INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 20 czerwca 2008 r. (data wpływu 25 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia obowiązku podatkowego z tytułu dochodów uzyskanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 czerwca 2008 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia obowiązku podatkowego z tytułu dochodów uzyskanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W latach 60-tych wyjechała Pani do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie po latach pracy nabyła prawo do emerytury. Posiada Pani podwójne obywatelstwo – polskie i amerykańskie. W listopadzie 2007 r. wróciła Pani do Polski. Od 5 grudnia 2007 r. jest Pani zameldowana na stałe. Otrzymuje Pani emeryturę przekazywaną ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej przez S. czekiem do banku. W 2007 r. będąc w Polsce otrzymała Pani emeryturę za miesiąc grudzień 2007 r. Ze względu, iż wysokość emerytury nie przekroczyła progu wartościowego, powyżej którego w myśl przepisów obowiązujących w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej powstaje obowiązek podatkowy, niniejsza emerytura nie została tam opodatkowana. Od emerytury tej również bank nie potrącił zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych. W ustawowym terminie złożyła Pani zeznanie roczne PIT-36, w którym zadeklarowała wartość otrzymanej emerytury, która nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku. W 2008 r. otrzymała Pani świadczenia emerytalne za kolejne miesiące od początku roku. Bank pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy skoro w 2007 r. nie został spełniony przez Panią warunek przebywania na terytorium Rzeczypospolitej polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, była zobowiązana do złożenia zeznania rocznego i deklarowania przychodu osiągniętego za 1 miesiąc ...
2. Czy bank winien potrącać w 2008 r. zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych w momencie niespełnienia warunku, o którym mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ...

Zdaniem Wnioskodawczyni, mając na uwadze przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz uregulowania wynikające z umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, nie spełniała w 2007 r. warunku, o którym mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego uważa, iż nie była zobowiązana do deklarowania w zeznaniu rocznym przychodu osiągniętego za miesiąc grudzień 2007 r., jak również do momentu upływu 183 dni przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bank nie powinien pobierać w 2008 r. zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych. Wskazuje Pani, iż zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Natomiast zgodnie z art. 4a cytowanej ustawy, przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. W myśl art. 21 pkt 1 umowy obywatel umawiającego się Państwa, który ma miejsce zamieszkania w drugim umawiającym się Państwie nie może być poddany w drugim Państwie jakiemukolwiek opodatkowaniu lub związanym z nim obowiązkom, które są inne lub bardziej uciążliwe niż opodatkowanie i związane z nim obowiązki, którym obywatele drugiego umawiającego się Państwa w tych samych okolicznościach mogą być poddani. Zdaniem Pani wykładnia powyższych przepisów prowadzi do wniosku, iż zasadniczą kwestią dla powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w stosunku do osiągniętych dochodów (przychodów) jest posiadanie miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W konsekwencji fakt przebywania przez osobę fizyczną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie dłużej niż 183 dni powoduje, iż w stosunku do osiągniętych przychodów nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym bardziej, że w myśl uregulowań obowiązujących w państwie przekazującym świadczenia emerytalne (USA), niniejsze przychody nie podlegały opodatkowaniu ze względu na ich wysokość. Stosując zatem wykładnię językową oraz funkcjonalną art. 21 pkt 1 umowy w zakresie zapobieżenia dyskryminacji stwierdzić należy, iż skoro w przedmiotowym stanie faktycznym dochody osiągane w 2007 r. nie spowodowały obowiązku podatkowego w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, zatem emerytura otrzymana za miesiąc grudzień 2007 r. w Polsce nie powinna podlegać obowiązkowi podatkowemu bardziej uciążliwemu niż w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Ponadto do momentu upływu 183 dni przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bank nie powinien potrącać od wypłaconej w 2008 r. emerytury zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm. w brzmieniu obowiązującym w 2007 r.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 1a tej ustawy za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Stosownie do art. 3 ust. 2a ustawy osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 4a tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2007 r. przepis art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczypospolita Polska.

W rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 7 obowiązującej umowy, podpisanej w Waszyngtonie dnia 8 października 1976 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z 1976 r. Nr 31, poz. 178) - zwana dalej umową, określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski" oznacza:

1. polską spółkę i
2. jakąkolwiek osobę (oprócz spółki lub innej jednostki organizacyjnej, traktowanej zgodnie z polskim prawem jako spółka) mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski dla celów jej opodatkowania, lecz w przypadku udziałowca spółki prawa cywilnego lub zarządcy majątku tylko w takim zakresie, w jakim dochód uzyskany przez taką osobę z tego tytułu podlega podatkowi polskiemu jako dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce.

Definicja „osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie” odnosi się zatem bezpośrednio do określenia „miejsce zamieszkania” przyjętego w ustawodawstwach wewnętrznych państw i uwzględnia różne formy więzi osobistej z państwem, które we własnym ustawodawstwie ustala podstawę do nieograniczonego obowiązku podatkowego.

Od 1 stycznia 2007 r. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera definicję miejsca zamieszkania osoby fizycznej do celów podatkowych (art. 3 ust. 1a ww. ustawy).

Za osobę posiadającą w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych uważa się taką, która posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku kalendarzowym.

Z treści przepisu art. 3 ust. 1a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że za osobę posiadającą w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych uważa się taką, która spełnia jeden z warunków wskazanych w tym przepisie. Warunki te nie muszą być spełnione łącznie o czym świadczy użycie słowa „lub”. To oznacza m.in., że osoba, która posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Zgodnie z pkt 12-15 Komentarza do art. 4 Modelowej Konwencji w sprawie ustalenia miejsca zamieszkania, poprzez koncepcję określenia „ogniska domowego” uważa się, iż miejsce zamieszkania osoby fizycznej znajduje się tam, gdzie osoba ta posiada stałe ognisko domowe, ognisko to musi być trwałe, co oznacza, że osoba ta urządziła je i zastrzegła dla swego trwałego użytkowania, w przeciwieństwie do przebywania w konkretnym miejscu, ale w takich warunkach, z których wynika, że dany pobyt jest zamierzony. Należy zaznaczyć, że każda forma mieszkania może być wzięta pod uwagę (dom będący własnością, wynajęty lokal mieszkalny). Istotnym czynnikiem jest trwałość zamieszkania, dbałość o ognisko domowe, a oznacza to, że osoba zainteresowana czyni wszystko, co jest niezbędne, aby mieć to mieszkanie do własnej dyspozycji w każdym czasie, w sposób ciągły, a nie od czasu do czasu, na pobyt, który z różnych powodów może mieć krótkotrwały charakter. Dokonując oceny gdzie dana osoba ma centrum interesów życiowych, wszelkie okoliczności należy rozważyć w całości, lecz niewątpliwie należy zwrócić szczególną uwagę na indywidualne postępowanie danej osoby.

We wniosku podała Pani, iż w listopadzie 2007 r. przeprowadziła się do Polski. Od 5 grudnia 2007 r. jest Pani zameldowana na stałe. Stwierdzić zatem należy, że przyjazd do Polski wiązał się ze zmianą miejsca zamieszkania w rozumieniu ww. przepisów. W związku z tym od daty zamieszkania w Polsce jest Pani objęta nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, tj. podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) uzyskanych w roku podatkowym 2007 r. bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Polsko-amerykańska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie zawiera odrębnego artykułu dotyczącego opodatkowania emerytur. Oznacza to, iż dochód ten podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z postanowieniami art. 5 umowy („Ogólne zasady opodatkowania”).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 tej umowy osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (w Polsce) może być opodatkowana przez drugie Umawiające się Państwo (w USA) z tytułu dochodu pochodzącego ze źródeł drugiego Umawiającego się Państwa (z USA) i tylko z tytułu takiego dochodu, zgodnie ze wszystkimi ograniczeniami zawartymi w niniejszej Umowie.

