INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z dnia 03 lipca 2012r., poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2012 r. (data wpływu do tut. BKIP w dniu 12 kwietnia 2012r.), uzupełnionym w dniu 11 i 16 lipca 2012r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie konsekwencji podatkowych przesądzenia własności lokali - jest nieprawidłowe. (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 2)

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2012r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie konsekwencji podatkowych przesądzenia własności lokali. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 02 lipca 2012 r. Znak IBPBI/2/423-383/12/BG wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano w dniu 11 i 16 lipca 2012r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 28 marca 2003 r. Wnioskodawca nabył dwa lokale użytkowe w jednym budynku wraz z przynależnymi im udziałami w nieruchomości gruntowej oraz w częściach wspólnych budynku i innych urządzeniach, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, za łączną cenę 1.093.600 zł. Transakcję powyższą udokumentowano aktem notarialnym. Przedmiotowe nieruchomości lokalowe obciążone były hipoteką kaucyjną do kwoty 1.000.000 zł. Wnioskodawca za przedmiotowe lokale uregulował tylko część z powyższego zobowiązania tj. kwotę 87.854,37 zł. Nabyte lokale zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych i rozpoczęto ich amortyzację. W dniu 12 grudnia 2005r. pomiędzy Wnioskodawcą (nabywcą lokali), a sprzedającym te lokale, została podpisana ugoda w formie aktu notarialnego, w której sprzedający oświadczył, że w razie „gdyby w wyniku prowadzonej egzekucji Wnioskodawca utracił własność przedmiotowych lokali użytkowych, to sprzedawca zrzeka się dochodzenia w przyszłości roszczenia w stosunku do Wnioskodawcy z tytułu niezapłaconej ceny sprzedaży za przedmiotowe lokale użytkowe, zaś w przypadku gdyby pieniądze uzyskane ze sprzedaży nieruchomości w wyżej wymienionym trybie przewyższały wysokość zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu ceny sprzedaży, to sprzedawca tytułem odszkodowania zapłaci Wnioskodawcy kwotę odpowiadającą tej nadwyżki." W 2007r. Wnioskodawca otrzymał postanowienie sądu rejonowego, uprawomocnione 14 lutego 2007r., dotyczące sprawy egzekucyjnej z wniosku banku, który dokonał wpisu hipotecznego o którym mowa wyżej przeciwko Wnioskodawcy (jako dłużniku rzeczowym), na mocy którego przysądzona została własność jednego z dwóch w/w lokali na rzecz osoby fizycznej, która przedmiotowy lokal nabyła i lokal ten został tej osobie wydany.

W dniu 10 sierpnia 2011r. Wnioskodawca otrzymał prawomocne postanowienie sądu rejonowego dotyczące sprawy egzekucyjnej z wniosku banku, który dokonał wpisu hipotecznego o którym mowa wyżej przeciwko Wnioskodawcy (jako dłużniku rzeczowym), na mocy którego przysądzona została własność drugiego lokalu na rzecz osoby fizycznej, która przedmiotowy lokal nabyła. W dniu 11 sierpnia 2011r. Wnioskodawca przedmiotowy lokal wydał osobie, której ten lokal został przysądzony. W dniu 22 grudnia 2011r. Komornik Sądowy przesłał Wnioskodawcy kopię faktury VAT, na której wykazał siebie jako wystawiającego fakturę, a Wnioskodawcę jako sprzedawcę lokalu użytkowego. Nabywcą jest osoba fizyczna jak podano wyżej. Komornik nie przesłał natomiast do Wnioskodawcy żadnych dokumentów sprzedaży w zakresie lokalu pierwszego, który Wnioskodawca utracił w 2007 r.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy sądowe przysądzenie należących do spółki lokali na rzecz innej osoby fizycznej skutkuje powstaniem przychodu u Wnioskodawcy w dacie uprawomocnienia postanowienia z tytułu:

• nieuregulowania zobowiązania przez wnioskodawcę z tytułu nabycia tej nieruchomości wg aktu notarialnego z dnia 28 marca 2003 roku... (odpisane zobowiązanie), czy też z tytułu:
• przychodu ze sprzedaży lokali (sprzedaż środków trwałych) zgodnie z fakturą sprzedaży wystawionej w 2011 roku przez Komornika Sądowego i informacji o kwocie jaką nabywca nabył lokal umieszczonej na postanowieniu Sądu Rejonowego z 2007roku ...

