POSTANOWIENIE

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku Podatnika l.dz. 1406/EK/2006 z dnia 03.07.2005 r. (data wpływu do tut. Urzędu w dniu 05.07.2006 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie ustalenia, czy odszkodowanie otrzymane przez Podatnika, z tytułu nieterminowego oraz nienależytego wykonania zobowiązań wynikających z zawartej umowy, należy uwzględnić przy ustalaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT,

stwierdza, że:

stanowisko przedstawione w tym wniosku jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

UZASADNIENIE

Podatnik zawarł z kontrahentami umowę, przedmiotem której było zaprojektowanie i dostawa instalacji dla systemu transportu gazu. Z winy wykonawców nie został dotrzymany termin wykonania oraz wymagane osiągi techniczne urządzenia. Z uwagi na ustalenia zawarte w umowie Podatnik wystawił noty księgowe obciążając wykonawców tytułem kar umownych oraz odszkodowania za poniesione straty. Po zakończeniu sporu sądowego, na mocy porozumienia oraz ugody sądowej, Podatnik otrzymał odszkodowanie tytułem poniesionych strat spowodowanych opóźnieniami w dostawie i awaryjnością wadliwie wykonanej instalacji - ustalono, że część odszkodowania zostanie uiszczona gotówką, w ratach, a pozostała kwota zostanie skompensowana z niezapłaconymi zobowiązaniami Podatnika wynikającymi z umowy. Podatnik załączył do wniosku kserokopie fragmentów przedmiotowej umowy, porozumienia oraz ugody sądowej.

W związku z powyższym Podatnik zwraca się z zapytaniem, czy otrzymane odszkodowanie (w przypadku gdy nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług), należy uwzględnić przy ustalaniu proporcji, w jakiej będzie przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Powołując się na art. 8 ustawy o VAT Podatnik zauważa, iż pomiędzy usługodawcą, a nabywcą musi być zawiązany stosunek prawny, z którego wynika obowiązek świadczenia usług oraz zapłaty wynagrodzenia za wykonaną usługę. W takim stosunku prawnym następuje spełnienie świadczenia wzajemnego. Świadczenie oparte na tytule prawnym, w ramach którego spełniane jest świadczenie wzajemne, w opinii Podatnika, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Skoro odszkodowania, zdaniem Podatnika, nie można uznać za dostawę towarów i nie stanowi ono również świadczenia usług, to w/wym. odszkodowanie z tytułu wadliwie wykonanej umowy nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Oznacza to, iż otrzymanie odszkodowania jest czynnością, która nie wywołuje skutków w zakresie podatku VAT i w konsekwencji jest neutralne dla rozliczeń tego podatku.

Wobec powyższego, w opinii Podatnika, kwota odszkodowania nie powinna być uwzględniana przy wyliczaniu kwoty podlegającej odliczeniu strukturą sprzedaży.

Po przeanalizowaniu zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego oraz stanowiska Podatnika, mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa, tut. Organ stwierdza, co następuje:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Podatnik zawarł z kontrahentami umowę, przedmiotem której było zaprojektowanie i dostawa instalacji dla systemu transportu gazu. Z winy wykonawców nie został dotrzymany termin wykonania oraz wymagane osiągi techniczne urządzenia. Z uwagi na ustalenia zawarte w umowie Podatnik wystawił noty księgowe obciążając wykonawców tytułem kar umownych oraz odszkodowania za poniesione straty.

Termin „odszkodowanie” oznacza „określoną kwotę pieniędzy stanowiącą rekompensatę, wyrównanie poniesionych strat lub doznanych krzywd”, natomiast termin „kara umowna” - „zapłatę określonej sumy, którą strony mogą zastrzec w umowie w celu naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego” - („Popularny słownik języka polskiego”, Wydawnictwo Wilga, rok wydania 2000 oraz „Popularna Encyklopedia Powszechna”, Wydawnictwo Fogra).

Tut. Organ podatkowy zauważa, iż zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług został określony w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Świadczeniem usług, w myśl cytowanego przepisu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, nie jest każde zaniechanie czynności lub znoszenie stanów. Zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Mając powyższe na uwadze, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za odszkodowanie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego. Opodatkowaniu podlegają bowiem tylko te czynności, które przyczyniają się bezpośrednio do uzyskania korzyści przez wypłacającego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż na podstawie postanowień zawartych w umowie oraz ugodzie sądowej, Podatnik otrzymał od kontrahenta odszkodowanie tytułem poniesionych strat spowodowanych opóźnieniami w dostawie i awaryjnością wadliwie wykonanej instalacji.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego otrzymanie przedmiotowej kwoty nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania korzyści przez Spółkę i tym samym stanowi jedynie formę odszkodowania wypłacaną Podatnikowi.

Otrzymanie kwoty odszkodowania nie wiąże się ze zobowiązaniem Podatnika do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Kontrahent wypłacając przedmiotową kwotę odszkodowania Podatnikowi, nie pełni bowiem roli beneficjenta usługi.

Kwota przedmiotowego odszkodowania stanowi, w tym przypadku, naprawienie szkody wynikłej z nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z zawartej umowy.

Zdaniem tut. Organu podatkowego, w przedstawionym stanie faktycznym, nie można zatem stwierdzić, iż kontrahent otrzymał z tego tytułu jakąkolwiek korzyść.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż opisana czynność nie stanowi odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tut. Organ stwierdza ponadto, iż w przedstawionym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z dostawą towarów, gdyż zarówno pojęcie „pieniądz” jak i „odszkodowanie” nie odpowiadają pojęciu towaru w rozumieniu ustawy o VAT.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Mając powyższe na uwadze, należy zatem stwierdzić, iż otrzymanie przedmiotowego odszkodowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (nie stanowi bowiem wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem).

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

W myśl art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust.10.

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (art. 90 ust. 3 ustawy o VAT).

W świetle art. 90 ust. 4 ustawy o VAT, proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Według art. 90 ust. 5 ustawy o VAT, do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy towarów, o których mowa w art. 87 ust. 3, używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności, natomiast ust. 6 cytowanego przepisu wskazuje, iż do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości lub usług wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy w poz. 3, w zakresie, w jakim czynności te są dokonywane sporadycznie.

Zgodnie z zapisem art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2 - 22, art. 30 - 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jak wynika ze stanu faktycznego Podatnik otrzymał odszkodowanie, które nie stanowi obrotu (nie stanowi odpłatnego świadczenia usług ani odpłatnej dostawy towarów), wymienionego w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.

W związku z powyższym, przy ustalaniu proporcji wykorzystywanej do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od kwoty podatku należnego, nie należy uwzględniać (w mianowniku) odszkodowania, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, przedstawione we wniosku stanowisko Podatnika jest prawidłowe.

Użycie przez Podatnika w pytaniu zwrotu „...będzie przysługiwało nam prawo odliczenia podatku należnego?” (zamiast „naliczonego”) tut. Organ uznaje za oczywistą omyłkę pisarską, na którą wskazuje treść uzasadnienia stanowiska.