INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2008 r. (data wpływu 5 maja 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku opodatkowania czynności związanych z zawieranymi umowami przeniesienia własności środków pieniężnych oraz własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 maja 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku opodatkowania czynności związanych z zawieranymi umowami przeniesienia własności środków pieniężnych oraz własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe).

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą (jako osoba fizyczna wpisana do ewidencji działalności gospodarczej) w zakresie obsługi nieruchomości, a także nabywania i zbywania nieruchomości oraz zagospodarowania nieruchomości. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik podatku VAT.

Ponadto Wnioskodawca, w celu realizacji przedmiotu swojej działalności gospodarczej - zleca osobom trzecim (którymi są osoby fizyczne, również prowadzące działalność gospodarczą i zarejestrowane jako podatnicy podatku VAT) – nabywanie na rachunek Wnioskodawcy, ale na imię Zleceniobiorcy, nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) położonych na terenie Polski: „Umowa Zlecenia Powierniczego Nabywania i Zbywania Nieruchomości”. Dla wykonania Umowy, Wnioskodawca przekazuje Zleceniobiorcy (Powiernikowi) środki pieniężne niezbędne do wykonania zlecenia, tj. nabycia nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości. Za wykonanie Umowy Zlecenia Powierniczego Nabywania i Zbywania Nieruchomości, Zleceniobiorca (Powiernik) otrzyma od Zleceniodawcy (Wnioskodawcy) wynagrodzenie. Dodatkowo z Umowy wynika, iż koszty i wydatki związane z jej wykonaniem ponosi Zleceniodawca (Wnioskodawca).

Obowiązkiem Zleceniobiorcy (Powiernika) jest przeniesienie własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) nabytej na podstawie Umowy albo na Zleceniodawcę (Wnioskodawcę) albo na osobę trzecią wskazaną przez Zleceniodawcę.

W razie przeniesienia własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) nabytej na podstawie Umowy – na Zleceniodawcę (Wnioskodawcę), Zleceniobiorca (Powiernik) jest rozliczony w ten sposób ze środków otrzymanych od Zleceniodawcy na nabycie nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości). Za wykonanie Umowy jest mu należne wynagrodzenie oraz zwrot poniesionych kosztów i wydatków w związku z jej wykonaniem. Natomiast w razie przeniesienia własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) nabytej na podstawie Umowy – na osobę trzecią wskazaną przez Zleceniodawcę (Wnioskodawcę), Zleceniobiorca (Powiernik) ma obowiązek wydania Zleceniodawcy wszystkich korzyści uzyskanych od osoby trzeciej z tytułu zbycia nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości). Za wykonanie Umowy jest mu należne wynagrodzenie oraz zwrot poniesionych kosztów i wydatków w związku z jej wykonaniem.

W związku z powyższym, w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, zadano następujące pytania.

1. Czy przeniesienie własności środków pieniężnych przez Zleceniodawcę (Wnioskodawcę) na rzecz Zleceniobiorcy (Powiernika), w celu umożliwienia Zleceniobiorcy wykonania Umowy, jest czynnością prawną podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
2. Czy przeniesienie własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) w wykonaniu Umowy, przez Zleceniobiorcę (Powiernika) na Zleceniodawcę (Wnioskodawcę), jest czynnością prawną podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie własności środków pieniężnych przez Zleceniodawcę (Wnioskodawcę) na rzecz Zleceniobiorcy (Powiernika), w celu umożliwienia Zleceniobiorcy wykonania Umowy Zlecenia Powierniczego Nabywania i Zbywania Nieruchomości, nie jest czynnością prawną podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynność przeniesienia własności środków pieniężnych przez Zleceniodawcę na rzecz Zleceniobiorcy w celu umożliwienia wykonania Umowy nie jest wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynność ta wywiera jednak analogiczne skutki ekonomiczne, jak umowa pożyczki (uregulowana w art. 720 i następne Kodeksu Cywilnego) wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowiącym o opodatkowaniu umów pożyczki.

Ponadto Wnioskodawca uważa, iż przeniesienie własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) w wykonaniu Umowy Zlecenia Powierniczego Nabywania i Zbywania Nieruchomości, przez Zleceniobiorcę na Zleceniodawcę (Wnioskodawcę) nie jest czynnością prawną podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność ta nie jest wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy stanowiącym o opodatkowaniu czynności umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Ustosunkowując się to wymienionych czynności Wnioskodawca stwierdza, że w orzecznictwie sądów administracyjnych jest utrwalony pogląd, iż podatkowi podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne, które są enumeratywnie wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC. Nie podlegają zatem temu podatkowi czynności prawne, które wywierają podobny (analogiczny) skutek ekonomiczny czy skutek prawny, jak czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (j. t. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki (akty założycielskie).

Podkreślić należy, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają tylko rodzaje umów wymienionych w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Umowa powiernicza w polskim prawie należy do umów nienazwanych. Najczęściej podstawą jej skonstruowania jest umowa zlecenia, stąd prawa i obowiązki stron takiej umowy są oceniane wg przepisów o zleceniu. Jest to nienazwana umowa o świadczenie usług, do której stosownie do art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu chyba, że jest to umowa zlecenia to wówczas należy wprost stosować przepisy o zleceniu.

Istota zlecenia powierniczego polega na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który dokonuje nabycia pewnej rzeczy lub prawa we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Stroną czynności jest powiernik, który najpierw sam zaciąga zobowiązanie np. nabywa nieruchomość, a następnie wykonując wcześniejsze zobowiązanie (zlecenie powiernicze) przenosi te prawa lub obowiązki na osobę w interesie i na rachunek której działał.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, Wnioskodawca – w celu realizacji prowadzonej działalności gospodarczej - zawiera Umowy Zlecenia Powierniczego Nabywania i Zbywania Nieruchomości z osobami trzecimi na zakup nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości). Za wykonanie Umowy Zleceniobiorca otrzymuje wynagrodzenie.

W celu realizacji Umowy Zleceniobiorca otrzymuje środki pieniężne, z których jest rozliczany w momencie przeniesienia własności nieruchomości (praw) na Zleceniodawcę.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że zarówno przekazanie środków pieniężnych zleceniobiorcy jak i przeniesienie własności nieruchomości na zleceniodawcę nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych gdyż czynności te dokonywane są w ramach realizacji umowy zlecenia powierniczego, która nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy. Powierzenia przez zleceniodawcę środków finansowych nie można utożsamiać z umową pożyczki, gdyż jak wynika z treści wniosku mają one ściśle określone przeznaczenie i przekazywane są w celu nabycia nieruchomości na rzecz zleceniodawcy, co uniemożliwia dysponowanie nimi w sposób swobodny. Ponadto zgodnie z art. 741 Kodeksu cywilnego przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie.

Wskazać należy również, że wprawdzie przy powierniczym nabyciu nieruchomości mamy do czynienia z dwoma aktami przeniesienia własności, jednakże pomiędzy zleceniobiorcą i zleceniodawcą nie dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży. Przeniesienie własności zakupionej nieruchomości na własność zleceniodawcy następuje bowiem w wykonaniu zobowiązania wynikającego z wcześniej zawartej umowy zlecenia.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy, iż przeniesienie własności środków pieniężnych jak również własności nieruchomości (prawa wieczystego użytkowania nieruchomości) na rzecz Zleceniodawcy nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.