INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 sierpnia 2012 r. (data wpływu 5 września 2012 r.), uzupełnionym w dniu 29 listopada 2012 r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu opodatkowania świadczonych usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 września 2012 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 29 listopada 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu opodatkowania świadczonych usług.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu, przedstawiono następujący stan faktyczny.

Pani firma działa na rynku od marca 2012 r. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej jest kompleksowe organizowanie konferencji i szkoleń. W skład tej organizacji wchodzą także pomocnicze przedmioty/usługi, nabywane od innych podwykonawców, takie jak: od przewoźników – transfery na lotniska i do hotelu, gdzie odbywa się konferencja, od restauratorów/sklepów/obiektów zabytkowych – wynajem miejsca na wykonanie scenariusza szkoleniowego (odegranie roli), od hoteli – wynajem sal konferencyjnych, nagłośnienia, oświetlenia, od firmy wspierającej rozwój pracowników - usługi konferansjerskie, prowadzenie konferencji, szkoleń, usługa trenerska. Z zakupionych usług tworzy Pani dla klienta spójną całość w postaci produktu polegającego na kompleksowej organizacji konferencji lub szkoleń, w nowoczesnej formie. Do zakresu obowiązków należą: przygotowanie koncepcji i strategii konferencji/szkolenia, utworzenie harmonogramu spotkania, konsultacja z klientem, negocjacje cen w imieniu klienta, wynajem sprzętu szkoleniowo-konferencyjnego, „wynajęcie transferów z lotniska, dworca, hotelu”. Celem i skutkiem realizacji ww. konferencji jest uzyskanie przez firmę, będącą Pani klientem, wymiernych korzyści, np. zwiększenie sprzedaży produktów, wzrost motywacji i efektywności pracowników, poprawa komunikacji i relacji w pracy między pracownikami. Co istotne, obsługuje Pani wyłącznie firmy, a nie osoby indywidualne. Nie organizuje Pani turystyki rozumianej jako wypoczynek turystów. Pani firma nie jest „pośrednictwem turystycznym”, nie sprzedaje ofert firm, ani biur turystycznych. Tworzy scenariusz i plan spotkania szkoleniowego tak, by klient w odpowiednich warunkach mógł przeprowadzić i osiągnąć cel szkolenia. Każdorazowo zawierana jest z klientem umowa o treści, z której wynika, że przedmiotem usług jest organizacja i obsługa konferencji lub szkolenia. Po wykonaniu usługi wystawiana jest faktura VAT z opisem „organizacja konferencji w dniach …” i kwotą należną z tytułu zawartej umowy. Wskazała Pani, iż Pani intencją nie jest uzyskanie interpretacji w zakresie stawki podatku, a jedynie sposobu opodatkowania świadczonych usług.

W związku z powyższym, we wniosku oraz jego uzupełnieniu, zadano pytanie sprowadzające się do kwestii:

Czy, sprzedający swoim kontrahentom (firmom) kompleksową usługę organizacji konferencji/ szkoleń, w skład których wchodzą usługi noclegowe, gastronomiczne, wynajem sal konferencyjnych i sprzętu konferencyjnego, usługi transportowe oraz występy artystyczne, powinna Pani udokumentować ją wystawiając fakturę VAT marża, czy fakturę VAT opodatkowaną na zasadach ogólnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, wyrażonym w uzupełnieniu wniosku, sprzedając swoim kontrahentom kompleksową usługę organizacji konferencji i szkolenia, obejmującą usługi noclegowe, gastronomiczne, wynajem sal konferencyjnych i sprzętu konferencyjnego, usługi transportowe oraz występy artystyczne, powinien wystawić „fakturę VAT opodatkowaną na zasadach ogólnych”. Stwierdziła Pani, iż dla swoich klientów tworzy spójną całość w postaci produktu polegającego na kompleksowej organizacji konferencji i szkolenia, a celem świadczonych usług nie jest turystyka w słownikowym tego słowa znaczeniu (Turystyka wg internetowego słownika języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN SA - zorganizowane wyjazdy poza miejsce stałego zamieszkania). Podniosła, iż realizuje główną usługę, tj. usługę organizacji konferencji/szkolenia, nabywając usługi pomocnicze, stanowiące uzupełnienie usługi głównej, której zasadniczym celem jest rozwój i wzrost efektywności, a nie turystyka.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jak wynika z treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W świetle art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji legalnej „usług turystyki”, nie zawiera także odesłań do definicji zawartych w innych aktach normatywnych. Definicji legalnej usług turystyki nie ma również w innych ustawach podatkowych. Definicja „usług turystyki” zawarta została natomiast w treści art. 307 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347 str. 1 ze zm.). Stosownie do powołanego przepisu, transakcje dokonywane przez biura podróży w zakresie realizacji podróży uznawane są za pojedynczą usługę świadczoną przez biuro podróży na rzecz turysty.

