INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 06 lutego 2009r. (data wpływu do tut. Biura – 16 lutego 2009r.) uzupełnionym w dniu 23 marca 2009r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymywanych przez wnioskodawcę od organizacji pożytku publicznego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 lutego 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania świadczeń otrzymywanych przez wnioskodawcę od organizacji pożytku publicznego.

W związku z brakami formalnymi, pismem z dnia 10 marca 2009r. Znak IBPB II/1/436-44/09/MCZ wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 23 marca 2009r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 16 stycznia 2006r. wnioskodawca uległ wypadkowi przy pracy, w wyniku którego stracił prawą rękę powyżej stanu łokciowego. Obecnie jest inwalidą, który pobiera niewielką rentę (przyznaną tylko na okres 2 lat). Jednak możliwość wychowania dziecka i wykonywania podstawowych czynności życiowych jest mocno ograniczona, więc konieczny jest zatem zakup protezy. Ponieważ wnioskodawca ma dopiero 29 lat, a wypadkowi uległ już w pierwszym roku pracy zawodowej, jego możliwości zakupu protezy ułatwiającej codzienne życie są bardzo ograniczone, gdyż koszt zakupu wyniesie ok. 90 tys. zł. Dlatego też szukając wyjścia z sytuacji postanowił wykorzystać możliwość zbierania funduszy na kontach Organizacji Pożytku Publicznego (OPP). Trafiały tam pieniądze z odpisów podatkowych w formie 1% podatku od dochodów osób fizycznych oraz dobrowolnych wpłat wnoszonych na konto OPP z zaznaczeniem na jaki cel powinny być przeznaczone. W chwili obecnej na Koncie Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej – Zarząd Rejonowy jest kwota ok. 17 tys. zł, a na koncie Fundacji X ok. 6,5 tys. zł.

Jednak proces zbierania funduszy prawdopodobnie potrwa jeszcze kilka lat, a że OPP chcą już przekazać uzbierane fundusze, więc istnieje potrzeba przelania zebranych kwot na rachunek wnioskodawcy w taki sposób, aby nie narazić na problemy ani wspomnianych Organizacji ani osób, które na ten szczytny cel przekazały pieniądze. Poszczególne wpłaty wynosiły od kilkudziesięciu do kilkuset złotych i były robione na konto wspomnianych organizacji z równoczesnym zaznaczeniem, na jaki cel powinny zostać przeznaczone.

Obydwie Fundacje uważają, że zgromadzone środki są własnością osoby dla której były zbierane i mogą być przekazane bez sporządzania np. umowy darowizny. Dlatego też wnioskodawca prosi o zinterpretowanie opisanego przypadku na zgodność z obowiązującymi przepisami.

W uzupełnieniu wnioskodawca podał, iż Fundacja X i Polski Komitet Pomocy Społecznej prowadzą działalność z zakresu pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Zgodnie ze stanowiskiem obydwu organizacji pożytku publicznego i zgodnie z interpretacją przepisów podatkowych umieszczoną w Gazecie Prawnej z dnia 24-02-2009r. (artykuł „Przekazanie darowizn z poleceniem”) środki zgromadzone na zakup protezy dla wnioskodawcy są darowizną uczynioną przez darczyńców na rzecz jego osoby, poprzez konta organizacji pożytku publicznego. Dlatego tez organizacje te chcą przekazać zebrane środki na wskazany przez niego rachunek, który zostanie założony tylko w celu gromadzenia funduszy na zakup protezy ręki dla wnioskodawcy.

Obydwie organizacje uważają, że nie mogą podpisać umowy darowizny ponieważ zgodnie z ich interpretacją:

• zebrane środki nie są własnością Fundacji (darowizna osób fizycznych ze wskazaniem),
• darczyńcy nie są bliżej znani, ponieważ Urząd Skarbowy przekazuje kwotę zebraną w ramach 1% podatku sumarycznie bez podawania konkretnych darczyńców.
  
