W dniu 28.11.2006r. Fundusz Inwestycyjny Otwarty złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jest funduszem inwestycyjnym otwartym, działającym na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.), zwanej dalej: „Ustawą o FI“. Zgodnie z art. 111 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, fundusz jest zobowiązany w razie śmierci uczestnika funduszu na żądanie osoby, którą uczestnik wskazał w umowie z Funduszem (czyli uposażonego) – odkupić jednostki uczestnictwa, zapisane w rejestrze uczestników funduszu, do wartości nie wyższej niż przypadające na ostatni miesiąc przed śmiercią uczestnika funduszu, dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz nieprzekraczającej łącznej wartości jednostek uczestnictwa, zapisanych w rejestrze uczestnika oraz wypłacić tej osobie kwotę uzyskaną z tego odkupienia. Kwota ta nie wchodzi do spadku po zmarłym. Jak wynika z powyższego, uposażony nie staje się uczestnikiem funduszu, ani też właścicielem jednostek uczestnictwa funduszu, a jedynie przysługuje mu uprawnienie do zgłoszenia funduszowi żądania odkupienia jednostek uczestnictwa i odbioru określonej kwoty uzyskanej w wyniku ich odkupienia przez fundusz. Wartość jednostki uczestnictwa ustalana jest przez fundusz według wartości aktywów netto, przypadającej na jednostkę uczestnictwa określonej kategorii, w danym dniu wyceny. Dzień wyceny określony jest w statucie funduszu. W przypadku Wnioskującej dniem tym jest każdy dzień, w którym odbywają się regularne sesje na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zatem, na każdy z tych dni wyliczana jest wartość jednostek uczestnictwa poszczególnych kategorii.

W związku ze staniem faktycznym opisanym powyżej, Wnioskodawca zwrócił się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. czy kwota uzyskana z tytułu odkupienia przez fundusz inwestycyjny otwarty (zwany dalej „funduszem“), działający na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.), jednostek uczestnictwa na rzecz osoby wskazanej przez uczestnika funduszu w umowie o uczestnictwo w funduszu (zwanej dalej: „uposażonym“), dokonanego na podstawie art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych (dalej: „zapis na wypadek śmierci“), podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) (zwaną dalej: „Ustawą o PDS“), czy na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm. zwana dalej: „Ustawą o PIT“) lub na podstawie obu tych ustaw ?

2. w przypadku stwierdzenia przez Naczelnika, że kwota uzyskana przez uposażonego z odkupienia przez fundusz jednostek, na podstawie art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, podlega opodatkowaniu również na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to czy traktowana ona będzie jak dochód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, a co za tym idzie, czy Wnioskodawca będąc płatnikiem podatku z ww. tytułu, zobowiązany będzie do obliczenia i pobrania podatku z tytułu wypłaconego uposażonemu dochodu (na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 5, w związku art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) ? Czy w takim razie jako dochód traktowana będzie całość kwoty wypłaconej uposażonemu z tego tytułu, pomniejszona jedynie o kwotę ewentualnie pobranej z tego tytułu opłaty manipulacyjnej, z uwagi na brak innych kosztów mogących być uznanymi za koszty uzyskania przychodów ?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota przedstawiona uposażonemu z tytułu odkupienia przez fundusz jednostek uczestnictwa, na podstawie art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, podlega opodatkowaniu wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o spadkach i darowiznach. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ustawa o podatku od spadków i darowizn, w art. 1 ust. 2 stanowi, iż opodatkowaniu na jej podstawie podlega nabycie jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego, na podstawie dyspozycji uczestnika na wypadek jego śmierci. Zdaniem Wnioskodawcy, sformułowanie to dotyczyć będzie również przypadku określonego w art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, kiedy to zgodnie z brzmieniem tego przepisu, uposażony nie nabywa jednostek uczestnictwa funduszu, a jedynie roszczenie względem funduszu o odkupienie przez Niego jednostek uczestnictwa do określonej w tym przepisie maksymalnej kwoty. Dlatego też ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku zapisu na wypadek śmierci, nie znajduje zastosowania, albowiem przychód ten opodatkowany jest na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W opinii Wnioskującej, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do kwot, uzyskanych przez uposażonego z tytułu zapisu na wypadek śmierci. Wnioskodawca uważa, iż w przypadku zajęcia przez Naczelnika odmiennego stanowiska w tej kwestii, kwoty te, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiłyby przychód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. W związku z powyższym, Wnioskodawca byłby płatnikiem 19% zryczałtowanego podatku od zysków z tego tytułu, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5, w związku z art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawę opodatkowania stanowiłby w takim przypadku przychód należny z tytułu odkupienia przez fundusz jednostek uczestnictwa, pomniejszony o koszty poniesione w celu ich uzyskania. Do kosztów uzyskania powyższego przychodu mogłaby zostać zaliczona jedynie kwota opłaty manipulacyjnej, pobranej przez fundusz z tytułu realizacji zlecenia odkupienia. Nie stanowiłby natomiast kosztu uzyskania przychodu uiszczony przez uposażonego podatek od spadków i darowizn – art. 23 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, stosownie do art. 1 ust. 2 ustawy o podatku do spadków i darowizn, opodatkowaniu na podstawie tej ustawy podlega nabycie jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego, na podstawie dyspozycji uczestnika na wypadek jego śmierci. Ustawa o funduszach inwestycyjnych przewiduje tylko jeden rodzaj dyspozycji na wypadek śmierci i jest on określony właśnie w art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy. W konsekwencji – w przekonaniu Wnioskującej – należy przyjąć, iż przychód uzyskany przez uposażonego, na podstawie zapisu na wypadek śmierci, określonego w ww. artykule, podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi natomiast, iż jeśli dany przychód podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się.