(pytanie oznaczone we wniosku jako nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z zawartą ugodą z dnia 12 grudnia 2005 r. sprzedawca zrzeka się, w przypadku utraty przedmiotowych lokali, w stosunku do Wnioskodawcy dochodzenia roszczenia z tytułu niezapłaconej ceny sprzedaży za przedmiotowe lokale użytkowe. W związku z tym zdaniem Wnioskodawcy, nieuregulowane zobowiązanie dotyczące nabytych lokali zostaje odpisane w części dotyczącej poszczególnych lokali odpowiednio w poszczególnych latach podatkowych i w tych latach stanowi dla Wnioskodawcy przychód podatkowy.

Uzyskana przez Komornika Sądowego kwota ze sprzedaży przedmiotowych lokali nie jest dla Wnioskodawcy przychodem, gdyż kwota ta została przekazana bezpośrednio na rzecz wierzyciela hipotecznego z tytułu długów jakie zaciągnął sprzedawca nieruchomości wg umowy sprzedaży z dnia 28 marca 2003 r., a Wnioskodawca był wyłącznie dłużnikiem rzeczowym w związku z nabyciem prawa własności do lokali obciążonych hipoteką.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Hipoteka w myśl art. 244 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001r. Nr 124, poz. 1361, ze zm.). I tak art. 65 ww. ustawy stanowi, iż w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm., dalej „updop”), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Przepis ten wskazuje, że przychód podatkowy u podatnika rozpoznawany jest wg zasady kasowej.

Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 12 ust. 3 updop, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przepisy ustawy podatkowej, odnoszące się do przychodów osiąganych z działalności gospodarczej osoby prawnej nie wskazują przy tym, co należy rozumieć pod pojęciem przychodu należnego. Dlatego też, można w tym zakresie posłużyć się definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 500), stanowiącą, że „należny” to przysługujący, należący się komuś bądź czemuś.

O przychodzie należnym można zatem mówić, jeśli przedsiębiorcy przysługuje uprawnienie do jego otrzymania. Jego powstanie, co do zasady, związane jest z momentem powstania wierzytelności. Jako przychód należny powinno się zatem traktować kwoty, jakie są należne podatnikowi, czyli takie, których wydania może zażądać od kontrahenta. Innymi słowy, przychodem należnym, o którym mowa w art. 12 ust. 3 updop, jest przychód, będący należnością (wierzytelnością), ustaloną między stronami, powstałą na skutek wykonania danego świadczenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, tyle tylko, że jeszcze faktycznie nie uzyskane.

Z kolei w myśl art. 12 ust. 3a updop za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
   
   

Natomiast w myśl art. 14 ust. 1 updop przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Ustawodawca w art. 12 ust. 1-3 updop określił przykładowy katalog zdarzeń uznanych przez niego za przychody. Wykaz tych zdarzeń wskazuje, że co do zasady, za przychód podatkowy można uznać każde przysporzenie majątkowe podatnika o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego, o ile przysporzenie to nie jest wyłączone z przychodów na mocy art. 12 ust. 4 updop. Należy zaznaczyć że przychód występuje nie tylko w sytuacji, gdy dojdzie do zwiększenia aktywów podatnika, ale również gdy nastąpi zmniejszenie się zobowiązań (długów ) podatnika.

Z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) updop wynika, że do przychodów zalicza się wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Z uwagi na to, że ustawodawca nie zdefiniował w ustawie podatkowej pojęcia umorzenia należy posłużyć się definicją tego słowa zawartą w Słowniku Języka Polskiego. Według Słownika Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN „umorzyć” to m.in. „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych” czyli „umorzenie” oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela. Skutkiem umorzenia jest zatem zmniejszenie lub zlikwidowanie w całości lub w części zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania.