  

Niestety ani z przepisów podatkowych, ani z interpretacji zawartej we wspomnianym artykule nie wynika jasno, kto jest darczyńcą, a co za tym idzie, jak należy obliczać podatek.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy faktycznie fundusze zebrane na kontach OPP są już własnością wnioskodawcy i mogą zostać przekazane na jego rachunek...

Czy konieczne będzie zapłacenie podatku przez wnioskodawcę (i w jakiej wysokości) w przypadku przekazania przez OPP uzbieranej kwoty na rachunek wnioskodawcy w formie zapomogi czy darowizny...

Kto w tym przypadku jest darczyńcą: osoby przekazujące 1% podatku na rzecz osoby potrzebującej poprzez Fundację, czy darczyńcą jest Fundacja przekazująca pieniądze osobie potrzebującej pomocy...

Czy z punktu widzenia podatkowego Fundacja może przekazać zebrane środki na wskazany rachunek bez umowy darowizny, jeżeli w myśl powyższej interpretacji nie jest darczyńcą...

Czy dokument przelewu środków na wskazany rachunek będzie podstawą do naliczania podatku... Jeżeli nie to jaki to ma być dokument...

Zdaniem wnioskodawcy, środki wpłacane przez podatników są własnością organizacji pożytku publicznego i powinny zostać przekazane wnioskodawcy jako osobie potrzebującej pomocy na podstawie umowy darowizny z konsekwencjami podatkowymi zgodnymi z obowiązującymi przepisami.

Wnioskodawca wskazał ponadto, że według interpretacji podanej w Gazecie Prawnej darczyńcą są poszczególne osoby przekazujące 1% podatku na rzecz wskazanej osoby.

Jeżeli darczyńcami są osoby fizyczne, a Fundacja jest tylko wykonawcą polecenia darowizny, to powinna ona przekazać zebrane środki na wskazany rachunek bez umowy darowizny.

Podatek powinien być liczony dla każdego darczyńcy osobno.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu. W rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) darowizna jest umową, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku – art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego. Świadczenie darczyńcy jest bezpłatne wtedy, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Nie stanowią darowizny nieodpłatne świadczenia, jakie występują w związku z umowami regulowanymi innymi przepisami Kodeksu cywilnego, np. umowa użyczenia, pożyczki, przechowywania.

Jak wynika z powyższego, przy uwzględnieniu postanowień art. 9 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn wystąpi w przypadku, jeżeli spełnione będą łącznie warunki:

• pomoc będzie świadczona na podstawie umowy darowizny, w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego i będzie miała postać rzeczy (w tym pieniędzy) lub prawa majątkowego oraz
• wartość darowizny przekroczy w okresie 5 lat kwotę wolną od podatku (dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej – kwotę 4 902 zł ).
  
  

Zatem decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania danej czynności podatkiem od spadków i darowizn ma kwalifikacja formy prawnej świadczonej pomocy, a zatem treść konkretnej umowy wiążącej strony. O tym czy dokonana czynność ma charakter prawny darowizny (art. 888 k.c.) czy też jest to świadczenie nieodpłatne wynikające z innego stosunku prawnego winna przesądzać umowa z Fundacjami czy OPP, które podejmują decyzje o świadczeniu pomocy. Strony mogą bowiem dokonać wyboru rodzaju czynności prowadzącej do udzielania pomocy, przy wykorzystaniu nie tylko ogólnej zasady swobody zawierania umów, postanowień statutu tych organizacji, ale również z uwzględnieniem skutków podatkowych tych czynności, wybierając najkorzystniejsze w tym zakresie rozwiązanie.

Natomiast w przypadku zawarcia przez Fundacje czy OPP z wnioskodawcą umowy darowizny, o której mowa w art. 888 k.c. obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, czyli na wnioskodawcy (art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Darowizny tą należy zakwalifikować jako darowiznę od Fundacji czy OPP.