Zgodnie z definicją „Słownika Języka Polskiego” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 1052), „turystyka” to zorganizowane wyjazdy poza miejsce stałego zamieszkania na dłuższy lub krótszy pobyt, wędrówki po obcym terenie w celach krajoznawczych lub zdrowotnych.

Definicję usług turystycznych odnajdujemy także w szeregu publikacji dotyczących turystyki. I tak usługi turystyczne są to, podobnie jak inne usługi, wszelkie wymienne, zbywalne czynności, będące wynikiem pracy, związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokajaniem potrzeb przed i w czasie podróży oraz pobytu turystycznego, ale nie służące bezpośrednio do wytwarzania przedmiotów (por. A.S. Kornak „Ekonomika turystyki” PWN, Warszawa 1979, s. 159). Inną definicję proponuje S.Wołejko, według którego do usług turystycznych należy zaliczyć wszelkiego rodzaju usługi, których świadczenie jest niezbędne dla turysty w celu umożliwienia dojazdu do miejsca występowania podstawowego dobra (lub dóbr) turystycznego, pobytu w tym miejscu oraz powrotu do stałego miejsca zamieszkania (S.Wołejko „Czynniki wpływające na rozwój turystyki międzynarodowej”, Ruch turystyczny – Monografie, Warszawa 1975 r., z. 15, s. 83). Pakietem usług nazywa się w turystyce zestaw usług turystycznych służących zaspokojeniu kompleksowych potrzeb. Pakiet usług bywa kombinacją dwóch (np. hotel i wyżywienie, przejazd i nocleg) lub więcej elementów oferowanych przez sprzedawcę jako jeden produkt po określonej cenie (por. J. Altkorn „Marketing w turystyce”, Warszawa 2002 r., s. 99).

Natomiast, jak wynika z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268 ze zm.), przez usługi turystyczne należy rozumieć usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym.

Stosownie do brzmienia pkt 2 powyższego artykułu, impreza turystyczna to co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu.

Zgodnie z art. 3 pkt 9 ww. ustawy, pod pojęciem turysty rozumieć należy osobę, która podróżuje do innej miejscowości poza swoim stałym miejscem pobytu na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, dla której celem podróży nie jest podjęcie stałej pracy w odwiedzanej miejscowości i która korzysta z noclegu przynajmniej przez jedną noc.

Na podstawie powyższego należy stwierdzić, że usługa turystyki to świadczenie złożone, na które składa się szereg usług (obcych i własnych), takich jak np. hotelarstwo, gastronomia, transport, mających na celu zorganizowanie pobytu klientowi poza miejscem jego zamieszkania. Usługi te są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość (jedną usługę, jeden produkt). Usługa turystyki obejmuje swym zakresem cząstkowe usługi, bez których dana impreza turystyczna nie mogłaby się odbyć. Zatem za usługi turystyki należy uznać zorganizowane lub indywidualne wyjazdy wypoczynkowe połączone z rekreacją i rozrywką (tzn. kompleksowym programem imprez).

Przepis art. 119 ustawy o podatku od towarów i usług wprowadza szczególny sposób opodatkowania usług turystycznych, którego istotą jest opodatkowanie marży stanowiącej wynagrodzenie podatników świadczących usługi turystyki.

