INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 maja 2009 r. (data wpływu 7 maja 2009 r.), uzupełnionym w dniu 3 lipca 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca współpracuje ze Spółką Akcyjną, świadcząc na jej rzecz usługi spedycyjne i transportowe. W dniu 31 maja 2004 r. Wnioskodawca zlecił przewoźnikowi (Firmie transportowej) przewóz towarów Spółki Akcyjnej do W. Przewoźnik miał przewieźć dwa ładunki opon (zlecenie transportowe z dnia 31 maja 2004 r.). Przewożony towar miał dotrzeć na miejsce przeznaczenia w dniu 1 czerwca 2004 r. (adnotacje o miejscu i dacie załadunku na ww. zleceniach transportowych).

Po ustaleniu, że towar nie dotarł na miejsce przeznaczenia, Wnioskodawca bezskutecznie usiłował skontaktować się z kierowcami i właścicielami Firmy przewozowej. O popełnieniu oszustwa przy pośrednictwie transportu opon Wnioskodawca zawiadomił policję. Zostało wszczęte śledztwo, jednak z braku wykrycia sprawcy zostało umorzone.

W związku z zaistniałą sytuacją, tj. zaginięciem ładunku w transporcie, Spółka Akcyjna obciążyła Wnioskodawcę łączną kwotą w wysokości 214.539,12 zł. Została zawarta ugoda, w której Wnioskodawca zobowiązał się do pokrycia szkody poprzez zapłatę w ratach ww. kwoty tytułem odszkodowania.

Wykonując powyższą ugodę, na podstawie wystawianych przez Spółkę Akcyjną not obciążeniowych, Wnioskodawca wpłaca do dnia dzisiejszego wymagalne raty zobowiązania.

Wnioskodawca nadmienia, że przewożony towar podlegał ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej spedytora na mocy polisy zawartej z ubezpieczycielem. Składki ubezpieczeniowe z tytułu polisy zaliczone zostały do kosztów uzyskania przychodu, jako bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jednakże ubezpieczyciel odmówił wypłaty kwoty 214.539,12 zł tytułem odszkodowania, podnosząc w trakcie postępowania sądowego, że zdarzenie, w związku z którym doszło do kradzieży opon, nie było objęte ryzykiem ubezpieczeniowym w ramach zawartej z Wnioskodawcą umowy odpowiedzialności cywilnej spedytora.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zapłacone noty obciążeniowe – wystawiane przez kontrahenta na podstawie zawartej ugody – są dla Wnioskodawcy kosztem uzyskania przychodu...

Zdaniem Wnioskodawcy, za zasadne należy uznać zaliczanie do kosztów uzyskania przychodu zapłaconych not obciążeniowych z tytułu zawartej z kontrahentem ugody za zaginiony w transporcie towar. Wykonywanie usług transportowych jest obciążone ryzykiem uszkodzenia, bądź utraty towaru, dlatego też Wnioskodawca ubezpiecza się od tego rodzaju zdarzeń. W związku z prowadzoną działalnością Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność wobec swoich klientów za powierzony towar, jednocześnie cedując niejako tę odpowiedzialność na firmę ubezpieczeniową. Zapłata kwot wynikających z not obciążeniowych stanowi warunek dalszej współpracy i zapewnienia kolejnych zleceń, a tym samym powstawania przychodów z działalności gospodarczej. Wnioskodawca nadmienia, iż współpraca ze Spółką Akcyjną trwa do dnia dzisiejszego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. (…).

Zatem, aby uznać wydatek za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:

• poniesiony wydatek musi mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na powstanie przychodu, lub ma na celu zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
• wydatek nie może znajdować się w katalogu kosztów określonych w art. 23 ust. 1 ustawy,
• wydatek jest prawidłowo udokumentowany.

Kosztami uzyskania przychodu są więc wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku musi mieć wpływ na powstanie przychodu, ewentualnie na zwiększenie lub zabezpieczenie źródła tego przychodu.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Uregulowania dotyczące kar umownych oraz odszkodowań zawarte są w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.). Stosownie do treści art. 483 § 1 Kodeksu, kara umowna to określona w umowie suma, której zapłata stanowi naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Najistotniejszą cechą kary umownej jest to, że należy się ona wierzycielowi w zastrzeżonej wysokości, bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484 § 1 Kodeksu cywilnego). Natomiast, zgodnie z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, odszkodowanie to świadczenie, które wyrównuje straty poniesione przez poszkodowanego oraz utracone przez niego korzyści.

Podstawową przyczyną eliminacji poniesionych kosztów kar lub odszkodowań z kosztów podatkowych – w myśl art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jest wada usługi (towaru). Zatem nie wszystkie odszkodowania i kary umowne wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy nie stanowią kosztu podatkowego, lecz tylko te, które wynikają z wad sprzedawanych towarów, wad wykonywanych robót i usług, kary za zwłokę w zamianie towaru wadliwego na niewadliwy lub kary za zwłokę w usunięciu wad wykonywanych robót i usług. Istotą tego przepisu jest wobec tego wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów kar umownych związanych z wadami towarów lub usług, nie odnosi się on natomiast do kar umownych i odszkodowań należnych z tytułu nie wykonania usług. Oznacza to, że kary umowne z innego tytułu, które nie zostały wymienione w zamkniętym katalogu kar umownych wiążących się z nienależytym wykonaniem usług, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem istnienia związku przyczynowego pomiędzy karą a możliwością uzyskania przychodu.

Podkreślić jednak należy, że poniesiony wydatek, aby mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, musi spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy, tj. musi zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie, ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie on musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

Zauważyć należy, iż zdefiniowanie celu osiągnięcia przychodu nie może być traktowane jedynie w kategoriach formalnych, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w przywołanym przepisie art. 22 ust. 1 ww. ustawy nie wymaga wykazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu. Możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodów uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż poniesiony wydatek przysporzy mu spodziewanego przychodu lub przyczyni się do zabezpieczenia źródła przychodów.

W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza poniesionego wydatku w postaci kary umownej i jej wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie Wnioskodawcy.

W kontekście racjonalności działań Wnioskodawcy należy zauważyć, iż koszty związane z działalnością gospodarczą firmy oprócz tego, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań powodujących zmniejszenie jego wpływów. Działalność gospodarcza podlega bowiem określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu.

Podkreślić należy, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawarł umowę ze Spółką Akcyjną na przewóz towaru. Aby zrealizować umowę, Wnioskodawca zlecił przewóz towaru Firmie transportowej. Jednakże kontrahent nie wywiązał się z umowy i towar nie został dostarczony na miejsce przeznaczenia. O popełnieniu oszustwa przy pośrednictwie transportu towaru Wnioskodawca zawiadomił policję i usiłował skontaktować się z kierowcami i właścicielem Firmy przewozowej. Z powodu nie wykrycia sprawcy śledztwo zostało umorzone. W związku z zaistniałą sytuacją Spółka Akcyjna wystawia na rzecz Wnioskodawcy noty obciążeniowe tytułem odszkodowania za niewykonanie umowy na łączną kwotę 214.539,12 zł, które na mocy ugody zostały podzielone na raty. Przedmiotowy towar był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej spedytora, niemniej jednak kradzież towaru nie była objęta ryzykiem ubezpieczeniowym. Zapłata kwot wynikających z not obciążeniowych stanowi warunek dalszej współpracy i zapewnienia kolejnych zleceń, a tym samym powstawania przychodów z działalności gospodarczej (współpraca Wnioskodawcy ze Spółką Akcyjną trwa do dnia dzisiejszego).

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że wydatek w postaci kary umownej ponoszony jest w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Niezrealizowanie przez Spółkę przedmiotowego kontraktu (przewozu towarów) nastąpiło w wyniku bezprawnych działań podwykonawcy. Wypłata kary umownej służy natomiast zachowaniu źródła przychodu, ma ona na celu naprawienie szkody powstałej w wyniku prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej i stanowi warunek dalszej współpracy oraz zapewnienia kolejnych zleceń.

Na tle przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, w szczególności informacji o złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przyjęto, że w rozpatrywanej sprawie niewykonanie umowy nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez Spółkę. Jeśli więc wspólnicy dołożyli należytej staranności zarówno przed podjęciem współpracy z Firmą transportową, jak i po ujawnieniu oszustwa właściciela tej Firmy oraz posiadają dowody jednoznacznie potwierdzające te okoliczności – wówczas istnieje możliwość uznania zapłaconej w związku z zaistniałą sytuacją kary umownej za koszty uzyskania przychodów.

Reasumując, na podstawie przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że poniesiony przez Spółkę wydatek, mający charakter odszkodowawczy, może stanowić koszt uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Jednocześnie mając na uwadze, iż wniosek Spółki o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczył stosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.), zaznacza się, iż interpretacja nie wywołuje skutków prawnych dla poszczególnych wspólników Spółki. Uregulowania tej ustawy dotyczą bowiem podatników, którymi są osoby fizyczne. Wniosek natomiast złożyła Spółka Cywilna, która w świetle zawartych w niej przepisów nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, podatnikami zaś są poszczególni wspólnicy.

Mając powyższe na uwadze informuje się, że uzyskanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej przepisów ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez wszystkich wspólników możliwe jest poprzez złożenie wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej wraz z wypełnieniem wszystkich warunków określonych w art. 14b i art. 14f ustawy Ordynacja podatkowa przez poszczególne osoby fizyczne – wspólników.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.