Działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) w związku z żądaniem udzielenia pisemnej interpretacji dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Legnicy wyjaśnia:
Podatkowi od spadków i darowizn w myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 ze zm.) podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny.
Zgodnie z treścią art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Zwalnia się od podatku, zgodnie z treścią art. 4a. ust. 1, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, od której lub, po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2) udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo- kredytową lub przekazem pocztowym.
Nie wszystkie jednak osoby zaliczane do I grupy podatkowej zgodnie z cytowanym przepisem mogą korzystać ze zwolnienia, bowiem w myśl cytowanego przepisu zwolnienie nie dotyczy m. in. synowej.
Zwolnienie od podatku ma więc zastosowanie do darowizny pomiędzy rodzicami a synem, nie obejmuje natomiast darowizny pomiędzy teściami a synową.
Omawiane zwolnienie zostało uzależnione od spełnienia warunków ustanowionych w treści art. 4a. ust. 1 pkt 1) i pkt 2) ustawy o podatku od spadków i darowizn. Spełnienie tych warunków w przypadku omawianego nabycia nieruchomości w drodze darowizny nie będzie miało zastosowania, bowiem pkt 1) odnosi się do zgłoszenia nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek ten nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Natomiast pkt 2) odnosi się do udokumentowania – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne.
Natomiast w przypadku darowizny na rzecz synowej, zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn zostanie ustalone na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej z uwzględnieniem zwolnień przysługujących ogólnie osobom z I grupy podatkowej.
Opodatkowaniu bowiem w myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku osoby zaliczonej do I grupy podatkowej, podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę 9 637 zł.
W przypadku nabycia w drodze darowizny własności (współwłasności) budynku mieszkalnego nabywca może ubiegać się o ulgę mieszkaniową, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie, z przywołanym przepisem nie wlicza się do podstawy opodatkowania czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni budynku mieszkalnego. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
Ulga jednak przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki określone w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
1) nabywca w chwili nabycia posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa,
2) nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarb Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
3) nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
4) nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego,
5) będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
Należy podkreślić, iż umowa darowizny nieruchomości musi być sporządzona w formie aktu notarialnego i zgodnie z treścią art. 18 ustawy o podatku od spadków i darowizn, notariusz będący płatnikiem podatku jest obowiązany pobrać należny podatek z chwilą sporządzenia aktu notarialnego i wpłacić pobrany podatek na rachunek urzędu skarbowego.
Strony umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego nie mają obowiązku składania żadnych deklaracji do organu podatkowego.