Zgodnie z ust. 1 powyższego artykułu, podstawą opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku, z zastrzeżeniem ust. 5.

Stosownie do brzmienia ust. 2 tego artykułu, przez marżę, o której mowa w ust. 1, rozumie się różnicę między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.

Powyższe regulacje odnoszą się do usług, które w całości składają się na usługę turystyczną świadczoną przez organizatora turystyki. Użycie w cytowanym przepisie słowa „w szczególności” oznacza, iż jest to katalog otwarty. Konsekwentnie inne usługi stanowiące składnik usługi turystyki również powinny być uwzględnione. Podkreślić również należy, iż czynnikiem wyróżniającym konkretną czynność jako usługę jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.

Jak wskazuje art. 119 ust. 3 ww. ustawy, przepis ust. 1 stosuje się bez względu na to, kto nabywa usługę turystyki, w przypadku gdy podatnik:

1. (uchylony);
2. działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek;
3. przy świadczeniu usługi nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty;
4. (uchylony).

W myśl ust. 3a ww. artykułu, podatnicy, o których mowa w ust. 3, są obowiązani prowadzić ewidencję, o której mowa w art. 109 ust. 3, z uwzględnieniem kwot wydatkowanych na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz posiadać dokumenty, z których wynikają te kwoty.

Przedmiotowa regulacja w sposób kategoryczny zobowiązuje podatników świadczących usługi turystyki do prowadzenia specyficznej dla tego rodzaju działalności ewidencji.

Stosownie do brzmienia ust. 5 tego artykułu, w przypadku gdy przy świadczeniu usługi turystyki podatnik oprócz usług nabywanych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty część świadczeń w ramach tej usługi wykonuje we własnym zakresie, zwanych dalej „usługami własnymi”, odrębnie ustala się podstawę opodatkowania dla usług własnych i odrębnie w odniesieniu do usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. W celu określenia podstawy opodatkowania dla usług własnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 29.

W przypadkach, o których mowa w art. 119 ust. 5 ustawy, podatnik obowiązany jest do wykazania w prowadzonej ewidencji, jaka część należności za usługę przypada na usługi nabyte od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, a jaka na usługi własne – art. 119 ust. 6 ustawy.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż usługa turystyki, o której mowa w art. 119 ustawy, to świadczenie złożone, na które składa się szereg usług, zarówno obcych jak i własnych, mających na celu zorganizowanie pobytu klientowi poza miejscem jego zamieszkania (stałego pobytu). Usługi te są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość (jedną usługę, jeden produkt). Natomiast konsekwencje podatkowe powinny być przyporządkowane świadczeniu wiodącemu.

Wskazać należy, iż świadczenie składające się z co najmniej dwóch czynności, które z ekonomicznego punktu widzenia tworzy jedną całość ma miejsce wtedy, gdy jedną z jego części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą, jeżeli nie stanowi ona dla nabywcy celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego zrealizowania (wykorzystania) usługi zasadniczej.

Zgodnie z brzmieniem art. 106 ust. 1 cyt. ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Jak wynika z regulacji ust. 8 pkt 1 powyższego artykułu, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia określi szczegółowe zasady wystawiania faktur, dane, które powinny zawierać, oraz sposób i okres ich przechowywania.

Szczegółowy sposób i zasady wystawiania faktur reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

Stosownie do postanowień § 4 ust. 1 ww. rozporządzenia, zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami „FAKTURA VAT”.

W myśl § 5 ust. 1 rozporządzenia, faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 10 i 11;
3. numer kolejny faktury oznaczonej jako „FAKTURA VAT”;
4. dzień, miesiąc i rok wystawienia faktury, a w przypadku, gdy data ta różni się od daty sprzedaży, również datę sprzedaży; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty wystawienia faktury;
5. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
6. miarę i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonanych usług;
7. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
8. wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
9. stawki podatku;
10. sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu;
11. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
12. kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem.

