Wnioskiem z dnia 20.06.2007 r. Przedsiębiorstwo P (zwane dalej Przedsiębiorstwem lub Stroną) zwróciło się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. o udzielenie w trybie art.14 Ordynacji podatkowej pisemnej interpretacji prawa podatkowego w indywidualnej sprawie podatnika.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Przedsiębiorstwo w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonuje zakupu towarów i usług, które wykorzystywane są w ogólnej działalności przedsiębiorstwa. Są to wydatki na zakup materiałów biurowych, energii, wody, usług telekomunikacyjnych, itp. Strona przedmiotowe wydatki kwalifikuje jako koszty pośrednio związane z uzyskanym przychodem. Po zakończeniu roku podatkowego otrzymuje faktury w zakresie rozliczenia poprzedniego roku, tj. w miesiącu styczniu otrzymuje faktury dotyczące dostaw towarów lub usług wykonanych w grudniu. W takich przypadkach dokonuje ich zarachowania do miesiąca grudnia.

W opisanym stanie faktycznym Przedsiębiorstwo zwróciło się z zapytaniem czy w świetle postanowień art. 15 ust. 4e ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.; dalej „updop”) dniem poniesienia kosztu uzyskania przychodów jest dzień, w którym faktycznie dokonano zaksięgowania na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), czy też dzień, pod którym dany dokument został zaksięgowany (ujęty).

W ocenie Strony za dzień poniesienia kosztu należy uznać dzień, pod którym zaksięgowano fakturę (rachunek) lub inny dowód w przypadku braku faktury (rachunku) w księgach rachunkowych. Zatem, jeżeli otrzymanie faktury nastąpiło np. w miesiącu kwietniu a dokument został zaksięgowany do miesiąca marca, to wydatek ten będzie kosztem uzyskania przychodów miesiąca marca.

Postanowieniem z dnia 03.08.2007r. Nr 1471/DPR2/423-133/07/JB Naczelnik Urzędu Skarbowego w W., uznał stanowisko Strony za nieprawidłowe.

W przedmiotowym postanowieniu Organ I instancji stwierdził, iż w odniesieniu do kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami, a więc kosztów o których mowa we wniosku Strony, zastosowanie znajduje art. 15 ust. 4d i art.15 ust. 4e ww ustawy. W opinii Naczelnika Urzędu Skarbowego z literalnego brzmienia art. 15 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że o zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów wydatku pośrednio związanego z uzyskiwanymi przychodami decyduje dzień jego ujęcia w księgach rachunkowych. Jednocześnie organ wyjaśnił, że zasady dokonywania zapisów księgowych wynikają z przepisów art.20 ust.1 i ust.2 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002r. Nr 76, poz.694 ze zm.).

Naczelnik Urzędu Skarbowego konkludował, że w świetle ww. przepisów nieprawidłowe jest stanowisko Strony, że dniem poniesienia kosztów uzyskania przychodów nie może być dzień wcześniejszy od dnia otrzymania dokumentu stanowiącego podstawę do zapisu księgowego.

W zażaleniu na powyższe postanowienie Przedsiębiorstwo wniosło o jego zmianę w całości z uwagi na naruszenie przepisu art.15 ust. 4e updop. Zdaniem Strony z powyższego przepisu nie wynika by nie można było ująć kosztu w okresie wcześniejszym niż dzień otrzymania faktury (rachunku), a użyte przez ustawodawcę sformułowanie „dzień na który” nie jest tożsame z pojęciem „dzień w którym”.

Ratio legis wprowadzonych zmian do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych było zbliżenie regulacji zawartych w ustawie podatkowej do postanowień ustawyo rachunkowości, co znajduje potwierdzenie w uzasadnieniu do zmian ww. ustawy podatkowej poprzez stwierdzenie, że „wprowadzono nowy przepis, zgodnie z którym koszt traktowany jest na zasadzie memoriałowej” (art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 16 listopada 1996 r. o podatku dochodowym od osób prawnych).

Dodatkowo Przedsiębiorstwo zwróciło uwagę, iż organ podatkowy przywołując art. 20 ustawyo rachunkowości (regulujący zasady dokonywania zapisów księgowych), nie wziął pod uwagę treści art.6 tej ustawy, który wprowadza zasadę memoriału i współmierności.

Zasada ta nakazuje ujęcie w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu finansowym wszystkich operacji gospodarczych w momencie ich powstania niezależnie od terminu ich zapłaty a w szczególności nakłada obowiązek zachowania współmierności przychodów i kosztów. Prawidłowe stosowanie zasady współmierności oznacza ujęcie w wyniku finansowym danego okresu wszystkich kosztów, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniły się do powstania przychodów tego okresu.

Decyzją z dnia 5.10.2007r. Dyrektor Izby Skarbowej w W. odmówił zmiany postanowienia organu I instancji. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej sformułowanie zawarte w przepisie art.15 ust. 4e updop, zgodnie z którym dniem poniesienia kosztu jest dzień na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), lub też innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku) wskazuje, że co do zasady dniem tym jest dzień, na który zaksięgowano koszt w księgach rachunkowych, przy czym dzień ten nie może być wcześniejszy niż dzień otrzymania dowodu będącego podstawą zapisu księgowego.

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (art.14 i 15) zapisy w księgach dokonywane są w porządku chronologicznym a sposób dokonania zapisów powinien umożliwiać ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi. Końcowo, odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisów ustawy o rachunkowości Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że organy podatkowe mają obowiązek udzielać interpretacji co do zakresu oraz sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, a powołana ustawa nie jest ustawą podatkową. W związku z powyższym organ podatkowy I instancji nie miał obowiązku (ani prawa) udzielenia szczegółowych wyjaśnień dotyczących zakresu oraz sposobu zastosowania przepisów tej ustawy.

