Przedmiotem postępowania odwoławczego była decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu wydana w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego.

W zaskarżonej decyzji stwierdzono, w oparciu o przedstawiony we wniosku z dnia 24.10.2005r. stan faktyczny, oraz biorąc pod uwagę przepisy prawa podatkowego, iż dla takich pozycji wydatków na nabycie udziałów wymienionych przez Spółkę jak: „due diligence”, dodatkowe wynagrodzenie dla firmy doradczej wynikające z prowadzenia transakcji, prowizje bankowe związane z zaciągnięciem kredytu na zakup przedmiotowych udziałów oraz z utworzeniem rachunku bankowego Escrow, opłaty za wypisy dokumentów sądowych, koszty ustanowienia zabezpieczenia udzielonego kredytu - nie znajduje zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), zgodnie z którym nie uważa się za koszt podatkowy „wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e”.

Zdaniem organu podatkowego, wymienione koszty jedynie w sposób pośredni wiążą się z nabyciem przedmiotowych udziałów i jako takie mogą zostać zaliczone przez Podatnika do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, pod warunkiem wykazania przez Podatnika celowości poniesienia danego wydatku.

Natomiast, za koszty warunkujące legalne nabycie przedmiotowych udziałów organ podatkowy pierwszej instancji uznał te wydatki, które służyły wykonaniu obowiązków wynikających z czynności prawnej będącej podstawą nabycia praw oraz świadczeń publicznoprawnych związanych z tą transakcją. W omawianej sprawie, spośród wydatków wymienionych we wniosku przez Podatnika, kosztami bezpośrednio związanymi z nabyciem udziałów są, oprócz zapłaconej ceny nabycia przedmiotowych udziałów, opłaty notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży tych aktywów finansowych. Wydatki te, w myśl ww. przepisu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będą kosztem uzyskania przychodu dopiero w momencie sprzedaży tych udziałów.

Od powyższej decyzji Strona wniosła w dniu 27.06.2006r. Odwołanie, zarzucając jej naruszenie przepisów art. 14b §5 oraz art. 210 §1 i 4 Ordynacji podatkowej. W oparciu o te zarzuty Strona wniosła o uchylenie przedmiotowej decyzji w całości. W uzasadnieniu swego stanowiska Podatnik podnosi, iż istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadza się przede wszystkim do kwestii, czy uchylone postanowienie Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego narusza prawo w sposób „rażący”. Zdaniem Odwołującej, organ pierwszej instancji nie wskazał dlaczego naruszenie prawa miało tu charakter „rażący”. Dalej, Strona powołując się na orzecznictwo w zakresie interpretacji pojęcia „rażącego naruszenia prawa”, którym ustawodawca posługuje się w przepisie art. 247 §1 pkt 3 Ordynacji podatkowej, wywodzi, iż nie zachodzi rażące naruszenie prawa gdy nie istnieje oczywista sprzeczność między treścią przepisu a rozstrzygnięciem. W spornej sprawie, zdaniem Spółki, ww. postanowienie Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego nie jest w sposób oczywisty sprzeczne z żadnym przepisem prawa, w tym z przepisem art. 16 ust.1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Odwołująca stoi na stanowisku, iż użyte w tym przepisie sformułowanie „wydatki na nabycie udziałów w spółce” należy ograniczyć jedynie do ceny zapłaconej za udziały.

Po dokonaniu analizy przedstawionych przez Podatnika okoliczności faktycznych sprawy, treści zaskarżonej decyzji oraz odwołania, a także obowiązujących unormowań prawnych stwierdzam, co następuje:

Z przedstawionego w sprawie stanu faktycznego wynika, że Spółka w dniu 1.05.2005r. nabyła 76% udziałów w spółce X z o.o. oraz 100% w spółce Y z o.o. Oprócz zapłaconej zbywcom tych udziałów ceny wynikającej z umowy sprzedaży udziałów, Podatnik poniósł również inne wydatki związane z przedmiotowym zakupem, w tym z tytułu: kosztów usług doradczych i prawnych, „due diligence”, wypłaty dodatkowego wynagrodzenia dla firmy doradczej wynikającego z prowadzonej transakcji, prowizji bankowych od zaciągniętego kredytu na zakup ww. udziałów oraz związanych z utworzeniem specjalnego rachunku bankowego Escrow, z którego została uregulowana zapłata dla zbywców ww. udziałów, opłat notarialnych, podatku od czynności cywilno-prawnych związanych z przedmiotową transakcją nabycia udziałów, opłat za wypisy dokumentów sądowych związanych z przedmiotową transakcją, a także kosztów ustanowienia zabezpieczenia udzielonego kredytu (m.in. opłata za wpis hipoteki na nieruchomości jednej z przejmowanych spółek).

