Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/415-973/12/WM
z 6 grudnia 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 31 sierpnia 2012 r. (data wpływu 6 września 2012 r.) uzupełnionym pismem z dnia 27 listopada 2012 r. (data wpływu 3 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania „przedpłat” na poczet sprzedaży - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 września 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania „przedpłat” na poczet sprzedaży.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku VAT, prowadzi stację obsługi samochodów, zajmuje się naprawą samochodów, obrotem samochodami oraz obrotem częściami zamiennymi.

Przed ostateczną sprzedażą samochodów lub części zamiennych, od klientów pobierane są zaliczki lub zadatki. Ponieważ w ciągu 7 dni nie doszło do transakcji, czyli ostatecznego wydania towaru (sprzedaży) Wnioskodawca wystawia faktury zaliczkowe. W przypadku podpisania umowy sprzedaży samochodu z przedsiębiorcą, kupujący obowiązany jest w określonym terminie od daty zawarcia niniejszej umowy wpłacić Wnioskodawcy zaliczkę w wysokości 15% ceny. Jeżeli kupujący opóźni się z zapłatą części ceny, Wnioskodawca jako sprzedawca uprawniony jest do odstąpienia od umowy.

W przypadku odstąpienia od umowy, kupujący zobowiązany jest do zapłaty sprzedawcy kary umownej w wysokości nie mniejszej niż 15% określonej w walucie polskiej wartości pojazdu.

W przypadku podpisania umowy sprzedaży z osobą fizyczną nieprowadzacą działalności gospodarczej, kupujący obowiązany jest wpłacić sprzedawcy zadatek. Jeżeli kupujący opóźni się z zapłatą części ceny, sprzedawca uprawniony jest do odstąpienia od umowy i zatrzymania zadatku.

W przypadku sprzedaży części zamiennych pobierana jest zaliczka. Jeżeli kupujący nie odbierze zamówionych części w terminie 60 dni od złożenia zamówienia, wówczas sprzedający jest uprawniony do odstąpienia od umowy oraz zatrzymania zaliczki tytułem kary umownej z tytułu niewykonania umowy.

Wobec powyższego, Wnioskodawca w dwojaki sposób traktuje przedpłaty na zakup towarów. Obie formy przedpłat (zaliczka i zadatek) stanowią zabezpieczenie zawartej transakcji. W każdym przypadku jeżeli nie dochodzi do transakcji kupna - sprzedaży z winy kupującego (rozmyślił się, zrezygnował, brak kontaktu) przedpłata przepada, traktowana jest jako rodzaj odszkodowania stanowiącego przychody podatkowe w wartości netto.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z otrzymaniem ww. przedpłat, powstanie przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, każda z ww. instytucji związana jest z konkretną indywidualną sytuacją, która przynosi jednak ten sam skutek:

• po sprzedaży towaru zostaje wliczona w cenę;
• jeżeli umowa zostaje rozwiązana za zgodą obu stron, strony te zwracają sobie wzajemnie świadczenia (przedpłata zostaje zwrócona);
• jeżeli umowa nie została wykonana, z uwagi na rezygnację strony, która dokonała przedpłaty, wpłata przepada na rzecz biorącego zaliczkę, czy też zadatek. Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, nie ma znaczenia, czy wpłacone pieniądze są zaliczką czy zadatkiem, decyduje umowa zawarta między stronami, która dyktuje warunki wpłaty i jej przepadku. Ponadto, jeżeli z winy kupującego nie dojdzie do realizacji umowy i przedpłata zostanie zatrzymana przez sprzedającego, dochodzi do jej przekształcenia w odszkodowanie dla sprzedawcy. W takiej sytuacji, przedpłata w wartości netto stanowi przychody podatkowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) za przychody z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Art. 14 ust. 1c powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż za datę powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, co do zasady, uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi (albo częściowego wykonania usługi), nie później niż dzień:

• wystawienia faktury albo
  
• uregulowania należności.
  

