INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni, przedstawione we wniosku z dnia 28.07.2008 r. (data wpływu 01.09.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 01.09.2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia wynajmuje lokal użytkowy na zasadzie najmu. W dniu 1 XII 1994 r. WSM zawarła z ZPZLO umowę najmu lokalu użytkowego z przeznaczeniem na przychodnię lekarską. Umowa ta została wypowiedziana przez wynajmującego w dniu 30.01.2001r. ze skutkiem na dzień 28.02.2001 r. Najemca nie zakwestionował wypowiedzenia, lecz przedmiotu najmu nie zwrócił. Spółdzielnia nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości gruntowej, na której został wybudowany budynek przychodni na podstawie Decyzji Prezydenta Dzielnicowej Rady Narodowej W-O i pozwolenia na budowę. Do marca 2006 r. Spółdzielnia wystawiała faktury VAT z tytułu odpłatnego świadczenia usług. Wynajmujący bowiem pomimo wypowiedzenia w dalszym ciągu korzystał z lokalu i nie regulował należności.

Spółdzielnia skierowała pozew o należności. Decyzją Sądu Apelacyjnego (sygn. akt V) Spółdzielnia mogła pobierać odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Zdaniem Sądu nieprawidłowym natomiast było uwzględnienie w dotychczasowych należnościach podatku VAT, gdyż „Nieuprawnione jest uznanie za świadczenie usług korzystanie z rzeczy bez zgody, a nawet wbrew woli uprawnionego.” Sąd należność podatkową usunął z zasądzonych kwot. Od dnia 1 IV 2006 r. Spółdzielnia wystawia noty o treści „odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu”.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od obciążenia najemcy lokalu użytkowego notą z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu Spółdzielnia powinna naliczać i odprowadzać podatek VAT...

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu nie jest odpłatnym świadczeniem usług w myśl art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki 22%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

Natomiast w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy zauważyć, że ze świadczeniem usług w rozumieniu przepisów ustawy mamy do czynienia wówczas, gdy dochodzi do wykonania określonej czynności (świadczenia), istnieje jej odbiorca oraz, w zamian za to świadczenie, występuje odpłatność. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Kwestie bezumownego korzystania z cudzej własności regulują przepisy art. 224 i art. 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W warunkach określonych normą art. 224 i art. 225 K.c., właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. Zapłata w tym przypadku określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej dla właściciela rzeczy szkody z tytułu bezprawnego używania rzeczy. Żądane wynagrodzenie (roszczenie pieniężne) stanowi w istocie odszkodowanie. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel by uzyskał gdyby rzecz wynajął.

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W sytuacji, gdy po zakończeniu stosunku zobowiązaniowego najemca nie chce opuścić nieruchomości, a wynajmujący dążąc do tego wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy wynajmującym i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku Spółdzielnia w 2006 r. skierowała pozew o należności do sądu. Po decyzji sądu, od dnia 01.04.2006 r. Spółdzielnia wystawia noty o treści „odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu”. Pytanie wnioskodawcy dotyczy zasadności naliczania i odprowadzania podatku VAT wystawiając najemcy wspomniane noty z tytułu odszkodowania, a więc stanu po ogłoszeniu wyroku przez sąd.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego przez najemcę lokalu, nie jest świadczeniem usług pod warunkiem, że wynajmujący podjął kroki zmierzające do eksmisji lokatora. W przedmiotowym stanie faktycznym Spółdzielnia złożyła do sądu pozew o należności podejmując tym samym działania zmierzające do ochrony własnego interesu. Wnioskodawca zatem wyraził swój sprzeciw wobec korzystania przez najemcę z lokalu bez umowy. Ze stanu faktycznego wynika, iż sąd zakwalifikował stan posiadania przedmiotowego lokalu przez ZPZLO jako bezumowne korzystanie z nieruchomości i zasądził z tego tytułu na rzecz Spółdzielni odszkodowanie. Mając na uwadze okoliczności stanu faktycznego należy stwierdzić, iż zasądzone przez sąd odszkodowanie nie stanowi odpłatności za korzystanie z nieruchomości, a jedynie rekompensatę za zajęcie cudzej własności i uniemożliwienie wykorzystania jej w odmienny sposób. Tym samym bezumowna czynność, na którą nie została wyrażona zgoda (ani wyraźna, ani dorozumiana), nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym przedmiotowe odszkodowanie, z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu i wnioskodawca wystawiając noty z tytułu odszkodowania nie powinien naliczać i odprowadzać podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock