INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 lipca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 511/08 – stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 19 września 2007 r. (data wpływu 24 września 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z kosztami procesowymi – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 września 2007 r. (data wpływu) został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z kosztami procesowymi.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Sporadycznie przeciwko Spółce formułowane są powództwa o odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości gruntowej stanowiącej własność powoda, na której posadowiono np. stacje transformatorowe lub słupy linii energetycznych. Niniejsze powództwa nie są wynikiem standardowych działań Spółki, lecz dawnych stanów faktycznych, zgodnie z którymi Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej korzystała z gruntów osób trzecich bez stosownych uregulowań prawnych. Konsekwencją powyższego są postępowania sądowe, które kończy bądź ugoda sądowa, bądź wyrok. W zależności od rozstrzygnięcia, w przypadku orzeczeń zapadających na niekorzyść Spółki, zgodnie z sentencją wyroku Spółka ponosi koszt zasądzonego odszkodowania oraz koszty procesu takie jak wpis, opłatę kancelaryjną, koszt zastępstwa procesowego i inne. W związku z rozbieżnościami interpretacyjnymi pojawiła się wątpliwość w przedmiocie możliwości zaliczenia kosztów procesu do pośrednich kosztów podatkowych Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym, wydatki poniesione z tytułu zawartej ugody sądowej, bądź zasądzone koszty procesu, w tym zasądzone prawomocnymi wyrokami sądu na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego, stanowią dla Spółki pośrednie koszty podatkowe...

Zdaniem Wnioskodawcy, poniesione przez Spółkę wydatki z tytułu zawartej ugody sądowej, bądź zasądzone koszty procesu, w tym zasądzone prawomocnymi wyrokami sądu na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowią koszty podatkowe Spółki.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 15 i art. 16 reguluje kwestię kosztów uzyskania przychodów. W art. 15 ust. 1 ustawodawca zawarł generalna zasadę, w myśl której kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Oznacza to, że jeżeli określony wydatek nie został ustawowo wyłączony z kosztów – poprzez wymienienie go w katalogu wydatków zawartych w art. 16 ust. 1 ustawy, jako nie stanowiący kosztów uzyskania przychodów – a podatnik udokumentuje, że jego poniesienie miało na celu osiągnięcie, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, to stanowi on koszt podlegający uwzględnieniu w rachunku podatkowym. Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż w konsekwencji łącznego spełnienia powyższych warunków, racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, powinny być rozważane jako element kształtujący dochód. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż przepis art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera wyraźnego stwierdzenia, że pomiędzy poniesionym wydatkiem, a osiągniętym przychodem musi zachodzić skonkretyzowany i bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy, ponieważ nie wszystkie koszty ponoszone przez podatników są bezpośrednio związane z osiągnięciem przychodu. Związek ten może mieć także charakter pośredni (art. 15 ust. 4d ustawy), jak np. w przypadku kosztów funkcjonowania podatnika. Jak wynika ze stanu faktycznego, w związku ze specyfiką prowadzonej działalności jaką jest dystrybucja energii elektrycznej, sporadycznie zdarzają się przypadki, iż Spółka ponosi wydatki związane z kosztami postępowań sądowych dotyczących roszczeń właścicieli nieruchomości o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu, na którym zostały posadowione słupy linii energetycznej lub stacje transformatorowe. Zdaniem Spółki, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia charakteru przedmiotowych wydatków pozostaje kwestia, czy podatnik ponosi ciężar kosztów procesowych jako wierzyciel, czy jako dłużnik zobowiązany do ich zwrotu na rzecz wierzyciela, gdyż w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych brak jest ograniczenia w tym zakresie. Sprawą zasadniczą dla rozstrzygnięcia kwestii możliwości zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów podatkowych jest fakt, iż działania Spółki zazwyczaj zmierzają do obrony przed roszczeniami wierzyciela.

