Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP4/443-62/09/KG
z 23 lutego 2009 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Interpretacje podatkowe
 

Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IBPP4/443-62/09/KG
Data
2009.02.23



Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach


Temat
Podatek od towarów i usług --> Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe --> Odliczenie i zwrot podatku --> Odliczenie podatku


Słowa kluczowe
gmina
jednostka samorządu terytorialnego
kanalizacja
odliczenie podatku od towarów i usług
zadania publiczne
zadania statutowe


Istota interpretacji
Powstała inwestycja nie jest i nie będzie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT albowiem Wnioskodawca ani jej Urząd nie prowadzi sprzedaży usług odprowadzania ścieków, nieodpłatne przekazanie powstałego mienia przez Gminę jednostce budżetowej gminy nie podlega opodatkowaniu VAT.



Wniosek ORD-IN 2 MB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2009r. (data wpływu do tut. organu 22 stycznia 2009r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 lutego 2009r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do doliczenia naliczonego podatku od towarów i usług w całości lub w części w odniesieniu do realizowanego projektu pod nazwą „Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości O. w Gminie O., etap II zadanie I oraz część zadania III” – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 stycznia 2009r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do doliczenia naliczonego podatku od towarów i usług w całości lub w części w odniesieniu do realizowanego projektu pod nazwą „Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości O. w Gminie O., etap II zadanie I oraz część zadania III”. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 lutego 2009r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawiony następujący stan faktyczny:

Gmina O. realizuje w okresie od luty 2008 do grudzień 2010 zadanie inwestycyjne pod nazwą „Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości O. w Gminie O., etap II, zadanie I oraz część zadania III”, na które otrzymała dofinansowanie ze środków Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, Działanie 7.1 Gospodarka wodno-ściekowa.

Realizacja inwestycji obejmuje budowę sieci kanalizacyjnej w systemie grawitacyjno – tłocznym z zastosowaniem pompowni sieciowych oraz w systemie przewodów ciśnieniowych.

Wydatki poniesione w związku z realizacją projektu zostały udokumentowane fakturami VAT wystawionymi na Urząd Gminy w O.

Zgodnie z art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) jest to zadanie własne gminy. Gmina jako organ władzy publicznej, korzysta z wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) zwanej ustawa o VAT, na nadto dodatkowo jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r. Nr 97 poz. 970 ze zm.) obowiązującego na dzień wniosku o udzielenie interpretacji oraz na podstawie § 13 ust. 1 pkt 11 aktualnego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212 poz. 1336). Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Przedmiotowa inwestycja nie jest i nie będzie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług albowiem Wnioskodawca ani jej Urząd nie prowadzi sprzedaży usług odprowadzania ścieków, a wszelkie czynności które wykonuje Wnioskodawca w stosunku do tej inwestycji są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie ww. przepisów.

Po zakończeniu zadania sieć kanalizacyjna, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h powyżej cytowanej ustawy, zostanie przekazana do bezpłatnego użytkowania i eksploatacji na podstawie umowy nieodpłatnego przekazania majątku gminnemu Zakładowi Gospodarki Ściekowej w O., działającemu jako jednostka budżetowa gminy, do zadań którego należy między innymi dostawa i rozprowadzanie wody oraz odprowadzanie i czyszczenie ścieków, spisanie umów z użytkownikami oraz pobieranie opłat z tego tytułu. Jednostka ta to odrębny podatnik podatku od towarów i usług, posiadający indywidualny numer NIP oraz sporządzający deklaracje VAT we własnym imieniu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w odniesieniu do realizowanego projektu inwestycyjnego w ramach europejskiego funduszu rozwoju regionalnego, gminie przysługuje prawo odliczenia naliczonego w fakturach podatku od towarów i usług w całości lub w części...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, Gminie O. nie przysługuje prawo do obniżenia należnego podatku od towarów i usług o kwotę podatku naliczonego w fakturach związanych z realizacją opisanego powyżej zadania inwestycyjnego. Nieodpłatne przekazanie wybudowanej sieci kanalizacyjnej jednostce organizacyjnej j.s.t. nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto zgodnie z przepisem § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia ministra finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. W sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r. Nr 97 poz. 970 z późniejszymi zmianami) zwolnieniu od podatku podlegają czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane we własnym imieniu i na własna odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001r. poz. 1591 ze zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Ponadto realizacja inwestycji polegającej na budowie sieci kanalizacyjnej zawarta jest w katalogu zadań własnych określonych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., ostatnia zmiana Dz. U. z 2008r. Nr 209, poz. 1320), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika.

Jak wynika z powyższego, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie podatnikom podatku od towarów i usług, w sytuacji gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Przepis art. 15 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ww. ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Należy zaznaczyć, że jednostki samorządu terytorialnego takie jak gminy, powiaty czy województwa, są innymi niż organy władzy publicznej, uczestnikami sektora finansów publicznych, zatem nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, lecz są objęte zwolnieniem o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.).

Należy nadmienić, iż wyżej cytowane uregulowanie zostało powtórzone w tym samym brzmieniu w obowiązującym do 1 grudnia 2008r. § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U Nr 212 poz. 1336).

Zwolnienie od podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego jest zatem możliwe tylko wtedy gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym).

Należy zauważyć, iż w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).

Zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 1 i 2 cyt. ustawy, organami gminy są rada gminy i wójt (burmistrz, prezydent). W myśl art. 11a ust. 3 cyt. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o wójcie, należy przez to rozumieć także burmistrza oraz prezydenta miasta.

W myśl art. 33 ust. 1 cytowanej powyżej ustawy o samorządzie gminnym, Wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy.

Jak wynika z powyższego, urząd gminy nie jest jednostką organizacyjną w rozumieniu ww. art. 9 ustawy o samorządzie gminnym. Jest wyłącznie zorganizowanym zespołem osób i środków służących do pomocy organowi administracyjnemu. Urząd gminy jest jednostką pomocniczą służącą do wykonywania zadań gminy oraz obsługi techniczno organizacyjnej gminy. Biorąc pod uwagę nierozerwalne i nie podzielne powiązania podmiotowe gminy i urzędu gminy, również na gruncie podatku od towarów i usług należy stwierdzić, iż nie występuje odrębna od podmiotowości gminy podmiotowość urzędu gminy. Zatem Urząd Gminy działając w imieniu Gminy realizuje zadania własne Gminy i w tym zakresie jest zwolniony z podatku od towarów i usług, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we w wniosku stanu faktycznego wynika, iż Gmina w okresie od lutego 2008r. do grudnia 2010r. realizuje w ramach zadań własnych gminy, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym projekt współfinansowany ze środków unijnych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 pod nazwą „Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości O. w Gminie O., etap II zadanie I oraz część zadania III”. Poniesione wydatki w związku z realizacją inwestycji były udokumentowane fakturami VAT wystawionymi na Urząd Gminy. Przedmiotowa inwestycja nie jest i nie będzie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług albowiem Wnioskodawca ani jej Urząd nie prowadzi sprzedaży usług odprowadzania ścieków.

Zatem skoro przedmiotowa inwestycja pn.: „Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości O. w Gminie O., etap II zadanie I oraz część zadania III” nie jest i nie będzie wykorzystywana przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących nabycia związane z realizacją ww. projektu.

Ponadto z treści wniosku wynika, iż po zakończeniu zadania sieć kanalizacyjna, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h powyżej cytowanej ustawy o samorządzie gminnym, zostanie przekazana do bezpłatnego użytkowania i eksploatacji na podstawie umowy nieodpłatnego przekazania majątku gminnemu Zakładowi Gospodarki Ściekowej w O., działającemu jako jednostka budżetowa gminy, do zadań którego należy między innymi dostawa i rozprowadzanie wody oraz odprowadzanie i czyszczenie ścieków, spisanie umów z użytkownikami oraz pobieranie opłat z tego tytułu. Jednostka ta to odrębny podatnik podatku od towarów i usług, posiadający indywidualny numer NIP oraz sporządzający deklaracje VAT we własnym imieniu.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl natomiast art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Do czynności traktowanych na równi z dostawą towarów, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, ustawodawca zaliczył przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny
  • jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Jednocześnie z treści art. 7 ust. 3 ww. ustawy o VAT wynika, iż nie uznaje się za dostawę towarów (tj. nie podlegają opodatkowaniu) przekazania drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.

Zatem opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru, z wyjątkiem przekazania towarów stanowiących drukowane materiały reklamowe i informacyjne bądź spełniających warunki do uznania ich za prezenty o małej wartości lub próbki.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie towarów pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

W myśl cytowanych powyżej przepisów o samorządzie gminnym, zadania z zakresu wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, w przedmiotowej sprawie budowie kanalizacji sanitarnej, oraz jej wykorzystanie, należą do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Oznacza to, że czynność przekazania powstałego mienia podmiotowi, który te zadania także będzie wykonywał, jest czynnością związaną z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Jak wskazano powyżej, Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki związane z realizacją ww. projektu, ponieważ Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego, a tym samym Urząd Gminy realizujący zadania własne Gminy, na podstawie § 8 ust. 1 pkt 13 cyt. wyżej rozporządzenia, korzystają ze zwolnienia w zakresie czynności związanych z wykonywaniem zadań własnych należących do zakresu zadań publicznych, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych

Wobec powyższego, nieodpłatne przekazanie powstałego mienia przez Gminę jednostce budżetowej gminy nie podlega opodatkowaniu VAT.

Reasumując Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących wydatki dotyczące zrealizowanej inwestycji w ramach projektu pn.: „Budowa kanalizacji sanitarnej dla miejscowości O. w Gminie O., etap II zadanie I oraz część zadania III”.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.



doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj