INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Banku przedstawione we wniosku z dnia 05 listopada 2008r. (data wpływu do tut. Biura - 12 listopada 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank odsetek od kredytu i obowiązku wystawienia informacji PIT-8C:

· w zakresie dotyczącym umorzenia odsetek osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej – jest prawidłowe,

· w zakresie dotyczącym umorzenia odsetek osobom, które zaciągnęły kredyt w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą- jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 listopada 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank odsetek od kredytu i obowiązku wystawienia informacji PIT-8C.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Zarząd banku zamierza na mocy porozumienia zawartego z kredytobiorcą dokonać umorzenia części odsetek naliczonych w stosunku do udzielonego kredytu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy bank, pełniący funkcję płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, ma obowiązek – stosownie do zapisu art. 42a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r., nr 14, poz. 176 z późń. zm.) – sporządzenia i przekazania klientowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu imiennej informacji o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C) w związku z dokonaniem umorzenia części odsetek od udzielonego temu klientowi kredytu bankowego...

Zdaniem wnioskodawcy w świetle treści zapisu art. 9 ust. 1 z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Umorzenie kwoty niezapłaconych i wymagalnych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną należy rozpatrywać w kontekście zapisu:

• art. 11 ust. 1 ustawy – w przypadku osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej (kredytów nie dotyczących działalności gospodarczej) oraz
• art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy – w przypadku osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą, które to zaciągnęły kredyt bankowy w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Wskazane powyżej podstawy prawne odwołują się w swej konstrukcji do pojęcia tzw. „nieodpłatnego świadczenia” rozpoznawanego na gruncie prawa podatkowego jako zdarzenie prawne lub gospodarcze, którego skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z zapisem art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Prawo bankowe (tj. Dz. U. z 2002r. Nr 72, poz. 665 z późń. zm.) prze umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas określony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Jednocześnie, w myśl zapisu art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późń. zm. ) świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Powyższe oznacza, iż Bank ma prawo żądania od kredytobiorcy spełnienia świadczenia w postaci m.in. zapłaty odsetek a rezygnacja z tegoż uprawnienia wywołuje skutek w postaci uzyskania przez kredytobiorcę świadczenia nieodpłatnego polegającego na okresowym korzystaniu bez oprocentowania z kapitału banku. Oznacza to w konsekwencji zaistnienie zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego (przychodu do opodatkowania) po stronie kredytobiorcy, przy czym za datę uzyskania przychodu należy uznać dzień dokonania umorzenia a wartość uzyskanego przychodu będzie wyznaczona w równowartości odsetek należnych i niezapłaconych bankowi do dnia umorzenia.

W nawiązaniu do powyższego wnioskodawca stoi na stanowisku, iż pełniąc funkcje płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, ma obowiązek – stosownie do zapisu art. 42a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r. nr 14, poz. 176 z późń. zm.) – sporządzenia i przekazania klientowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu imiennej informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C) w związku z dokonaniem umorzenia części odsetek od udzielonego temu klientowi kredytu bankowego.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2002r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca zamierza na mocy porozumienia zawartego z kredytobiorcą dokonać umorzenia części odsetek naliczonych w stosunku do udzielonego kredytu.

Powyższe wskazuje, że wnioskodawca uprzednio skorzystał z przysługującego mu prawa i naliczył odsetki od kredytu, które były wymagalne. Zatem dokonanie przez wnioskodawcę umorzenia odsetek, stanowić będzie dla kredytobiorcy świadczenie nieodpłatne, gdyż na skutek jego otrzymania nie został uszczuplony jego majątek. Do uszczuplenia takiego doszłoby, gdyby nie umorzenie tych należności. W tej sytuacji przychodem będzie kwota naliczonych i umorzonych odsetek z tytułu kredytu. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest moment dokonania umorzenia.

Stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W myśl zaś art. 42a ustawy, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek – mają obowiązek sporządzić informację wg ustalonego wzoru PIT-8C o wysokości osiągniętego przychodu w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Kwoty przychodów wskazane w informacji PIT-8C kredytobiorca musi wykazać w zeznaniu rocznym składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, zgodnie z art. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego zwolnienie z długu skutkujące umorzeniem odsetek od kredytu, stanowi dla kredytobiorcy nieprowadzącego działalności gospodarczej (kredyt nie dotyczący działalności gospodarczej) przychód z innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Na wnioskodawcy ciąży w tym przypadku obowiązek sporządzenia i przekazania klientowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu imiennej informacji o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C) w związku z dokonaniem umorzenia części odsetek od udzielonego temu klientowi kredytu bankowego.

W związku z powyższym stanowisko wnioskodawcy należy uznać w tej części za prawidłowe.

Natomiast w odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą, które zaciągnęły kredyt bankowy w związku z prowadzoną działalnością, kwoty umorzonych odsetek stanowią przychody z działalności gospodarczej.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Zatem kwota umorzonych odsetek stanowić będzie dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą, w dacie umorzenia, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy, przychód ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza nawet w sytuacji, gdy nie prowadzi on już obecnie ww. działalności.

W tym przypadku na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek wystawienia informacji PIT-8C. Informacja ta dotyczy bowiem przychodów z innych źródeł a jak wyjaśniono dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą umorzenie odsetek nie stanowi przychodu z innych źródeł tylko z prowadzącej działalności gospodarczej, do których to przychodów kwota umorzenia powinna zostać zaliczona przez kredytobiorcę.

W związku z powyższym stanowisko wnioskodawcy należało w tym zakresie uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.