Działając na podstawie art.14a § 1 i § 4 i art. 14b § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Bełchatowie uznaje stanowisko płatnika - Urzędu Miasta przedstawione we wniosku złożonym w dniu 05.04.2007r. (uzupełnionym w dniu 25.06.2007r.) o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych umarzanych przez Prezydenta Miasta wierzytelności cywilnoprawnych osobom fizycznym, nieprowadzącym działalności gospodarczej z tytułu zaległych opłat za czynsz, użytkowanie wieczyste, najem za:

- nieprawidłowe w odniesieniu do:

• zobowiązań cywilnoprawnych,
  
• odsetek od zaległości cywilnoprawnych,
  
• wierzytelności cywilnoprawnej zmarłego dłużnika,

- prawidłowe w odniesieniu do odpisania należności przedawnionych.

Na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art. 14a §4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.
Pismem złożonym w dniu 05.04.2007r. Urząd Miasta zwrócił się do organu podatkowego o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych umarzanych przez Prezydenta Miasta wierzytelności cywilnoprawnych osobom fizycznym, nieprowadzącym działalności gospodarczej z tytułu zaległych opłat czynszowych, użytkowania wieczystego, najmu. Wniosek uzupełniono pismem złożonym w dniu 25.06.2007r. Wątpliwości Urzędu Miasta budzą następujące zagadnienia:

1. Czy Urząd Miasta ma obowiązek sporządzania informacji PIT-8C w przypadku umorzeń zobowiązań cywilnoprawnych osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej?
2. Czy wartość umorzonych odsetek od zaległości cywilnoprawnych osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej stanowi przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
3. Czy umorzenie wierzytelności cywilnoprawnej w stosunku do zmarłego dłużnika stanowi przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w stosunku do spadkobierców zobowiązanego?
4. Czy odpisanie przez Urząd Miasta należności przedawnionych w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej stanowi przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Podstawą prawną do stosowania powyższych umorzeń jest Uchwała Rady Miejskiej Nr XLVIII/451/06 z dnia 22.06.2006r. W sprawie szczegółowych zasad i trybu umarzania, odraczania i rozkładania na raty należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, przypadających w stosunku do Gminy Miasto ... i jej jednostek organizacyjnych. Przepisy uchwały mają zastosowanie m.in. do umorzeń wierzytelności cywilnoprawnych w przypadkach gdy pobór należności zagraża egzystencji dłużnika, gdy miały miejsce zdarzenia nadzwyczajne np. powódź, pożar, gradobicie, gdy kwota należności głównej nie przekracza kosztów opłat pocztowych związanych z ich dochodzeniem lub gdy należność główna jest mniejsza lub równa dwukrotności kwoty najniższego wpisu sądowego od pozwu.
W złożonym zapytaniu Urząd Miasta zaprezentował własne stanowisko w sprawie zgodnie z którym:

Ad. 1. W przypadku umorzenia należności cywilnoprawnych po stronie dłużnika nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Urząd Miasta nie ma obowiązku wystawienia informacji PIT-8C. W ocenie Urzędu Miasta art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera jedynie ogólną definicję przychodu osoby fizycznej. W artykule tym wskazano trzy grupy przysporzeń, których otrzymanie rodzi na gruncie podatku dochodowego powstanie przychodu. Do przysporzeń tych zalicza się pieniądze i wartości pieniężne, wartość świadczeń w naturze oraz wartość innych nieodpłatnych świadczeń. Przepisy nie definiują jednak wprost jakie rodzaje przychodów kwalifikować należy do poszczególnych grup. Gdyby ustawodawca chciał opodatkować umorzone zobowiązania osób fizycznych nieprowadzących działalności podatkiem dochodowym dałby temu wyraz jak to uczynił w przypadku podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem jest u nich również wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów).
Ad. 2 Skoro umorzenie świadczenia głównego nie należy do kategorii przychodów to również umorzone odsetki nie będą stanowić przychodu do opodatkowania. Odsetki są ściśle związane ze świadczeniem głównym.
Ad. 3 Umorzone na wniosek spadkobierców wierzytelności po zmarłym dłużniku nie stanowią przychodu dla spadkobierców w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spadkobiercy nie byli stroną umowy a wartość umorzonego świadczenia nie jest dziedzicznym prawem majątkowym.
Ad. 4 W przypadku odpisu należności przedawnionych osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nie uzyskuje przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dokument będący podstawą odpisu nie jest doręczany dłużnikowi, lecz stanowi „wewnętrzny dokument będący podstawą odpowiednich księgowań”. Odpisu tego dokonuje się w celu prowadzenia ksiąg rachunkowych w sposób bieżący i rzetelny.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz przepisy prawa podatkowego Naczelnik Urzędu Skarbowego w Bełchatowie wyjaśnia:
Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2007r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Katalog zwolnień zawarty w art. 21, 52, 52a i 52c jest katalogiem zamkniętym i nie obejmuje kwoty umorzonej wierzytelności z tytułu czynszu, użytkowania wieczystego i najmu.
Specyfikacja źródeł przychodów została zawarta w art. 10 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody nie wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 są kwalifikowane jako przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 cytowanej wyżej ustawy.
Zgodnie z art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2007r. za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.
Katalog przychodów wymienionych w tym przepisie jest otwarty, co oznacza, że do tej kategorii przychodów można zaliczyć przychody inne niż w nim wymienione.
Przepisy art. 508 ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) stanowią, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. W efekcie zwolnienia dłużnika z całości lub części długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści.
W świetle powyższego kierując się przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać, że korzyści jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia należności głównej oraz odsetek stanowią dla niego realne przysporzenie majątkowe i przez to podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Również w przypadku umorzenia na wniosek spadkobierców zobowiązania zmarłemu dłużnikowi, spadkobiercy przejmujący obowiązki tego dłużnika uzyskują realne przysporzenie majątkowe.
A zatem umorzona kwota zobowiązania cywilnoprawnego oraz odsetek osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten powstaje również dla spadkobierców zmarłego dłużnika.
Urząd Miasta dokonujący umorzenia wierzytelności cywilnoprawnych osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej m.in. z tytułu zaległych opłat czynszowych, użytkowań wieczystych, najmów jest zobowiązany wypełnić obowiązek nałożony przez art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl tego przepisu osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informacje według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust.2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Natomiast w ocenie tutejszego organu podatkowego odpisanie przez Urząd Miasta należności przedawnionych nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym przypadku dłużnik nie jest informowany o „odpisaniu wierzytelności”. Tym samym dłużnik nie przyjmuje zwolnienia z długu. (art. 508 ustawy kodeks cywilny).
Ponadto na podstawie art. 411 pkt 3 ustawy Kodeks cywilny dłużnik nie może żądać zwrotu świadczenia, jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadość uczynienia przedawnionemu roszczeniu.

W związku z powyższym postanowiono jak w sentencji.

Niniejsza odnosi się wyłącznie do przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego, nie jest wiążąca dla strony, wiąże natomiast organy podatkowe i organy kontroli skarbowej właściwe dla wnioskodawcy – do czasu jej zmiany lub uchylenia.