POSTANOWIENIE

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Podatnika z dnia 25.05.2006r. (data wpływu do tut. Urzędu 31.05.2006r.), o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie ustalenia czy częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod zabudowę, bez obowiązku żadnych dopłat, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT

stwierdza, że:

stanowisko przedstawione w tym wniosku jest prawidłowe w odniesieniu do zakresu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, natomiast jest nieprawidłowe w odniesieniu do określenia przedmiotu opodatkowania tym podatkiem, w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego

Uzasadnienie

Podatnik posiadał udział 780/1000 części w nieruchomości stanowiącej jedną działkę. Przedmiotowa nieruchomość została zakupiona bez naliczonego podatku VAT.

Następnie działka ta została podzielona na cztery działki różnej wielkości.

Obecnie, aktem notarialnym, przez wszystkich współwłaścicieli została spisana umowa częściowego zniesienia współwłasności w czterech w/w działkach, bez obowiązku żadnych dopłat w ten sposób, że Podatnik nabył całą jedną działkę oraz zmniejszył udziały w trzech pozostałych na rzecz wszystkich innych współwłaścicieli w równych częściach udziałów dla każdego z nich (uprzednio każdy z nich posiadał te same wartości udziałów).

Powyższe spowodowało zmniejszenie posiadanej przez Podatnika powierzchni m2 w przybliżeniu o niecałe 0,18%.

Podatnik zwraca się z zapytaniem, czy częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod zabudowę wg aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego, bez obowiązku żadnych dopłat, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w sytuacji, gdy wcześniej zakup tej nieruchomości nie był opodatkowany podatkiem VAT.

Zdaniem Podatnika, częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości bez obowiązku żadnych dopłat nie stanowi odpłatnej dostawy towarów, a w konsekwencji Spółka nie jest zobowiązana do wykazania VAT należnego z tego tytułu, ani do udokumentowania tej czynności fakturą VAT.

W opinii Podatnika, w analizowanej sprawie nie ma również wpływu fakt, iż w wyniku zniesienia współwłasności nastąpiło zmniejszenie posiadanej przez Spółkę powierzchni w m2 (w przybliżeniu o niecałe 0,18%).

W przypadku różnic w m2, które powstały na poszczególnych działkach jak również w całkowitym metrażu, nie ma zastosowania art. 7 ust. 2 dotyczący nieodpłatnego przekazania, ponieważ Spółka nabyła wcześniej grunt bez podatku VAT i nie przysługiwało jej prawo do odliczenia z tego tytułu.

Po przeanalizowaniu zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego oraz stanowiska wnioskodawcy, mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa tut. Organ podatkowy stwierdza, co następuje:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Podatnik posiadał udział 780/1000 części w nieruchomości stanowiącej jedną działkę, która następnie została podzielona na cztery działki różnej wielkości. Przedmiotowa nieruchomość została zakupiona bez naliczonego podatku VAT.

Obecnie nastąpi częściowe zniesienie współwłasności w czterech w/w działkach, bez obowiązku żadnych dopłat w ten sposób, że Podatnik nabędzie całą jedną działkę oraz zmniejszy udziały w trzech pozostałych na rzecz wszystkich innych współwłaścicieli w równych częściach udziałów dla każdego z nich (uprzednio każdy z nich posiadał te same wartości udziałów), co spowoduje zmniejszenie posiadanej przez Podatnika powierzchni m2 w przybliżeniu o niecałe 0,18%.

Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług został określony w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (pkt 1 cyt. przepisu).

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Ponadto w świetle art. 7 ust. 2 cyt. ustawy na równi z odpłatną dostawą towarów traktować należy nieodpłatne przekazanie przez Podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

• jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Zdaniem tut. Organu, częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości gruntowej nie mieści się w zakresie definicji dostawy towarów, zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, nie daje bowiem praw do rozporządzania nieruchomością gruntową jak właściciel, ani nie zostało wymienione pośród praw wykazanych w tym przepisie.

Natomiast przepis art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W myśl art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez „świadczenie” rozumie się określone zachowanie dłużnika polegające na działaniu lub zaniechaniu działania. W opisanej sytuacji pojęcie „świadczenia” należy wobec tego rozpatrywać wyłącznie w aspekcie działania nie zaś zaniechania.

Zatem, każde świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, które nie może być zakwalifikowane jako dostawa towarów jest usługą.

W ocenie tut. Organu opodatkowaniu będą zatem podlegały takie czynności, w których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument usługi, co oznacza, iż zaniechanie lub tolerowanie czynności lub stanów podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy jedna ze stron jest bezpośrednim beneficjentem zobowiązania (co ma miejsce w przedstawionym stanie faktycznym).

Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

W świetle prawa cywilnego współwłasność nie odnosi się do określonej, fizycznie i prawnie wyodrębnionej części rzeczy/nieruchomości. Posiadacz udziału we współwłasności (w określonej ułamkowej części) nie ma prawa do dysponowania jakąś zdefiniowaną częścią przedmiotu współwłasności jak właściciel, a jedynie dysponuje odpowiednim ułamkiem w stosunku do wspólnego prawa. A zatem, każda część i element nieruchomości są objęte ułamkowym prawem własności wszystkich współwłaścicieli.

Ustawa o VAT, uznając za towar także części budynków bądź budowli, niewątpliwie odnosi się do prawnie wyodrębnionych części tych nieruchomości – zatem pogląd, że ułamkowa część prawa własności stanowi „część nieruchomości” należy uznać za niesłuszny.

W opinii tut. Organu transakcja zniesienia współwłasności nieruchomości gruntowej nie może być w myśl obowiązujących przepisów uznana za dostawę towarów, natomiast stosownie do treści art. 8 ustawy o VAT będzie „świadczeniem usług”.

Ponadto należy zwrócić uwagę, iż treść art. 5 (3) VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) daje państwom członkowskim możliwość uznania za towary również określonych praw na nieruchomościach, praw rzeczowych dających posiadaczowi prawo do używania nieruchomości, udziału lub innego tytułu będącego odpowiednikiem udziałów, dających ich posiadaczowi prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

Jednakże ustawodawca w przepisach ustawy o VAT nie skorzystał z tego uprawnienia, zrównując z dostawą towarów (a nie z towarem) jedynie obrót spółdzielczymi prawami do lokali (art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).

W tym stanie rzeczy nie można uznać transakcji częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości gruntowej za dostawę towarów (jak twierdzi Podatnik w treści złożonego wniosku), lecz za świadczenie usług.

W świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Z treści złożonego wniosku wynika, iż przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości nie wystąpił podatek naliczony VAT, a w konsekwencji nie została spełniona dyspozycja z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, dotycząca prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z w/w czynnością.

A zatem, w analizowanej sprawie, nieodpłatne (bez obowiązku żadnych dopłat) częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości gruntowej, nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (nie wystąpi podatek należny VAT w przypadku dokonania tej transakcji).

Ponadto tut. Organ wskazuje, iż stosownie do treści art. 106 ust. 7 ustawy o VAT w przypadku czynności wymienionych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz importu usług wystawiane są faktury wewnętrzne; za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie.

Jak stwierdzono powyżej, czynność polegająca na nieodpłatnym częściowym zniesieniu współwłasności nieruchomości gruntowej nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem nie spełnia ona dyspozycji z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT (w analizowanym przypadku Podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości).

W konsekwencji, Podatnik nie jest zatem obowiązany wystawiać z tego tytułu faktury wewnętrznej, o której mowa w art. 106 ust. 7 ustawy o VAT.