Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, przedmiotem działalności Podatnika jest udzielanie kredytów i pożyczek. W przypadku, gdy dochodzi do wypowiedzenia umowy kredytowej zawartej pomiędzy Bankiem a kredytobiorcą, na mocy postanowień tej umowy, kredytobiorca zobowiązany jest do ponoszenia na rzecz Banku kosztów związanych z dochodzeniem zaległej wierzytelności. W celu jej wyegzekwowania, bank korzysta z usług zewnętrznych firm windykacyjnych i innych, które w związku z wykonaną usługą wystawiają faktury VAT na rzecz banku. Kwoty wynikające z faktury zaliczane są przez Bank do kosztów uzyskania przychodu, w kwocie brutto, bez odliczania podatku od towarów i usług (podstawowa działalność banku jest objęta zwolnieniem od tego podatku). Bank zgodnie z umową występuje wobec dłużnika z żądaniem zwrotu poniesionych kosztów windykacji, które są zwracane wraz z zapłatą zaległych wierzytelności. Rozliczenie dokumentowane jest notą obciążeniową w chwili zapłaty.

Zdaniem Podatnika, działania Banku w związku z dochodzeniem od dłużnika własnych wierzytelności, wyrażone koniecznością korzystania z usług firm zewnętrznych nie mają charakteru świadczenia usług na rzecz dłużnika.

Uzasadniając własne stanowisko, Spółka wskazuje, iż podatek od towarów i usług jest podatkiem obciążającym konsumpcję. Zwrot kosztów windykacji nie ma charakteru opłaty za świadczoną usługę, bowiem nie jest ekwiwalentem za działanie przynoszące Bankowi korzyść. Zwrot kosztów następuje w kwocie faktycznego ich poniesienia, a zwłoka w ich zwrocie skutkuje naliczeniem odsetek.

Jak wskazuje Podatnik, art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Przy czym pojęcie świadczenia usług zostało wyjaśnione w art. 8 ust. 1 ustawy. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak wskazuje Podatnik, definicja świadczenia usług jest zatem bardzo szeroka. Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, że ze świadczeniem usług mamy do czynienia tylko wówczas, gdy jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi, tj. osobę uzyskującą osobiste korzyści. W przedstawionej sytuacji, ani bank, ani kredytobiorca nie uzyskuje żadnych korzyści. Spółka podnosi również, że istotą podatku od towarów i usług jest opodatkowanie wartości dodanej, a taka w opisywanej transakcji nie występuje, ponieważ kredytobiorca zwraca koszty windykacji w kwocie faktycznie przez bank poniesionej.

W ocenie Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu przedstawione przez Podatnika stanowisko w sprawie jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jak stanowi art. 7 ust. 1 powyższej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy natomiast interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Jak wskazuje art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Ponadto wskazać należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą. Podatek od towarów i usług jest bowiem podatkiem obciążającym konsumpcję i w przypadku jej braku, uznać należy, iż nie miało miejsca świadczenie usługi.

Mając na uwadze powyższe znaczenie pojęcia świadczenia usług, stwierdzić należy, że działania Banku związane z dochodzeniem własnych wierzytelności od dłużnika, wyrażone koniecznością korzystania z usług firm zewnętrznych, nie stanowią świadczenia usługi na rzecz dłużnika. W przedstawionej sytuacji, dłużnik nie odnosi bowiem jakiejkolwiek, choćby potencjalnej korzyści z faktu dochodzenia przez Bank zaległej wierzytelności, powstałej na skutek niewywiązywania się tego kontrahenta z zawartej umowy.

Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu sporządzenia wniosku.