W tym stanie rzeczy stwierdzam, iż zarzuty odwołania są bezpodstawne. Organ podatkowy pierwszej instancji zasadnie dokonał z urzędu zmiany ww. postanowienia zgodnie z przepisem art. 14 b §5 pkt 2 Ordynacji podatkowej, z uwagi na rażące naruszenie przez to postanowienie przepisów prawa podatkowego. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika jednoznacznie, iż wbrew twierdzeniom postanowienia, do niektórych wydatków wymienionych we wniosku z 25.10.2005r. znajduje zastosowanie ww. przepis art. 16 ust. 1 pkt 8. Dotyczy on wydatków na opłaty notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży nabytych przez Spółkę aktywów finansowych. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej wydatki te, obok ceny zapłaconej za przedmiotowe udziały – są kosztami bezpośrednio związanymi z nabyciem owych aktywów. Bezzasadny zatem jest zarzut Odwołującej braku uzasadnienia prawnego decyzji.

Odnosząc się natomiast do szeroko komentowanego przez Stronę pojęcia „rażące naruszenie prawa” należy zwrócić uwagę, iż jest to pojęcie nieostre. Zdaniem organu odwoławczego naruszenie prawa jest „rażące” w rozumieniu przepisów art. 14b Ordynacji podatkowej, gdy interpretacja danego przepisu jest oczywiście błędna (sprzeczna z jego treścią). Zatem, o wykluczeniu naruszenia prawa w stopniu rażącym można mówić wyłącznie wówczas, gdy na gruncie danego przepisu możliwe jest wydanie różnych jego interpretacji, z których każda daje się uzasadnić z jednakową mocą. Wskazana natomiast przez Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu w zmienionym postanowieniu argumentacja, nie ma zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu mocy, która da się porównać z argumentami wskazanymi w zaskarżonej decyzji, przemawiającymi przeciwko uznaniu za koszt uzyskania przychodów w momencie poniesienia spornych opłat notarialnych i podatku od czynności cywilnoprawnych. Opierała się ona bowiem na bezpodstawnym postawieniu tezy, iż nie są to wydatki na nabycie udziałów ale ogólnie wydatki poniesione w celu zwiększenia przychodów oraz zachowania źródła tych przychodów, związane z funkcjonowaniem Spółki. Stanowisko takie jest nie do przyjęcia wobec charakteru spornych wydatków. Zarówno bowiem opłaty notarialne jaki i podatek od czynności cywilnoprawnych warunkował w opisanej sytuacji legalne nabycie przedmiotowych udziałów. Skoro bowiem notariusz zobowiązany jest z mocy prawa odmówić dokonania czynności w przypadku braku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, to poniesienie tego kosztu było w omawianym przypadku warunkiem koniecznym nabycia udziałów. Z tych samych względów, prawidłowe jest również zakwalifikowanie przez organ podatkowy pierwszej instancji wydatku na opłaty notarialne od omawianych czynności nabycia udziałów do wydatków warunkujących ich nabycie i kapitalizowanie ich do wartości nabytych udziałów. Sporne wydatki służyły wykonaniu obowiązków wynikających z czynności prawnej będącej podstawą nabycia praw oraz świadczeń publicznoprawnych związanych z opisaną transakcją. Z tych też powodów, uznać należy za zasadne stanowisko organu pierwszej instancji, że sporne wydatki, w myśl przepisu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są wydatkami na nabycie przedmiotowych udziałów i jako takie staną się kosztem uzyskania przychodów dopiero w momencie sprzedaży tych udziałów.

Przedmiotowa interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskującą i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.