Jeżeli zatem dokonana przez każdą z Fundacji czynność miałaby charakter prawny darowizny i kwota darowizny od każdej z nich przekroczyłaby w okresie 5 lat kwotę wolną od podatku, wówczas podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W myśl art. 6 ust 1 pkt 4 w/w ustawy przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosownie do art. 17a ust. 1 w/w ustawy podatnicy podatku od spadków i darowizn są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z wniosku wynika, że świadczenia polegające na zgromadzeniu pieniędzy na zakup protezy ręki, nie będą podlegały podatkowi od spadków i darowizn, ponieważ pomiędzy Fundacją a osobą korzystającą ze świadczeń finansowanych przez Fundację czy OPP (wnioskodawcą) nie dojdzie do zawarcia umowy darowizny w rozumieniu art. 888 k.c. Fundacje czy OPP nie zawrą żadnych umów, w których zobowiązywałaby się do przedmiotowych świadczeń. Zatem wykonanie takiego świadczenia byłoby jednostronnym uznaniowym aktem Fundacji nie związanym z żadnym oświadczeniem osoby niepełnosprawnej będącej świadczeniobiorcą, w wyniku którego fundacje mogą przekazać wnioskodawcy zgromadzone dla niego środki na zakup protezy ręki.

Jeżeli więc dokonywana przez Fundacje pomoc polegająca na przekazaniu części zgromadzonych pieniędzy nie będzie miała charakteru prawnego darowizny w rozumieniu art. 888 k.c., to nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zakwalifikowanie każdego nieodpłatnego przysporzenia jako darowizny w każdym przypadku jest nieuzasadnione. Nie każde bowiem bezpłatne przysporzenie, w tym pomoc świadczona przez organizacje charytatywne na rzecz osoby fizycznej, może być traktowana jako darowizna, bowiem może wynikać z innego tytułu prawnego.

Niemniej jednak w takim przypadku, brak opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn dokonywanych przez Fundacje ww. świadczeń pomocy rzeczowej, które zgodnie z oświadczeniem Fundacji nie są darowiznami w rozumieniu art. 888 k.c. nie wyklucza opodatkowania tych świadczeń podatkiem dochodowym od osób fizycznych czy darowizną z poleceniem (art. 893 k.c).

Dlatego informuje się, że wartość świadczeń udzielanych w ramach pomocy społecznej przez organizacje pozarządowe, których statuty przewidują tego rodzaju działalność, może korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są świadczenia z pomocy społecznej. Ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji „pomocy społecznej” należy odnieść się w tym zakresie do przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.).

Z przepisów tej ustawy wynika, iż pomoc społeczna jest instytucją polityki państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracujące w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi (art. 2 ww. ustawy). Ponadto organy administracji rządowej i samorządowej, mogą zlecać realizacje zadań z zakresu pomocy społecznej, udzielając dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zleconego zadania organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej (art. 25 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy).

Z powołanych wyżej norm wynika, iż organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność z zakresu pomocy społecznej. Nadto z wniosku wynika, iż obie organizacje (fundacja czy OPP) prowadzą działalność z zakresu pomocy społecznej w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2004r. o pomocy społecznej. Wobec tego wartość świadczeń udzielanych w ramach pomocy społecznej przez organizacje pozarządowe, których statuty przewidują tego rodzaju działalność może korzystać z ww. zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych o ile status organizacji pozarządowej przewiduje udzielanie pomocy społecznej oraz istnieją jasno określone kryteria komu pomoc ta przysługuje.