Instytucję zwolnienia z długu reguluje art. 508 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Z treści powyższego przepisu wynika, że jest to umowa dwustronna i wymaga akceptacji dłużnika. Umorzenie zatem nie następuje z mocy prawa, gdyż przybiera formę umowy konsensualnej pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem. Wtedy po stronie dotychczasowego dłużnika wystąpi przysporzenie majątkowe, a przychód podlega opodatkowaniu na podstawie ww. art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop.

Ponadto istotną kwestią do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jest ustalenie czy zbycie lokali w drodze przesądzenia własności lokali podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Przez „odpłatne zbycie” rozumieć należy każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 ustawy Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym, określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności i nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału.

Natomiast art. 999 § 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 2005r. Nr 172, poz. 1438 ze zm., w brzmieniu obowiązującym do dnia 03 maja 2012r.) stanowi, iż prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest także tytułem egzekucyjnym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości. Od chwili uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności na rzecz nabywcy należą do niego pożytki z nieruchomości. Powtarzające się daniny publiczne przypadające z nieruchomości od dnia prawomocności postanowienia o przysądzeniu własności ponosi nabywca. Świadczenia publiczno-prawne nie powtarzające się nabywca ponosi tylko wtedy, gdy ich płatność przypada w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności lub po tym dniu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca nabył dwa lokale użytkowe. Przedmiotowe nieruchomości lokalowe obciążone były hipoteką kaucyjną za które Wnioskodawca uregulował tylko część zobowiązania. Nabyte lokale zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych i rozpoczęto ich amortyzację. W 2005r. pomiędzy Wnioskodawcą (nabywcą lokali), a sprzedającym te lokale, została podpisana ugoda, w której sprzedający oświadczył, że w razie „gdyby w wyniku prowadzonej egzekucji Wnioskodawca utracił własność przedmiotowych lokali użytkowych, to sprzedawca zrzeka się dochodzenia w przyszłości roszczenia w stosunku do Wnioskodawcy z tytułu niezapłaconej ceny sprzedaży za przedmiotowe lokale użytkowe, zaś w przypadku gdyby pieniądze uzyskane ze sprzedaży nieruchomości w wyżej wymienionym trybie przewyższały wysokość zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu ceny sprzedaży, to sprzedawca tytułem odszkodowania zapłaci Wnioskodawcy kwotę odpowiadającą tej nadwyżki." W 2007r. oraz w 2010r. Wnioskodawca otrzymał prawomocne postanowienia sądu, dotyczące sprawy egzekucyjnej z wniosku banku, który dokonał wpisu hipotecznego przeciwko Wnioskodawcy (jako dłużniku rzeczowym), na mocy którego przysądzona została własność pierwszego i drugiego lokalu na rzecz osoby fizycznej, która przedmiotowy lokal nabyła. W 2011r. Komornik Sądowy przesłał Wnioskodawcy kopię faktury VAT, na której wykazał siebie jako wystawiającego fakturę, a Wnioskodawcę jako sprzedawcę lokalu użytkowego. Nabywcą jest osoba fizyczna. Komornik nie przesłał natomiast do Wnioskodawcy żadnych dokumentów sprzedaży w zakresie lokalu pierwszego, który Wnioskodawca utracił w 2007 r.

Mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz obowiązujący stan prawny należy stwierdzić, iż w niniejszej sprawie mamy do czynienia z dwoma odrębnymi zdarzeniami skutkującymi powstaniem przychodu na gruncie updop. Pierwszym z nich jest umorzenie zobowiązania Wnioskodawcy dotyczącego nabytych lokali, które stanowi przychód podatkowy zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop, w momencie ziszczenia się warunku wynikającego z zawartej ugody, tj. w momencie uprawomocnienia postanowień sądu o przesądzeniu własności poszczególnych lokali. Drugim zdarzeniem jest odpłatne zbycie nieruchomości (lokali) w drodze przymusowej egzekucji komorniczej, które w momencie uprawomocnienia się postanowienia o przesądzeniu własności lokali, skutkuje powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia rzeczy zgodnie z art. 12 ust. 3a i art. 14 ust. 1 updop.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy podatkowe i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, iż stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z dnia 14 marca 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.