Przepis art. 5 ust. 2 umowy stanowi, iż postanowienia niniejszej Umowy nie będą w żaden sposób stwarzały ograniczenia wobec wyłączeń, zwolnień, zmniejszeń, zaliczeń lub innych przywilejów, przyznanych obecnie lub w przyszłości przez:

1. prawo jednego z Umawiających się Państw przy określeniu podatków pobieranych przez to Umawiające się Państwo lub
2. przez każdą inną umowę zawartą pomiędzy Umawiającymi się Państwami.

Stosownie do art. 5 ust. 3 umowy, bez względu na postanowienia niniejszej Umowy, z wyłączeniem ustępu 4, Umawiające się Państwo może opodatkować obywatela tego Umawiającego się Państwa lub osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym Umawiającym się Państwie (zgodnie z zasadami artykułu 4), tak jakby niniejsza Umowa nie weszła w życie.

Z powyższych przepisów wynika, iż Polska ma prawo opodatkować dochód z tytułu emerytury wypłacanej ze Stanów Zjednoczonych osobie mającej miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Prawo to wynika z zapisu art. 5 ust. 3 umowy, zgodnie z którym państwu rezydencji przysługuje pełne prawo do opodatkowania dochodów, w tym m.in. emerytury, osoby mającej na jego terytorium miejsce zamieszkania.

Należy podkreślić, iż dochód np. z emerytury może być również opodatkowany w państwie, z którego jest wypłacany (w USA).

Podwójnemu opodatkowaniu w takiej sytuacji zapobiega metoda zawarta w art. 20 umowy (tzw. metoda proporcjonalnego zaliczenia).

W myśl art. 20 ust. 1 umowy, zgodnie z postanowieniami prawa polskiego i z zachowaniem przewidzianych w nim ograniczeń (z uwzględnieniem dokonywanych zmian bez naruszenia podstawowych zasad) Polska zezwoli osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce na zaliczenie na poczet należnych w Polsce podatków odpowiednich kwot podatków, zapłaconych w Stanach Zjednoczonych.

Powyższe oznacza, iż podatnik uzyskujący emeryturę ze Stanów Zjednoczonych będzie miał obowiązek opodatkować ten dochód w Polsce, jednak od podatku obliczonego zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi będzie mógł odliczyć podatek zapłacony w Stanach Zjednoczonych. W związku z tym, przy zastosowaniu tej metody nie powstanie obciążenie dochodu podwójnym opodatkowaniem.

Na podstawie art. 35 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy, są - jako płatnicy - obowiązane do poboru miesięcznych zaliczek na podatek - od wypłacanych przez nie emerytur i rent.

Stosownie do art. 8 ustawy Ordynacja podatkowa, płatnik obowiązany jest na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wypłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

W myśl art. 35 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych płatnik wypłacający emerytury i renty z zagranicy (bank) jest obowiązany stosować postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z państwem, z którego pochodzą te emerytury i renty. Jeżeli zatem z umowy wynika, że dana emerytura (renta) powinna być w Polsce opodatkowana, płatnik pobierze zaliczki na podatek dochodowy.

Zgodnie z art. 35 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik przy odbiorze emerytury lub renty zagranicznej, którą co do zasady wypłaca się w walucie kraju wypłacającego, może wpłacić bankowi ustaloną zaliczkę w złotych. Wpłatę tę uznaje się za zaliczkę potrąconą przez płatnika, czyli przez bank.

Powyższe oznacza, że polski bank jako płatnik jest obowiązany do poboru miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanej podatnikowi emerytury ze Stanów Zjednoczonych.

Zatem, emeryturę ze Stanów Zjednoczonych wypłacaną osobie mającej w 2007 r. miejsce zamieszkania na terytorium Polski należy wykazać i rozliczyć w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2007 r. na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 27 ust. 9 ww. ustawy jeżeli podatnik, mający miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym. Przepisy art. 11 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

W przypadku podatnika, mającego miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zasady określone w ust. 9 stosuje się odpowiednio (art. 27 ust. 9a ww. ustawy).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.