 922 § 1 k.c.).

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej kwestii na wstępie należy wskazać, iż na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

• ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego,
• ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
• przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
• ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz
• przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego.
  
  

Jak wynika z powyższego przepisu ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu zostało zrównane – dla celów podatku od towarów i usług – z prawem do rozporządzania towarem jak właściciel. Czynność ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu spełnia kryteria dostawy towaru - z punktu widzenia przedmiotu, do którego odnosi się prawo, tzn. do lokalu. Zatem stanowi ona dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 19 ust. 13 pkt 10 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, nie później jednak niż z chwilą ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, lub ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub wydania albo przeniesienia własności lokalu lub własności domów jednorodzinnych w przypadku czynności:

1. ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych,
2. przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych.
   
   

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe. Przez pierwsze zasiedlenie w myśl art. 2 pkt 14 ustawy o VAT - rozumie się wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.

Z art. 43 ust. 7 ustawy o VAT wynika, iż zwolnienie określone w ust. 1 pkt 10 nie ma zastosowania w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8.

Art. 29 ust. 8 ustawy o VAT, stanowi, iż jeżeli w okresie 5 lat od ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego jest zawierana umowa o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub ustanowienie w miejsce tego prawa odrębnej własności lokalu, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością rynkową lokalu a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego, pomniejszona o kwotę podatku.

Z kolei art. 146 ust. 1 pkt 3 lit. c) ustawy o VAT stanowi, iż, w okresie od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej do dnia 31 grudnia 2007r., przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu mieszkalnego lub własności domu jednorodzinnego podlegało opodatkowaniu według stawki 0%.

Przepis przejściowy art. 153 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29 ust. 6 i 7, nie wlicza się wartości wkładów i opłat, o których mowa w tym przepisie, oraz części tych wkładów i opłat, wniesionych przed dniem 1 maja 2004r. Natomiast zgodnie z art. 153 ust. 2 przepisów cyt. ustawy nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 29 ust. 8, jeżeli ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie tego lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004r.

Powołany wyżej przepis przejściowy dotyczy opodatkowania w okresie przejściowym czynności ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego lub własnościowego prawa do lokalu (ustanowienia odrębnej własności lokalu). Co do zasady bowiem podstawą opodatkowania takich czynności jest wartość netto należnego wkładu budowlanego albo wkładu mieszkaniowego powiększona o inne opłaty wnoszone przez członków spółdzielni, które nie są wkładami budowlanymi lub mieszkaniowymi, wynikające z uczestniczenia członków spółdzielni w zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową lub wynikające z ostatecznego rozliczenia kosztów budowy (art. 29 ust. 6 i 7 ustawy). W przypadku gdy wkłady i opłaty, o których mowa w art. 29 ust. 6 i 7 lub ich część była uiszczona przed dniem 1 maja 2004 r., nie wchodzą one do podstawy opodatkowania czynności ustanowienia prawa do lokalu. Zatem jeśli ww. wkłady i należne opłaty zostały wniesione w całości przed dniem 1 maja 2004 r. to de facto czynności, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 10 nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z kolei z brzmienia przepisu art. 153 ust. 2 ustawy o VAT, wynika, że obie przesłanki, tj. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz zasiedlenie przed dniem 1 maja 2004r. muszą być spełnione łącznie, aby transakcja ta nie podlegała ustawie o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca posiada lokale mieszkalne, które były zasiedlone przed 1 maja 2004r. W stosunku do tych lokali wkłady mieszkaniowe również zostały wniesione przed 1 maja 2004r. W związku z art. 12 ustawy z dnia 14 czerwca 2007r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, członkowie spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu wystąpili z wnioskiem o zawarcie umowy przeniesienia własności lokalu. W niektórych przypadkach członek spółdzielni zmarł. Spółdzielnia zobowiązała osoby wspólnie z nim zamieszkałe (współmałżonków) do załatwienia spraw spadkowych w związku z wkładem mieszkaniowym. Spadkobiercy określeni w wyroku sądowym dokonali u notariusza darowizny swojej części wkładu na rzecz osoby, która ma prawo do lokalu mieszkalnego. Na podstawie przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych Wnioskodawca zawiera umowę przeniesienia własności lokalu na rzecz osoby, która ma prawo do lokalu mieszkalnego. Wnioskodawca przyjmuje spadkobiercę (współmałżonka) w poczet członków spółdzielni. Następnie na wniosek aktualnego członka spółdzielni Wnioskodawca zawiera z nim umowę o przekształcenie lokali w odrębną własność. Członkowie z tytułu umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nie wnoszą żadnych wpłat z tytułu wkładu mieszkaniowego, natomiast z tytułu przekształcenia tego lokalu w prawo odrębnej własności dokonują wpłaty nominalnej kwoty umorzenia kredytu lub dotacji w części przypadającej na jego lokal.

Zatem mając na uwadze sukcesję uniwersalną w zakresie majątkowych praw i obowiązków wynikającą z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej oraz regulacje ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych należy uznać, iż w przedmiotowej sytuacji będzie miał zastosowanie art. 153 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem zawieranie umów o ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu ze spadkobiercą członka spółdzielni (następcą prawnym) nie podlega podatkowi VAT, z uwagi na fakt, że wkłady zostały wniesione przed dniem 1 maja 2004r.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w kwestii ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz spadkobiercy członka spółdzielni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.