A zatem przychód powstaje – co do zasady - w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi. Jeżeli jednak przed tym dniem zostanie wystawiona faktura albo zostanie uregulowana należność, to przychód powstanie odpowiednio wcześniej. Nie można jednak utożsamiać pojęcia „uregulowania należności”, o którym mowa w art. 14 ust. 1c pkt 2 ustawy z otrzymaną zaliczką bądź przedpłatą.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, nie zalicza się bowiem do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Regulacja zawarta w powyższym przepisie stanowi zatem odstępstwo od ogólnej reguły ustalania przychodu z działalności gospodarczej, a warunkiem jego zastosowania jest okoliczność, że otrzymane lub należne kwoty z tytułu przedpłaty (zadatków, zaliczek) stanowią wpłaty na poczet usług, które zostaną wykonane w przyszłości.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie precyzują, jak należy rozumieć pojęcie przedpłaty, czy też zadatku, zaliczki.

Według „Popularnego słownika języka polskiego” (pod red. prof. Bogusława Dunaja, Wydawnictwo Wilga) - „przedpłata” oznacza określoną sumę pieniędzy, stanowiącą część ceny towaru lub usługi, wypłaconą z góry w celu uzyskania gwarancji zakupu lub wykonania usługi w określonym terminie.

Zadatek jest zaś instytucją prawa cywilnego, związaną z wykonaniem zobowiązań umownych.

W myśl art. 394 § 1 – 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedna ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy, zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Zatem uiszczenie zadatku służyć ma zabezpieczeniu wykonania świadczenia umownego. Może również stanowić rodzaj świadczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania zobowiązania. Zastosowanie omawianej instytucji nie ma charakteru obligatoryjnego, lecz zależy od decyzji stron umowy.

Natomiast instytucja zaliczki nie jest wprost uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią powołanego powyżej „Popularnego słownika języka polskiego” – zaliczka, to część pieniędzy wpłaconych lub wypłaconych na poczet czegoś.

O skutkach wręczenia zaliczki wnioskować należy pośrednio z przepisów tego Kodeksu o umowach wzajemnych. Umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej, o czym stanowi art. 487 § 2 ustawy Kodeks cywilny. Obowiązki odstępującego od umowy wzajemnej określone są w art. 494 Kodeksu, z którego wynika, iż strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Stąd przyjmuje się, że w razie należytego wykonania zobowiązania, zaliczka zostanie zaliczona na poczet należnego świadczenia, zaś w sytuacji odstąpienia od umowy podlega ona zwrotowi.

Należy jednak zwrócić uwagę, że na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie zawsze wcześniej otrzymana należność (przed ostatecznym wykonaniem usługi), jest należnością, która na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, nie powoduje powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

O kwalifikacji otrzymanej kwoty na poczet przyszłych okresów sprawozdawczych decyduje charakter tej zapłaty. Przysporzenie uważane za przychód podatkowy musi mieć charakter definitywny, podczas gdy kwoty nie stanowiące na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy przychodu, nie mają takiego charakteru ze względu na możliwość ich zwrotu przed terminem wykonania usług, na poczet których zostały wpłacone – przy zachowaniu warunków właściwych dla danego rodzaju przedpłaty. Fakt, że dana wpłata stanowi zadatek, zaliczkę (przedpłatę) na poczet konkretnej usługi, która zostanie wykonana w przyszłości, musi zatem wynikać z postanowień zawartej umowy i powinien znaleźć odzwierciedlenie w treści dokumentacji.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca przed ostateczną sprzedażą samochodów lub części zamiennych, pobiera od klientów zaliczki lub zadatki. Obie formy przedpłat (zaliczka i zadatek) stanowią zabezpieczenie zawartej transakcji. W każdym przypadku jeżeli nie dochodzi do transakcji kupna - sprzedaży z winy kupującego (rozmyślił się, zrezygnował, brak kontaktu) przedpłata zostaje zatrzymana przez Wnioskodawcę.

Biorąc powyższe pod uwagę, otrzymanie przez Wnioskodawcę przedpłaty w formie zadatku lub zaliczki na poczet zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży samochodów lub części zamiennych, nie powoduje - w tym momencie - powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednak, gdy Wnioskodawca uznaje, iż jest uprawniony, do zatrzymania kwot wpłacanych przez kontrahenta z tytułu przedpłaty (zadatku, zaliczki), ponieważ nie doszło do zawarcia umowy ostatecznej z winy kontrahenta - który nie wywiązał się z warunków wynikających z umowy wstępnej, to wówczas w dacie zatrzymania, kwota ta zmieni swój charakter.

W związku z tym, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym zatrzymana przedpłata (zaliczka lub zadatek), stanowi – w momencie jej zatrzymania - przychód w rozumieniu art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.