Powyższa decyzja została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej podtrzymał swoje dotychczasowe stanowiskow sprawie.

Sąd wyrokiem z dnia 7.03.2008r. (sygnatura akt III SA/Wa 2074/07) uchylił zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W.

W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Zdaniem Sądu ustawa o rachunkowości nie jest ustawą podatkową w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, a jej przepisy nie stanowią przepisów prawa podatkowego, o których mowa w art.3 pkt 2 Ordynacji, co przesądza o fakcie, iż jej przepisy nie powinny być interpretowane w ramach instytucji uregulowanejw art.14a Ordynacji w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2007r.

Sąd stwierdził również, że pomimo wyjaśnień zawartych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji faktycznie dokonano interpretacji przepisów ustawy o rachunkowości poprzez stwierdzenie, iż nie można ująć kosztu w okresie wcześniejszym niż dzień otrzymania faktury (rachunku).

Odpis prawomocnego wyroku wraz aktami sprawy został doręczony organowi odwoławczemuw dniu 04.06.2008r.

Po ponownym rozpatrzeniu wniesionego przez Stronę zażalenia z dnia 10.08.2007r. oraz uwzględnieniu przepisu art.153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.), zgodnie z którym ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu WSA (sygnatura akt III SA/Wa 2074/07 z dnia 7.03.2008r.) wiążą w sprawie organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia, Dyrektor Izby Skarbowej w W. stwierdza co następuje:

W świetle obowiązującego stanu prawnego zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1ww. ustawy. Gramatyczna wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów,o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest zatem poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu, przy czym każdy wydatek poza wyraźnie wskazanym w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związkuz przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia przychodu.

Dla poprawności dokonania odliczenia ważne jest również ustalenie, w którym okresie rozliczeniowym podatnik może dokonać potrącenia kosztów podatkowych. W przypadku kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami, a do takich należy zaliczyć wydatki z tytułu zakupu towarów i usług wykorzystywanych w ogólnej działalności przedsiębiorstwa, tj. materiałów biurowych, energii, wody, usług telekomunikacyjnych wskazanych we wniosku Strony, zastosowanie ma art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten stanowi, iż koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Jednocześnie przepis art. 9 wspomnianej ustawy stanowi, iż podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.

W tym przypadku za przepisy odrębne należy uznać przepisy ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 76, poz. 694 ze zm.)a zwłaszcza art.20 ust.1, który stanowi, iż do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym.

Z przywołanych przepisów wynika jednoznacznie, iż co do zasady koszty pośrednie, należy rozliczyć w dacie poniesienia kosztu. Ponadto ustawodawca przez pojęcie „data poniesienia kosztu” każe rozumieć dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych. Przy czym nie chodzi w tym przypadku o jakiekolwiek ujęcie wydatku w księgach, tylko jego „ujęcie jako kosztu”, tzn. uznanie przez podatnika za taki koszt z punktu widzenia przepisów ustawy o rachunkowości.

Innymi słowy moment rozpoznania kosztu dla celów podatkowych został powiązany z momentem zaksięgowania tego kosztu w księgach rachunkowych podatnika. Kluczowy nie jest więc moment przeprowadzenia samej technicznej operacji księgowania, ale moment (dzień), do któregow księgach rachunkowych przypisane jest zdarzenie księgowe.

W rozpatrywanej sprawie, we wniosku Podatnika z dnia 20.06.2007 r., postawiono pytanie czy w świetle postanowień art.15 ust.4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów (dot. wydatków na zakup towarów i usług, takich jak materiały biurowe, energia, woda, usługi telekomunikacyjne, które wykorzystywane są w ogólnej działalności i stanowią koszty pośrednie) jest dzień, w którym faktycznie dokonano zaksięgowania na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), czy też dzień, pod którym dany dokument został zaksięgowany (ujęty).

Dyrektor Izby Skarbowej w W. uznaje za prawidłowe stanowisko Strony w którym wskazuje, iż za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu art.15 ust.4e updop uważa się dzień, na który (pod którym) zaksięgowano dany koszt w księgach rachunkowych Przedsiębiorstwa.

Ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie określa terminów do dokonywania odpowiednich czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych a art. 9 ustawy zawiera jedynie sformułowanie, iż podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami (co wyjaśniono powyżej), należy przyjąć, iż przepis art. 15 ust. 4e odsyła w tym zakresie pośrednio do odpowiednich przepisów ustawy o rachunkowości. Zatem począwszy od 1 stycznia 2007 r. koszty pośrednie rozpoznawane winny być w rachunku podatkowym analogicznie, jak w rachunku księgowym, czyli w sposób memoriałowy.

W konsekwencji Dyrektor Izby Skarbowej stwierdza, że jeżeli przepisy ustawy o rachunkowości pozwalają zaewidencjonować dany wydatek (oceniony jako koszt pośredni) do miesiąca poprzedzającego faktyczny wpływ faktury dokumentującej dane zdarzenie do Przedsiębiorstwa,to również za prawidłowe należy uznać stanowisko Spółki, iż taki wydatek (spełniający również pozostałe kryteria wynikające z ustawy podatkowej) będzie stanowił koszt uzyskania przychodów okresu (miesiąca) do którego został zaewidencjonowany.

Reasumując w ocenie organu II instancji sformułowanie zawarte w przepisie art. 15 ust. 4e ustawy, że dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dowoduw przypadku braku faktury (rachunku) wskazuje, że co do zasady dniem tym jest dzień, na który zaksięgowano koszt w księgach rachunkowych.

Niniejsze rozstrzygnięcie zgodnie z art.153 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uwzględnia stanowisko Sądu zawarte w wyroku WSA z dnia 7.03.2008r. sygnatura akt III SA/Wa 2074/07.