Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), Minister Finansów zmienia z urzędu interpretację indywidualną z dnia 3 października 2007 r., Nr IBPB2/415-10/07/CJS, wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w imieniu Ministra Finansów uznającą za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 lipca 2007 r. o udzielenie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z umorzoną kwotą zaległości podatkowych (podatku od nieruchomości), odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej, gdyż stwierdza jej nieprawidłowość.

Uzasadnienie

Dnia 3 października 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając – na podstawie § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) - w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Interpretacja wydana została na wniosek z dnia 12 lipca 2007 r. Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca, jako organ podatkowy, na wniosek podatników podatku od nieruchomości udziela im ulg w spłacie zobowiązań podatkowych poprzez ich umorzenie w całości lub w części.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał pytanie: czy umorzenie osobie fizycznej w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej stanowi dla niej przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych... W związku z tym, czy dokonanie umorzenia wiąże się z obowiązkiem sporządzenia przez prezydenta miasta informacji PIT-8C o wysokości uzyskanego przez podatnika przychodu z innych źródeł.

Zdaniem Wnioskodawcy, treść art. 67a § 1 pkt 3 oraz art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) wskazuje jednoznacznie, że w przypadku umorzenia osobie fizycznej w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej nie mamy do czynienia z przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Skoro gminny organ podatkowy może udzielać tych ulg jedynie w sytuacjach nadzwyczajnych (np. klęska żywiołowa, zdarzenia losowe) nieracjonalnym byłoby zachowanie ustawodawcy polegające na kreowaniu kolejnego zobowiązania podatkowego, w stosunku do którego podatnik podnosiłby te same nadzwyczajne okoliczności przemawiające za zastosowaniem umorzenia.

Ponadto, w świetle art. 6 ustawy – Ordynacja podatkowa, w związku z art. 11 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) umorzenie podatku od nieruchomości nie stanowi przysporzenia majątkowego dla podatnika, w związku z tym nie jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie ma obowiązku sporządzenia informacji PIT-8C.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia uznał za nieprawidłowe.

Stwierdził, iż organ podatkowy poprzez zastosowanie umorzenia, o którym mowa w art. 67a § 1 pkt 3 ustawy – Ordynacja podatkowa, spowodował zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego istniejącego po stronie dłużników. A zatem, gdyby nie umorzenie należności, podatnicy byliby zobowiązani do poniesienia wydatków celem zaspokojenia wierzyciela. Tym samym czynność wnioskodawcy ma dla podatników konkretny wymiar finansowy, gdyż nie powoduje uszczuplenia w ich majątku, do którego musiałoby dojść gdyby nie umorzenie należności. W konsekwencji Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, iż podatnicy osiągają korzyść majątkową i uzyskują w ten sposób przychód. Ponieważ przychód ten nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych wymienionych w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega on opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, a na Wnioskodawcy ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Nie znajduje potwierdzenia w obowiązującym stanie prawnym stanowisko, że umorzenie przez organ podatkowy kwot zaległości podatkowych (podatku od nieruchomości), odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej stanowi przychód podatnika w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Na mocy art. 67a § 1 pkt 3 ustawy – Ordynacja podatkowa, organ podatkowy ma prawo, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.

Ulgi w zapłacie podatku realizowane na podstawie tego przepisu odróżnia od ulg będących elementem konstrukcji podatku ich uznaniowy charakter. Użyte przez ustawodawcę pojęcie „może” oraz „w przypadkach uzasadnionych” oznacza, że mamy tu do czynienia z uznaniem administracyjnym, a to oznacza, że przy ustalonym stanie faktycznym istnieje możliwość wyboru rozstrzygnięcia. Oczywistym jest, iż instytucję umorzenia należy traktować jako wyjątkową. Zasadą jest bowiem płacenie podatków i tylko nadzwyczajne przypadki mogą stanowić przesłankę do jej stosowania.

W wyroku z dnia 2 lipca 2003 r. (sygn. akt I SA/Gd 309/03) Naczelny Sąd Administracyjny w Gdańsku stwierdził, iż „orzeczenie w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej nie jest aktem łaski organu podatkowego, lecz wynikiem procesu stosowania prawa, w którym podatnik realizuje swe prawo dochodzenia przywileju podatkowego, natomiast organ podatkowy wykonuje obowiązek ustalenia i oceny zindywidualizowanego stanu faktycznego sprawy oraz uprawnienie do rozstrzygania na tej podstawie w zakresie udzielonego mu przez ustawodawcę prawa do wyboru uzasadnionej decyzji co do zastosowania ulgi podatkowej.”

Zastosowanie w stosunku do podatnika tej ulgi przez uprawniony do tego organ podatkowy, nie oznacza, że podatnik uzyskuje z tego tytułu przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z dyspozycją art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami (…), są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie natomiast do postanowień art. 20 ust. 1 tej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Podatek ze swej istoty, w odróżnieniu od zobowiązań wynikających z zobowiązań cywilnoprawnych, jest świadczeniem nieekwiwalentnym. Nie sposób zatem rozpatrywać umorzenia zaległości podatkowej w kategoriach przysporzenia majątkowego i traktować je jako otrzymanie nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Umorzenie zaległości podatkowej przez wierzyciela podatkowego jest konsekwencją jednostronnego władczego rozstrzygnięcia organu podatkowego w formie aktu administracyjnego (decyzji). Jest to sytuacja odmienna od cywilnoprawnego zwolnienia z długu, które następuje na podstawie oświadczenia woli (umowy) wierzyciela o zwolnieniu i dłużnika o przyjęciu tego zwolnienia.

Należy w pełni podzielić pogląd Wnioskodawcy, iż nieracjonalnym byłoby postępowanie ustawodawcy, który z jednej strony przyznał organowi podatkowemu prawo do zastosowania ulgi w zapłacie podatku w stosunku do podatnika, który według tego organu spełnia przesłanki do jej zastosowania, z drugiej kreowałby u podatnika obowiązek podatkowy z tego tytułu.

W świetle powyższego stanu faktycznego i prawnego należało, z urzędu, zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.