INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, Pana M. T. przedstawione we wniosku z dnia 16 kwietnia 2008r. (data wpływu do tut. Biura – 21 kwietnia 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 kwietnia 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest spadkobiercą osoby, która była właścicielem nieruchomości, objętej wykazem hipotecznym 392. Przed dniem 1 września 1939r. część tej nieruchomości została rozparcelowana i podzielona na działki budowlane, w tym m.in. na działki odpowiadające obecnie działkom ewidencyjnym nr 6271 o pow. 1,3101 ha oraz 1307/7 o pow. 0,0173 ha i części działek ewidencyjnych nr 1320/2 o pow. 0,0288 ha, oraz 1294/3 o pow. 0,2219 ha.Na podstawie dekretu PKWN z dnia 6 września 1944r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945r. Nr 3, poz. 13) cała w/w nieruchomość została objęta we władanie przez Skarb Państwa. Po 1990 roku Wnioskodawca jako spadkobierca podjął starania o zwrot nieruchomości. Decyzją z dnia 30 czerwca 1997r. Wojewoda stwierdził, iż część nieruchomości o pow. 12,0375 ha, objęta zatwierdzonym w dniu 18 stycznia 1935r. planem parcelacji na działki budowlane, a odpowiadająca między innymi działce posiadającej w 1997r., oznaczonej w ewidencji gruntów miasta numerem 6271 nie podpadała pod działanie dekretu z dnia 6 września 1944r. o przeprowadzeniu reformy rolnej. W tym zakresie powołana decyzja Wojewody została utrzymana w mocy ostateczną decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 listopada 1998r., która stała się prawomocna.

W dniu 1 marca 2007r. Sąd Okręgowy wydał wyrok uzgadniający treść księgi wieczystej oznaczonej numerem Kw 2264, prowadzonej przez Sąd Rejonowy poprzez nakazanie wykreślenia w dziale I części działki 6271, oznaczonej numerem 6271/3 o powierzchni 1,0823 ha oraz założenie dla tej działki nowej księgi i wpisanie w dziale II tej księgi trzech współwłaścicieli, w tym Wnioskodawcy po jednej trzeciej części.W dniu 14 lutego 2008r. Sąd Okręgowy, wydał wyrok na mocy, którego zasądził od dwóch pozwanych solidarnie na rzecz Wnioskodawcy kwotę odszkodowania w wysokości 219 961,11 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 stycznia 2008r. Kwota odszkodowania stanowi naprawienie szkody z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości stanowiącej działkę o nr ew. 6271/3 o pow. 1,0823 ha, obręb 3, mającej urządzaną księgę wieczystą Kw nr 46054 za okres od dnia 01 listopada 2000r. do dnia 19 kwietnia 2007r.Od w/w wyroku została złożona przez Pozwanych apelacja, która do dnia złożenia wniosku nie została jeszcze rozpatrzona przez Sąd Apelacyjny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

W związku z powyższym stanem faktycznym powstaje pytanie, czy zasądzone na podstawie wyroku sądowego, odszkodowanie stanowiące naprawienie szkody z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 10 stycznia 2008r., w przypadku uprawomocnienia się w/w wyroku, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w ustawie z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)...

Według stanowiska Wnioskodawcy – zasądzone przez sąd pierwszej instancji odszkodowanie stanowiące naprawienie szkody za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowiącej działkę o nr ew. 6271/3 o powierzchni 1,0823 ha, obręb 3, jest zwolnione od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) .W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania jeśli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydawanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań określonych w art. 21 ust 1 pkt 3 lit. a)-g) ustawy.Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie z wyjątkiem odszkodowań: a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego zasądzone w wyroku sądu pierwszej instancji odszkodowanie zostało przyznane z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanych z nieruchomości, której Wnioskodawca od dnia 31 grudnia 1946r. (data otwarcia spadku) do dnia 19 listopada 2007r. (zawarcie umowy sprzedaży) był współwłaścicielem. Faktyczne władztwo to, począwszy od 05 grudnia 1990r. (ustanowienie użytkowania wieczystego), aż do dnia 30 czerwca 2007r. sprawował jeden z pozwanych. Odpowiadało ono swą treścią prawu użytkowania, ustanowionego na jego rzecz przez Skarb Państwa (legitymującym się w ujawnionym w księdze wieczystej prawem własności, wobec bezpodstawnego przejęcia nieruchomości „na cele reformy rolnej”).

Ponadto należy wskazać, iż zagadnienie dotyczące bezumownego korzystania zostało uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 224 § 2 w zw. z art. 225 w/w ustawy posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany wobec właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości stanowiącej współwłasność Wnioskodawcy w częściach odpowiadających udziałom. W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, iż przyznane wprawdzie w nieprawomocnym jeszcze wyroku odszkodowanie, stanowi naprawienie szkody z tytułu bezprawnego zawładnięcia nieruchomością będącą współwłasnością Wnioskodawcy tj. rzeczywistego uszczerbku w posiadanym majątku. Zatem odszkodowanie przyznane Wnioskodawcy w wysokości 219 961,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 stycznia 2008r. podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy.W tym miejscu należy podkreślić, iż Urząd Skarbowy Warszawa – Ursynów postanowieniem z dnia 06 kwietnia 2007r. w sprawie o sygn. Akt 1438/df-1/415-1/9/07/AG utrzymał w mocy stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Ursynów, które to w sprawie o zbliżonym stanie prawnym i faktycznym uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.Wnioskodawca oświadczył, iż w sprawie objętej przedstawionym we wniosku stanie faktycznym nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa lub postępowanie kontrolne oraz, że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organów podatkowych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych, wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w poprzedzających punktach kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 cyt. ustawy o podatku dochodowym wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Definicja ta, dla potrzeb opodatkowania dochodów uzyskiwanych z innych źródeł została uzupełniona w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy podatkowej, który stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 ustawy, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w nieujawnionych źródłach.

Z treści powołanych powyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak, więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku, których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych wprost w tym przepisie.Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca otrzymał odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, której był współwłaścicielem. Nie jest to odszkodowanie, którego wysokość lub zasady ustalanie wynikają z odrębnych przepisów, co oznacza, że art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy nie będzie miał zastosowania w tej sprawie.

W świetle przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów ustaw i aktów wykonawczych) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych z związku z prowadzoną działalnością gospodarczą
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, którego podstawą dochodzenia są przepisy art. 224 i art. 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.) zawsze obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu czy dzierżawy, która zostałaby zawarta gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje rekompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel by uzyskał, gdyby nieruchomość na przykład wynajął. Utratą korzyści jest w tym przypadku szkoda polegająca na nie uzyskaniu pożytków cywilnych (czynszu z najmu, dzierżawy), które nieruchomość przynosi. Tym samym brak jest podstaw do twierdzenia, że otrzymanie odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej i nie podlega opodatkowaniu.

W świetle powyższych regulacji prawnych otrzymane odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w przepisach art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowania dotyczącego korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem odszkodowanie to wraz z odsetkami w całości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany przychód z powyższego tytułu wnioskodawca winien wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym kwotę przychodu otrzyma.

W odniesieniu do powołanego przez wnioskodawcę postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa – Ursynów należy wyjaśnić, że postanowienie to zostało wydane w indywidualnej sprawie i nie może stanowić podstawy rozstrzygnięcia niniejszego wniosku. Ponadto od dnia 1 lipca 2007r. organem właściwym do wydawania interpretacji indywidualnych na wnioski złożone po tym dniu jest Minister Finansów działający przez upoważnionych dyrektorów izb skarbowych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawca dołączył dokument. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.