Faktycznym przychodem z tytułu zapisu na wypadek śmierci jest więc określona kwota pieniężna, uzyskana z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa przez fundusz, nie zaś wartość jednostek uczestnictwa na dzień powstania obowiązku podatkowego wskazanego w art. 6 ust. 1 pkt 3a ustawy o podatku od spadków i darowizn, z uwagi na fakt, iż konstrukcja zapisu na wypadek śmierci opisana w ustawie o funduszach inwestycyjnych nie przewiduje, iż uposażony nabywa jednostki uczestnictwa funduszu, w dodatku w chwili śmierci uczestnika, na podstawie przepisu szczególnego w stosunku do ww. artykułu, jakim jest przepis art. 6 ust. 2 zdanie pierwsze ww. ustawy. Ustawa o funduszach inwestycyjnych stanowi wprost, iż uposażony uprawniony jest jedynie do otrzymania określonej kwoty pieniężnej, pod tym jednak warunkiem, iż zgłosi funduszowi żądanie odkupienia jednostek uczestnictwa do tej właśnie kwoty, a fundusz dokona odkupienia jednostek uczestnictwa do wskazanej kwoty. Warunek zgłoszenia funduszowi żądania odkupienia jednostek uczestnictwa oraz ich odkupienie przez fundusz na podstawie zapisu na wypadek śmierci uznać należy za warunek zawieszający. Jeżeli warunek ten nie zostanie spełniony, uposażony nie nabędzie żadnych środków z tytułu ustanowionego na jego rzecz zapisu na wypadek śmierci.

Wnioskodawca wskazuje równocześnie, iż w przypadku natomiast, gdyby przyjąć, iż wyłączenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma zastosowania do przychodów uzyskiwanych z tytułu zapisu na wypadek śmierci, przychody powinny być traktowane jako przychody uzyskiwane z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. W związku powyższym Spółka byłaby płatnikiem zryczałtowanego 19% podatku od zysków, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. W takim przypadku dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie całość kwoty uzyskanej z odkupienia jednostek uczestnictwa, pomniejszona o wydatki poniesione w celu ich uzyskania. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszt uzyskania przychodów nie będzie mógł być uznany zapłacony podatek od spadków i darowizn. Odliczeniu od przychodu będzie mogła więc podlegać jedynie kwota pobranej przez Fundusz ewentualnej opłaty manipulacyjnej z tytułu realizacji odkupienia jednostek uczestnictwa.

Ustosunkowując się do przedstawionej powyżej kwestii, Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.), w razie śmierci uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego, fundusz jest obowiązany na żądanie osoby, którą uczestnik wskazał w umowie z funduszem – odkupić jednostki uczestnictwa uczestnika, zapisane w rejestrze uczestników funduszu do wartości nie wyższej niż przypadające na ostatni miesiąc przed śmiercią uczestnika funduszu dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz nie przekraczającej łącznej wartości jednostek uczestnictwa, zapisanych w rejestrze uczestnika oraz wypłacić tej osobie kwotę uzyskaną z tego odkupienia.

Jednocześnie, tutejszy organ podatkowy pragnie wskazać, iż stosownie do art. 5a pkt 14 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), ilekroć w ustawie jest mowa o: funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne, działające na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Źródłami przychodów, wskazanymi w przepisie art. 10 ust. 1 ww. ustawy są m.in. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a – c (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy).

Zgodnie zaś z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się: przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c. Zatem, przychodem z funduszy kapitałowych – w świetle w/w artykułu są m.in. przychody z odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

W tym miejscu należy jednak podkreślić, iż ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie precyzuje, iż przychodem kapitałów pieniężnych są przychody z udziału w funduszach kapitałowych. W przedstawionym zaś stanie faktycznym, uposażony z racji nabycia praw majątkowych reprezentowanych przez jednostki uczestnictwa nie staje się uczestnikiem funduszu, lecz otrzymuje kwotę pieniężną, uzyskaną w wyniku odkupienia jednostek uczestnictwa przez fundusz, w maksymalnej wysokości określonej w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych (art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, iż w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, w przedmiotowej sprawie na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki, wynikające z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy powołać przepis art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zgodnie z którym przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Tutejszy organ podatkowy pragnie nadto wskazać, iż podziela pogląd Wnioskodawcy, że w przypadku, gdyby uzyskanie przychodu z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa nastąpiło w innych okolicznościach niż zapis na wypadek śmierci, wówczas zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a uzyskany przychód stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy), podlegający w myśl art. 30a ust. 1 pkt 5 i art. 41 ust. 4 ww. ustawy, opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Jednocześnie, informuje się, iż w zakresie momentu właściwego do ustalenia kwoty podlegającej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, wydane zostanie przez tutejszy organ podatkowy, odrębne postanowienie.

Mając na względzie okoliczności faktyczne sprawy oraz przywołane regulacje ustawy podatkowej, należało orzec, jak w sentencji niniejszego postanowienia.

Przedmiotowa interpretacja, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego, przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.