INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana… przedstawione we wniosku z dnia 02 września 2008r. (data wpływu do tut. Biura – 12 września 2008r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności osobistej w ramach umowy dożywocia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia służebności osobistej w ramach umowy dożywocia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Strony zamierzają zawrzeć umowę o dożywocie, w której właścicielka nieruchomości obejmującej lokal mieszkalny przenosi na wnioskodawcę i jego małżonkę własność tego lokalu wraz ze związanym z nim udziałem we współwłasności budynku, z którego lokal został wydzielony oraz udziałem w użytkowaniu wieczystym działki wynoszącym 8/100 części – w zamian za dożywotnie utrzymanie. Stosownie do postanowień art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego wnioskodawca i jego małżonka oświadczają, że powyższą nieruchomość nabywają na wspólność ustawową i zobowiązują się zapewnić dotychczasowej właścicielce nieruchomości dożywotnie utrzymanie, tj. przyjąć ją jako domownika, dostarczyć jej wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić jej odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić jej własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym, a nadto ustanawiają na jej rzecz służebność osobistą mieszkania, polegającą na prawie bezpłatnego, dożywotniego korzystania z całego przedmiotowego lokalu mieszkalnego oraz związanego z nim udziału we współwłasności budynku, z którego lokal został wydzielony oraz udziału w użytkowaniu wieczystym działki, na której znajduje się powyższy budynek mieszkalny a dotychczasowa właścicielka nieruchomości oświadcza, iż na powyższe wyraża zgodę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy na gruncie art. 1 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 9, 13, 14 i 18 ustawy o podatku od spadków i darowizn Urząd Skarbowy naliczy dodatkowo podatek od darowizny od ustanowienia przez nabywców nieodpłatnej służebności mieszkania na rzecz zbywającej (przy zaliczeniu stron do III grupy podatkowej), pomimo prawidłowego naliczenia a następnie pobrania przez notariusza należnego podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy dożywocia – zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. e) w związku z art. 6 pkt 4 i art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem wnioskodawcy, od powyższej umowy o dożywocie należy pobrać jedynie podatek od czynności cywilnoprawnych, natomiast nie ma pokrycia w obowiązujących przepisach ewentualny podatek od nieodpłatnego ustanowienia służebności mieszkania, przewidziany w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego określa obowiązki nabywcy, który nabywa nieruchomość na podstawie umowy o dożywocie, przy czym – jak wynika z przepisu – strony umowy mogą w akcie notarialnym zawrzeć również inne postanowienia, zaś § 2 jest dalszym ciągiem zobowiązań nabywcy, bowiem czytamy w nim „jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia”.

W opinii wnioskodawcy, skoro powyższy przepis wyraźnie przewiduje – przy zawieraniu umowy o dożywocie – dodatkowe ustanowienie np. prawa dożywotniego bezpłatnego użytkowania lub nieodpłatnej dożywotniej służebności mieszkania, stwierdzając równocześnie, iż takie uprawnienie należy do treści prawa dożywocia a umowa o dożywocie opodatkowana jest jedynie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych – do opisanej wyżej sytuacji nie mają zastosowania przepisy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności. Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową. Z treści art. 296 § 1 Kodeksu wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Natomiast w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega umowa dożywocia. Umowa dożywocia uregulowana jest w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Stosownie do art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia. Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę dożywocia z dotychczasową właścicielką nieruchomości, dotyczącą przeniesienia na wnioskodawcę i jego małżonkę prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego wraz ze związanym z nim udziałem we współwłasności budynku, z którego lokal został wydzielony oraz udziałem w użytkowaniu wieczystym działki. W przedmiotowej umowie dożywocia zostanie ustanowiona na rzecz dotychczasowej właścicielki służebność osobista. Zdaniem wnioskodawcy przedmiotowa umowa dożywocia podlega opodatkowaniu jedynie podatkiem od czynności cywilnoprawnych natomiast do dodatkowego ustanowienia służebności mieszkania nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle przepisu art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego, służebność osobista zawarta w umowie dożywocia należy do treści prawa dożywocia. Jest zatem trwałym elementem zawartym w treści umowy dożywocia i z tą umową związanym. Jeżeli w danej umowie dożywocia ma miejsce również ustanowienie służebności osobistej nie może być ono traktowane oddzielnie od dożywocia i podlegać odrębnemu opodatkowaniu. Ustanowienie służebności osobistej w opisanym zdarzeniu przyszłym jest integralną częścią umowy dożywocia opodatkowanej podatkiem od czynności cywilnoprawnych i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Wobec tego ustanowienie przez wnioskodawcę i jego małżonkę na rzecz dotychczasowej właścicielki nieruchomości służebności osobistej mieszkania w ramach umowy dożywocia nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.