INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Izby Komorniczej przedstawione we wniosku z dnia z dnia 12 listopada 2007r. (data wpływu do tut. Biura – 16 listopada 2007r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania kwot diet oraz kwot stanowiących zwrot kosztów za rozmowy telefonicznei wykorzystanie pojazdów prywatnych na realizację celów statutowych samorządu zawodowego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 listopada 2007r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania kwot diet oraz kwot stanowiących zwrot kosztów za rozmowy telefoniczne i wykorzystanie pojazdów prywatnych na realizację celów statutowych samorządu zawodowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Rada Izby Komorniczej przyjęła wewnętrzny regulamin określający prawa i obowiązki członków Rady, zgodnie z którym w zamian za wykonywanie obowiązków korporacyjnych samorządu zawodowego będzie wypłacana:

1. dieta (zwrot kosztów) za udział w posiedzeniu Rady,
2. dieta (zwrot kosztów) za dyżur członków Rady,
3. dieta (zwrot kosztów) za wykonanie wizytacji,
4. ryczałtowy zwrot kosztów za rozmowy telefoniczne z aparatu prywatnego oraz za używanie samochodu prywatnego do realizacji zadań samorządu zawodowego, przysługujący Przewodniczącemu Rady.
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów za rozmowy telefonicznei wykorzystanie pojazdów prywatnych na realizację celów statutowych samorządu zawodowego są wolne od podatku dochodowego, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych, jako diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł...

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przedmiotowe należności stanowią świadczenia otrzymane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, wobec czego ma do nich zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem wnioskodawcy diety oraz zwrot kosztów przyznawane będą tytułem rekompensaty poniesionych wydatków oraz zarobku utraconego w związku z pracą w organie samorządu zawodowego realizującego zadania publiczne. Zadania uprawnionych do diet i zwrotu kosztów obejmują m.in. nadzór nad przestrzeganiem przez komorników i asesorów komorniczych powagi i godności zawodu, zlecenie komornikom – wizytatorom dokonania wizytacji wyznaczonej kancelarii komorniczej, organizowanie doskonalenia zawodowego komorników, zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji. Powyższe zadaniaw sposób oczywisty łączą się ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż dotyczą zadań komornika będącego funkcjonariuszem publicznym, a zarazem organem egzekucyjnym do którego należy między innymi wykonywanie orzeczeń sądowych, sporządzanie protokołu stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia na zarządzenie sądu lub prokuratora – por. art. 1, 2 ustawy 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji. W takiej sytuacji faktyczneji prawnej, świadczenia w postaci diet i zwrotu kosztów stanowią formę rekompensaty otrzymywanej przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. W ocenie wnioskodawcy udział w pracach samorządu zawodowego stanowi wyraz realizacji obowiązku ustawowego i ma charakter czynności niezarobkowych, gdyż, w opinii wnioskodawcy, celem tych czynności nie jest zaspokojenie potrzeb materialnych osoby wykonującej te czynności, lecz realizacja potrzeb społecznych określonych w ustawie o komornikach sądowych i egzekucji. Zdaniem wnioskodawcy praca wykonywana w ramach organów samorządu zawodowego komorników wywiera bezpośredni wpływ na szereg aspektów związanych z funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwościw Rzeczypospolitej Polskiej, a więc wpływa w sposób bezpośredni i jednoznaczny na sytuację państwa i obywateli. Wnioskodawca uważa, iż przysługująca w zamian dieta ma jedynie charakter rekompensaty. Zdaniem wnioskodawcy również zwrot kosztów ustalonyw wysokości ryczałtu miesięcznego stanowi rekompensatę wydatków rzeczywiście poniesionych. Dlatego również ten sposób zwrotu kosztów winien zostać objęty dyspozycją art. 21 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. W ramach tego źródła przychodów, w art. 13 tej ustawy, ustawodawca wyodrębnił w pkt 5 – przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek,z wyjątkiem przychodów o których mowa w pkt 7. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

W zakresie zwrotu „osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich” żaden przepis ustawy nie definiuje bliżej pojęć tworzących ten zwrot. Trudno też napotkać definicje tych pojęć na gruncie innych aktów normatywnych. Zatem zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami interpretacyjnymi należy nadać im takie znaczenie jakie mają one w języku potocznym. Mając na względzie definicje zawartew Słowniku języka polskiego, termin „społeczny” jest pojęciem wieloznacznym, jednak pojmowany jest on m. in. jako „zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do zaspokajania jego potrzeb; będący przedstawicielem społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu”. Podobnie co do zasady, rozumiany jest termin „obywatelski”, który w powiązaniu z innymi pojęciami (np. straż obywatelska, komitet) ujmowany jest jako „komitet, straż, sąd, zorganizowane z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe”.