Należy podkreślić, że zarówno w w/w ustawie o podatku od spadków i darowizn jak i w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zawarł wprost zwolnień dotyczących środków (materialnych i rzeczowych) oraz nieodpłatnych świadczeń (np. zabiegi medyczne) otrzymanych przez beneficjentów od organizacji pożytku publicznego. Wobec tego świadczenia te są opodatkowane albo podatkiem od spadków i darowizn, albo podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwzględnieniem art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To, którym z tych podatków będą opodatkowane ww. środki oraz świadczenia nieodpłatne lub czy będą zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zależy wyłącznie od decyzji podjętej przez organizacje pożytku publicznego w sprawie formy świadczenia pomocy oraz statutu tych organizacji.

Podsumowując:

Jeżeli przekazanie środków nastąpi w formie darowizny to kwota wolna, jak już wyjaśniono w niniejszej interpretacji, wynosi 4 902 zł (nabywcą jest bowiem osoba zaliczona do III grupy podatkowej). Podatek obliczany jest od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skali procentowo-kwotowej określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Darczyńcą będą organizacje pożytku publicznego. Nie można tej darowizny zakwalifikować jako darowizny od poszczególnych osób (darowizny ze wskazaniem) z uwagi na fakt, iż jak podał sam wnioskodawca darczyńcy nie są bliżej znani, urząd skarbowy przekazuje kwotę zebraną w ramach 1% podatku sumarycznie. Jest to darowizna ze wskazaniem w zeznaniu podatkowym organizacji pożytku publicznego poprzez podanie jej nazwy, numeru wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego oraz kwoty do przekazania na rzecz tej organizacji, w wysokości nieprzekraczającej 1% podatku należnego. Możliwość jej przekazania wynika z art. 45c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei art. 45c ust. 5 stanowi, iż naczelnik urzędu skarbowego przekazuje organizacji pożytku publicznego imię, nazwisko, nazwisko i adres podatnika oraz wysokość kwoty, o której mowa w ust. 1, przekazanej na rzecz organizacji, po wyrażeniu przez podatnika w zeznaniu podatkowym lub korekcie zeznania, o których mowa w ust.1, zgody na ich przekazanie. Informacje te naczelnik urzędu skarbowego przekazuje organizacji pożytku publicznego, w formie pisemnej. Zasada ta została wyrażona mocą ustawy z dnia 06 listopada 2008r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008r. Nr 209,poz. 1316). Zmiana weszła w życie 01 stycznia 2008r.

W zeznaniu za rok poprzednim (2007) kwoty te przekazywane były sumarycznie, bez podawania ofiarodawców.

Zatem czynnością niemożliwą do zrealizowania byłoby ewentualne rozliczenie wpłat poszczególnych osób na rzecz wnioskodawcy w okresie 5 lat (tj. okresie kumulacji wynikającym z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn) przy braku wyszczególnienia darczyńców Fundacja może przekazać zebrane środki na wskazany rachunek bez umowy darowizny, albowiem, co również wynika z tej interpretacji, nie każde nieodpłatne przysporzenie musi być uznane za darowiznę. Wyjaśnia się, iż zależy to wyłącznie od decyzji podjętej przez organizacje pożytku publicznego w sprawie formy świadczenia pomocy oraz statutu tych organizacji. Organ podatkowy nie może dokonywać więc interpretacji tej kwestii.

Jeżeli dokonywana przez OPP pomoc polegająca na przekazaniu części zgromadzonych pieniędzy nie będzie darowizną w rozumieniu art. 888 k.c., nie będzie tym samym podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wartość tych świadczeń udzielanych w ramach pomocy społecznej przez organizacje pozarządowe, których statuty przewidują tego rodzaju działalność może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust 1 pkt 79, o ile status organizacji pozarządowej przewiduje udzielanie pomocy społecznej oraz istnieją jasno określone kryteria komu pomoc ta przysługuje.

Obowiązkiem wnioskodawcy jest zgromadzenie wiarygodnej dokumentacji pozwalającej stwierdzić wysokość uzyskanych przychodów i kosztów uzyskania przychodu oraz fakt ich poniesienia.

Z uwagi na powyższe stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku – Białej ul. Traugutta 2a, 43-330 Bielsko – Biała.