Zgodnie z regulacją ust. 8 tego paragrafu, w fakturach dokumentujących czynności, których podstawą opodatkowania jest marża, zgodnie z art. 119 lub art. 120 ustawy:

1. w miejsce oznaczenia „FAKTURA VAT” stosuje się oznaczenie „FAKTURA VAT marża” lub
2. umieszcza się odesłanie odpowiednio do:



1. przepisów art. 119 ustawy lub art. 306 dyrektywy,
2. przepisów art. 120 ustawy lub art. 313 dyrektywy oraz



3. zawiera się dane określone w ust. 1 pkt 1-6 i 12.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż głównym przedmiotem Pani działalności jest kompleksowe organizowanie konferencji i szkoleń. Dla potrzeb ww. działalności nabywa Pani usługi pomocnicze, takie jak: od przewoźników – transfery na lotniska i do hotelu, gdzie odbywa się konferencja, od restauratorów/sklepów/obiektów zabytkowych – wynajem miejsca na wykonanie scenariusza szkoleniowego, od hoteli – wynajem sal konferencyjnych, nagłośnienia, oświetlenia, od firmy wspierającej rozwój pracowników - usługi konferansjerskie, prowadzenie konferencji, szkoleń, usługa trenerska. Z zakupionych usług tworzy Pani dla klienta spójną całość w postaci produktu polegającego na kompleksowej organizacji konferencji lub szkoleń, w nowoczesnej formie. Do zakresu obowiązków należą: przygotowanie koncepcji i strategii konferencji/szkolenia, utworzenie harmonogramu spotkania, konsultacja z klientem, negocjacje cen w imieniu klienta, wynajem sprzętu szkoleniowo-konferencyjnego, „wynajęcie transferów z lotniska, dworca, hotelu”. Celem i skutkiem realizacji ww. konferencji jest uzyskanie przez firmę, będącą Pani klientem, wymiernych korzyści, np. zwiększenie sprzedaży produktów, wzrost motywacji i efektywności pracowników, poprawa komunikacji i relacji w pracy między pracownikami. Obsługuje Pani wyłącznie firmy. Nie organizuje turystyki rozumianej jako wypoczynek turystów. Pani firma nie jest „pośrednictwem turystycznym”, nie sprzedaje ofert firm, ani biur turystycznych. Tworzy scenariusz i plan spotkania szkoleniowego tak, by klient w odpowiednich warunkach mógł przeprowadzić i osiągnąć cel szkolenia. Każdorazowo zawierana jest umowa o treści, z której wynika, że przedmiotem usług jest organizacja i obsługa konferencji lub szkolenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, treść powołanych przepisów oraz powołane definicje należy stwierdzić, iż świadczone przez Panią usługi nie są usługami turystyki, o których mowa w art. 119 ust. 1 ustawy, bowiem ich analiza wskazuje, iż rzeczywistym i głównym celem tych kompleksowych usług nie jest organizacja wyjazdu w celu wypoczynku, krajoznawstwa, czy realizacji celów zdrowotnych, lecz zorganizowanie konferencji/szkolenia w nowatorskiej formie. Z perspektywy nabywcy najistotniejszym elementem analizowanych świadczeń - jak wynika z treści wniosku – jest rozwój i wzrost efektywności pracy szkolonych pracowników oraz poprawa komunikacji i ich wzajemnych relacji. W tej sytuacji usługi, jakie nabywa Pani w celu realizacji kompleksowej usługi organizacji konferencji/szkolenia, są tylko środkiem do lepszej realizacji usługi zasadniczej, a nie istotą świadczenia.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż świadczone przez Panią usługi polegające na organizacji i obsłudze konferencji lub szkolenia podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, a nie według procedury VAT marża, przewidzianej dla usług turystyki.

Jednocześnie należy podkreślić, iż określenie przedmiotu usługi powinno wynikać z umowy zawartej pomiędzy stronami. Organy podatkowe nie mają prawa ingerować w treść zawieranych umów cywilnoprawnych i przyjęty w nich sposób rozliczeń pomiędzy kontrahentami, chyba że postanowienia umów naruszają przepisy podatkowe, a to może być stwierdzone jedynie w drodze postępowania podatkowego przeprowadzonego przez właściwy organ podatkowy pierwszej instancji.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.