W orzecznictwie i doktrynie przyjęto zasadę, iż pełnienie obowiązku obywatelskiego związane jest ze stanami faktycznymi, w których dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawnego, sprawując funkcje w instytucjach publicznych. Natomiast pełnienie obowiązku społecznego związane jest ze stanami faktycznymi, w których dana osoba uczestniczyw pracach instytucji jako reprezentant pewnej społeczności i bierze udział w rozwiązywaniu problemów konkretnej społeczności, działając w jej interesie.

Do zakwalifikowania przychodu jako zwolnionego od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunek obywatelskiego lub społecznego charakteru obowiązku, musi być spełniony łącznie z warunkiem zaliczenia przez ustawę przychodu uzyskiwanego przez osobę pełniącą taki obowiązek do kategorii przychodów wymienionych w omawianym przepisie. Podkreślenia wymaga, iż o zakresie stosowania przepisu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 1997r., sygn. akt U 6/97 (publ. OTK 1997/5-6/65).

W powołanym wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził między innymi, iż: „Wykładnia przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jako sui genesis wyjątki od reguły opodatkowania, musi być wykładnią ścisłą. Jak wskazano wyżej, nieprecyzyjna redakcjaart. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy podatkowej, zamieszczenie w nim pojęć nie zdefiniowanych ani w tej ustawie, ani w innych ustawach, nie ułatwia takiej wykładni. Aby uniknąć dowolnościi wykładni za szerokiej, należy przyjąć zasadę, że kryteria rozumienia powyższych pojęć muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych, a tylko pomocniczo(w kwestiach nie rozstrzygniętych przez ustawy) mogą odwoływać się do znaczeń pozaprawnych. Po pierwsze więc, do uznania określonego świadczenia za “dietę” bądź “kwotę stanowiącą zwrot kosztów” nie wystarczy takie nazwanie tego świadczenia przez świadczeniobiorcę lub stronę świadczącą, lecz konieczne jest, aby świadczenie byłow taki właśnie sposób nazwane przez ustawę i następowało w wykonaniu ustawowego uprawnienia do tego rodzaju świadczenia. Po drugie, “obowiązki” w rozumieniu wykładanego przepisu muszą mieć charakter obowiązków wykonywanych na podstawie ustawy w tym sensie, że funkcja, z pełnieniem której obowiązki te się wiążą, jest funkcją unormowaną ustawowo. Dookreślenie, iż chodzi o obowiązki o charakterze “obywatelskim” bądź “społecznym”, wprowadza kryterium dodatkowe, sytuujące daną funkcję w płaszczyźnie relacji państwo – obywatel państwa albo społeczność – członek tej społeczności. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczyw zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych (a nie np. osoba odpłatnie świadcząca usługi eksperckie czy jako pracownik wykonujący swe obowiązki zawodowe). Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji(w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych)”.

Najczęściej do takich obowiązków zalicza się wykonywanie mandatu posła czy senatora, radnego i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych, sędziów i ławników. Natomiast faktu pełnienia funkcji w Radzie Izby Komorniczej nie należy utożsamiać z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. Działacze powyższej Rady nie reprezentują całej społeczności, natomiast reprezentują pewną grupę zawodową i działają w jej interesie; nie sprawują także funkcji publicznych.W następstwie powyższego, do ww. świadczeń nie ma zastosowania przepis art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy – zwalniający od podatku diety oraz zwrot kosztów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznychi obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

W konsekwencji, na wnioskodawcy ciąży obowiązek płatnika, wynikający z art. 41ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten zobowiązuje płatnika do poboru od wypłaconych kwot zaliczek na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 pkt 5 ustawy. Natomiast w myśl art. 42 ust. 1a ustawy podatkowej w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowaw art. 41, są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczne deklaracje, według ustalonego wzoru (PIT-4R). W razie zaprzestania przez płatników prowadzenia działalności przed końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym deklarację PIT-4R płatnik przekazuje w terminie do dnia zaprzestania tej działalności. Ponadto stosownie do art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom oraz urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi według miejsca zamieszkania podatnika – imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 41 ust. 1, sporządzone według ustalonego wzoru. W razie zaprzestania przez płatnika prowadzenia działalności przed końcem lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik przekazuje ww. informację, w terminie do dnia zaprzestania tej działalności.

Jednocześnie, diety i inne należności za czas podróży otrzymywane przez członków wnioskodawcy, są wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16lit. b ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku są diety i inne należności za okres podróży osoby nie będącej pracownikiem – do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub przepisach wydawanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemuw państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na terenie kraju oraz poza granicami kraju. Przepis ten stosuje się w sytuacji, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesionew celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzeniaw przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się(w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.