W dniu 27 września 2006 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław Stare Miasto wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony przez Stronę pismem z dnia 8 listopada 2006 r., a następnie pismem z 23 listopada 2006 r.
Jak stanowi art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art. 14a § 4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.
W skierowanym do tutejszego organu podatkowego wniosku z dnia 27 września 2006 r. podatnik sformułował zapytanie, jaką stawką podatku od towarów i usług obciążona jest czynność zapłaty kosztów zastępstwa procesowego, dodatkowego wynagrodzenia przekraczającego minimalne wynagrodzenie oraz dodatkowego wynagrodzenia przekraczającego sześciokrotność minimalnego wynagrodzenia.
Podatnik w opisie stanu faktycznego wskazał, iż dostał od Klienta zlecenie złożenia pozwu do sądu. Podatnik w imieniu współpracującego z kancelarią radcy prawnego pobrał koszty zastępstwa procesowego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz dodatkowe wynagrodzenie. Podatnik nadmienił, iż przedmiotowe rozporządzenie reguluje ceny minimalne. Zdaniem podatnika koszty zastępstwa procesowego płacone przed uzyskaniem tytułu wykonawczego są zwolnione z podatku VAT. Dodatkowe wynagrodzenie nie przekraczające kwoty sześciokrotnego minimalnego wynagrodzenia jest zwolnione od podatku VAT, natomiast dodatkowe wynagrodzenie przekraczające kwotę sześciokrotnego minimalnego wynagrodzenia jest obciążone 22% stawką podatku VAT.
Pismem Nr PP/443/143-144/66129/06 z 25 października 2006 r. wezwano podatnika do uzupełnienia wniosku z dnia 27 września 2006 r. poprzez podanie symbolu PKWiU – Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług na wykazywane usługi, ponieważ zgodnie z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 204r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (Dz. U. Nr 89, poz. 844), do celów podatku od towarów i usług stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU).
W odpowiedzi na wezwanie Nr PP/443/143-144/66129/06 podatnik w dniu 8 listopada 2006 r. uzupełnił wniosek z dnia 27 września 2006 r. wskazał następujące symbole świadczonych przez siebie usług:
• 74.11
• 74.11.1
• 74.11.12
• 74.11.12-00.00
• 74.11.17-00.00
Podane przez podatnika symbole PKWiU dotyczą usług prawniczych.
Opierając się na przedstawionym opisie stanu faktycznego w sprawie, organ podatkowy stwierdza:
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (Dz. U. Nr 53,poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się m. in. każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 cytowanej ustawy. Nie jest usługą sama czynność zapłaty kosztów zastępstwa procesowego, dodatkowego wynagrodzenia przekraczającego minimalne wynagrodzenie czy też dodatkowego wynagrodzenia przekraczającego sześciokrotność minimalnego wynagrodzenia. Aby dane świadczenie można było uznać za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej beneficjentem, a w zamian za wykonywanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć również bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, iż z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Z przedstawionych przez podatnika okoliczności wynika, iż pomiędzy stroną a radcą prawnym nie istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. Z przedstawionych okoliczności wynika także, iż to strona przeciwna wygrywająca spór wstępuje w określony związek zależności z pełnomocnikiem, który skutkuje wypłatą wynagrodzenia za świadczone przez radcę prawnego usługi.
Klient zleca kancelarii prawnej wykonanie usługi. Wszystkie czynności podejmowane w ramach realizowania zlecenia klienta są elementami składowymi wykonywanej usługi.
Opisane okoliczności wskazują, iż w przypadku zastępstwa procesowego mamy do czynienia z usługą, o której mowa w art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy. Koszty zastępstwa procesowego są zasądzane przez sąd według stawki określonej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości powołanym we wniosku podatnika, jednak płatności dokonuje reprezentowany Klient. Zatem należność ta stanowi wynagrodzenie radcy prawnego za nakład wniesionej pracy. Jest więc wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Stosownie do zapisu art. 29 ust. 1 cytowanej ustawy podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. W przypadku zatem, gdy zleceniobiorca obciąża zleceniodawcę należnością stanowiącą równowartość zasądzonych kosztów postępowania sądowego i komorniczego, to kwota ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ stanowi kwotę należną z tytułu świadczonej usługi radcowskiej. Dlatego też całość wynagrodzenia radcy prawnego z racji świadczonej przez niego usługi będzie w świetle ustawy z dnia 11 marca 2004 r. podlegała opodatkowaniu. W związku z powyższym Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Stare Miasto stwierdza, iż usługi radcowskie świadczone w ramach zastępstwa procesowego w obowiązującym stanie prawnym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Ponieważ czynność zastępstwa procesowego nie została wymieniona w katalogu usług, dla których stosuje się obniżone stawki podatku VAT – należy opodatkować ją zgodnie z zapisem art. 41 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług 22% stawką podatku VAT.
Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Stare Miasto wskazuje, iż rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) określa opłaty za czynności radców prawnych przed organami sprawiedliwości, stawki minimalne opłat za czynności radców prawnych oraz szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. § 2 pkt 2 cytowanego rozporządzenia stanowi, iż w przypadku gdy uzasadnia to rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz niezbędny nakład pracy radcy prawnego sąd może przyznać opłaty wyższe niż wskazane w ust. 1, nie mogą być one jednak wyższe niż sześciokrotne stawki minimalne. Tut. organ podatkowy wskazuje, iż powyższe nie ma przełożenia na kwestie podatkowe. Niezależnie bowiem, od zasadzonej przez sąd kwoty kosztów, oraz od momentu ich zasadzenia (wydania tytułu wykonawczego), zastępstwo procesowe jest usługą i w myśl cytowanych wyżej przepisów winno podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W opinii tut. organu podatkowego brak podstaw prawnych, by wiązać kwestię opodatkowania zastępstwa procesowego z momentem uzyskania tytułu wykonawczego zasadzającego koszty zastępstwa procesowego oraz wysokością zasądzonej kwoty.
Mając na uwadze powyższe stanowisko podatnika zawarte we wniosku z dnia 27 września 2006 r., iż koszty zastępstwa procesowego płacone przed uzyskaniem tytułu wykonawczego są zwolnione od podatku VAT, dodatkowe wynagrodzenie nie przekraczające kwoty sześciokrotnego minimalnego wynagrodzenia jest zwolnione z podatku VAT, a dodatkowe wynagrodzenie przekraczające kwotę sześciokrotnego minimalnego wynagrodzenia jest obciążone 22 % podatkiem VAT jest nieprawidłowe