INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sądu Okręgowego, przedstawione we wniosku z dnia 01 października 2008r. (data wpływu do tut. Biura – 03 października 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania rekompensat pieniężnych otrzymywanych przez ławników sądowych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 03 października 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania rekompensat pieniężnych otrzymywanych przez ławników sądowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Zgodnie z zapisem art. 172 § 3 i § 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. – prawo o ustroju sądów powszechnych ławnicy sądowi otrzymują od wnioskodawcy – w związku z wypełnianymi przez nich obowiązkami – rekompensaty pieniężne. Do tej pory, od kwot „rekompensat ławniczych” odprowadzane są do właściwych organów podatkowych zaliczki na podatek dochodowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwoty „rekompensat ławniczych” są zwolnione od podarku dochodowego od osób fizycznych w oparciu o przepis art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca postanowił, że wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty, stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich do określonej w tym przepisie wysokości. Uregulowanie to odnosi się także do ławników sądowych. Świadczenia należne ławnikom zostały uregulowane w ustawie z dnia 27 lipca 2001r. – prawo o ustroju sądów powszechnych. Zgodnie z zapisem art. 172 § 3 i 4 prawa o ustroju sądów powszechnych, ławnicy, za czas wykonywania czynności, otrzymują rekompensatę pieniężną. Z art. 4 ww. ustawy wynika, że obywatele biorą udział w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości przez uczestnictwo ławników w rozpatrywaniu spraw sądowych przed sądami I instancji, chyba że ustawa stanowi inaczej. Zdaniem wnioskodawcy czynności wykonywane przez ławników sądowych należy zakwalifikować do pełnienia obowiązków obywatelskich, a przychody uzyskiwane z tej działalności kwalifikują się do przychodów w rozumieniu art. 13 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ulega wątpliwości, że rekompensata pieniężna przysługująca ławnikowi stanowi wynagrodzenie z tytułu pełnienia szczególnych obowiązków, jakimi są obowiązki społeczne ławników. Zdaniem wnioskodawcy, wszystkie elementy pojęcia rekompensaty pieniężnej, uregulowanej w przepisie art. 172 prawa o ustroju sądów powszechnych są tożsame co do istoty z elementami pojęcia diety określonej w zwolnieniu podatkowym unormowanym w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zważywszy na powyższe przychody z rekompensat pieniężnych, uzyskiwany przez ławników sądowych winny być zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przepis art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy stanowi, iż źródłami przychodów jest działalność wykonywana osobiście.
Z treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy wynika, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

Wykładnia przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jako wyjątki od reguły opodatkowania, musi być wykładnią ścisłą. Wobec czego należy przyjąć zasadę, że kryteria rozumienia pojęć „dieta” oraz „kwoty stanowiące zwrot kosztów” muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych, a tylko pomocniczo (w kwestiach nie rozstrzygniętych przez ustawy) mogą odwoływać się do znaczeń pozaprawnych. Do uznania określonego świadczenia za „dietę” bądź „kwotę stanowiącą zwrot kosztów” konieczne jest, aby świadczenie było w taki właśnie sposób nazwane przez ustawę i następowało w wykonaniu ustawowego uprawnienia do tego rodzaju świadczenia. Ponadto „obowiązki” w rozumieniu wykładanego przepisu muszą mieć charakter obowiązków wykonywanych na podstawie ustawy w tym sensie, że funkcja, z pełnieniem której obowiązki te się wiążą, jest funkcją unormowaną ustawowo. Dookreślenie, iż chodzi o obowiązki o charakterze „obywatelskim” bądź „społecznym”, wprowadza kryterium dodatkowe, sytuujące daną funkcję w płaszczyźnie relacji państwo – obywatel państwa albo społeczność – członek tej społeczności. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie.

Zgodnie z art. 4 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości obywatele biorą udział przez uczestnictwo ławników w rozpoznawaniu spraw przed sądami w pierwszej instancji, chyba że ustawy stanowią inaczej.
Z przepisu art. 172 § 3 ww. ustawy wynika, iż ławnik, za czas wykonywania czynności w sądzie, otrzymuje rekompensatę pieniężną.
Wysokość rekompensaty dla ławników biorących udział w rozpoznawaniu spraw w sądach powszechnych, za jeden dzień pełnienia obowiązków ławnika, wynosi 3% kwoty bazowej, stanowiącej podstawę ustalania wynagrodzenia zasadniczego asesora sądowego, z zastrzeżeniem § 5 (art. 172 § 4 ww. ustawy).

Biorąc pod uwagę treść wymienionego powyżej art. 4 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych należy stwierdzić, że ławnik wykonuje czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. Jednakże z analizy art. 172 § 3 § 4 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych wynika, że rekompensata pieniężna nie jest wypłacana jako zwrot kosztów czy też diety, lecz stanowi świadczenie mające charakter wynagrodzenia za czynności wykonywane przez ławnika. Dlatego też uzyskane z tego tytułu należności kwalifikowane do przychodów, o których mowa w ww. art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie są zwolnione z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 17 tej ustawy.
Jeszcze raz należy podkreślić, iż do uznania określonego świadczenia za „dietę” lub „kwotę stanowiącą zwrot kosztów” jako świadczenia zwolnionego z podatku dochodowego konieczne jest, aby świadczenie to było w taki właśnie sposób nazwane przez ustawę i następowało w wykonywaniu ustawowego uprawnienia do tego rodzaju świadczenia. W przedmiotowym przypadku w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych świadczenie to nazwane zostało „rekompensatą pieniężną”, a nie „dietą” czy „kwotą stanowiącą zwrot kosztów”.
Jednocześnie należy wskazać, iż oprócz rekompensat pieniężnych, ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują – zgodnie z treścią art. 173 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych – diety uraz zwrotu kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów.

W świetle powołanych wyżej przepisów prawa oraz przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy stwierdzić, iż stanowisko wnioskodawcy, że kwoty rekompensat pieniężnych uzyskiwanych przez ławników sądowych winny być zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych, jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.