Ponadto Spółka wskazała, iż skoro na postawie art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów tylko koszty egzekucyjne stwierdzić należy, że koszty poniesione w innej fazie postępowania tj. koszty procesu poniesione w postępowaniu rozpoznawczym mogą mieścić się w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zdaniem Spółki, zasada, iż u dłużnika koszty procesu nie są kosztami uzyskania przychodów związanymi z osiągnięciem przychodów, natomiast u wierzyciela koszty sądowe i inne koszty procesu zaliczone są do kosztów uzyskania przychodów – nie może być traktowana jako klauzula generalna zaliczania tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Każda sytuacja winna być traktowana indywidualnie, odrębnie dla każdego przypadku, według zasad racjonalnego rozumowania. Weryfikacja poniesionych kosztów powinna polegać na wnikliwej ocenie, czy istnieje związek wydatku z prowadzoną działalnością oraz czy zachodzi przesłanka ponoszenia wydatku w celu obrony przed ewentualnym zmniejszeniem przychodu lub zwiększeniem straty oraz związku z funkcjonowaniem podatnika.

W przedmiotowym stanie faktycznym koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego, zazwyczaj dotyczą postępowań, które ze strony Spółki zmierzają do obrony przed zarzutami wierzyciela, ewentualnie zmniejszeniem jego roszczeń, a więc ponoszone są w interesie Spółki. Nie występuje tu wprawdzie bezpośredni związek pomiędzy poniesieniem kosztów procesowych, a uzyskaniem konkretnego przychodu, niemniej jednak uznać należy, iż są to wydatki związane z funkcjonowaniem Spółki i zgodnie z nowym brzmieniem przepisu art. 15 ust. 1 powołanej ustawy – utrzymaniem źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza.

Reasumując, Spółka stoi na stanowisku, iż przedmiotowe koszty jako spełniające znamiona w/cyt. art. 15 ust. 1 ww. ustawy i jednocześnie nie wymienione w art. 16 ust. 1 tej ustawy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

W dniu 15 listopada 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wydał interpretację indywidualną Nr ITPB3/423-44/07/DK stwierdzając, iż stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 19 września 2007 r. (data wpływu 24 września 2007 r.) jest nieprawidłowe. W dniu 7 grudnia 2007 r. Spółka złożyła wezwanie do usunięcia naruszenia prawa przedmiotowej interpretacji. Odpowiedź na ww. wezwanie została udzielona pismem z dnia 3 stycznia 2008 r. znak ITPB3/423W-9/07/DK (doręczono w dniu 8 stycznia 2008 r.) W dniu 11 lutego 2008 r. wpłynęła do tutejszego organu podatkowego skarga na ww. interpretację, w której wniesiono o uchylenie jej w całości oraz zasądzenie na rzecz strony skarżącej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 3 lipca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 511/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację i stwierdził, że uchylona interpretacja nie może być wykonana w całości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku WSA z dnia 3 lipca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 511/08 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Z powyższego przepisu wynika, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 powołanej ustawy.

Zauważyć należy, iż przepisy omawianej ustawy nie przewidują bezpośredniego wyłączenia wydatków poniesionych z tytułu zawartej ugody sądowej bądź zasądzonych prawomocnymi wyrokami kosztów procesu – w tym zastępstwa procesowego – związanych z powództwami o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z niebędącej własnością strony skarżącej nieruchomości gruntowej, na której postawiono bądź stacje transformatorowe, bądź słupy linii energetycznych. W konsekwencji zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych kosztów do kosztów uzyskania przychodów będzie miało określenie, czy powyższe koszty zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego stan faktyczny należy wskazać, iż przedmiotowe wydatki co prawda nie są ponoszone w celu uzyskania przychodów, jednakże służą zachowaniu bądź zabezpieczeniu źródła przychodu, tym samym spełniają warunki uprawniające do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów Spółki na podstawie art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania przedmiotowej interpretacji.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 ustawy – Ordynacja podatkowa).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.