INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14.05.2009 r. (data wpływu 25.05.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania rekompensat pieniężnych otrzymywanych przez ławników sądowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25.05.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania rekompensat pieniężnych otrzymywanych przez ławników sądowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Sąd Okręgowy na mocy art. 172 u.s.p. wypłaca ławnikom rekompensaty pieniężne za czas wykonywania czynności w sądzie.

Stosownie do postanowień art. 13 pkt 5 u.p.d.o.f. za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f., uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 ww. przepisu. Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 u.p.d.o.f. wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich — do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł. Ławnicy sądów powszechnych uczestniczący w rozpoznawaniu spraw przed sądami w pierwszej instancji, otrzymują rekompensatę pieniężną zgodnie z art. 172 § 3 u.s.p. Ponadto ławnicy zamieszkali poza siedzibą sądu otrzymują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych w tym zakresie dla sędziów (art. 173 u.s.p.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1. Czy rekompensaty, o których mowa w art. 172 § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 z późn. zm.) — zwanej dalej „u.s.p.” należy traktować, jako diety, które jako kwoty stanowiące zwrot kosztów, są zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 późn. zm.) — zwanej dalej „u.p.d.o:f.”, czy też rekompensaty, o których mowa wyżej podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i czy Sąd, jako płatnik, ma obowiązek pobrać i odprowadzić podatek dochodowy od osób fizycznych...
2. Czy jeżeli rekompensaty podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to czy stosować do nich zasady ogólne, czy można pomimo braku umowy stosować przepisy art. 30 pkt 5a u.p.d.o.f. tzn. opodatkowanie w formie zryczałtowanej...

Zdaniem Wnioskodawcy rekompensaty są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, za które na mocy art. 13 pkt 5 u.p.do.f. uważa się przychody otrzymane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek. Sąd wypłacający rekompensaty pobiera zryczałtowany 18% podatek dochodowy zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.f. lub pobiera zaliczkę na podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 1a u.p.d.o.f. i odprowadza do urzędu skarbowego.

Stanowisko na 1 pytanie:

Sąd Okręgowy wypłaca ławnikom rekompensaty zgodnie z art. 172 § 3 i 4 u.s.p. Z treści powołanego artykułu wynika, że rekompensata pieniężna nie jest wypłacana jako zwrot kosztów ale jest świadczeniem pieniężnym mającym charakter wynagrodzenia za czynności wykonywane przez ławnika. Rekompensaty zdaniem Sądu Okręgowego nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych i dlatego Sąd wypłacając te rekompensaty zobowiązany jest – jako płatnik – do poboru zaliczki na podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.f. lub art. 41 ust. 1 i 1a u.p.d.o.f.

Stanowisko na 2 pytanie:

Zatem Sąd Okręgowy dokonując wypłat przedmiotowych rekompensat, które w danym miesiącu nie przekraczają kwoty 200 zł tego samego tytułu powinien pobierać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18 % bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania przychodu. Natomiast w sytuacji, jeśli kwota wypłaconych rekompensat przekracza w tym samym miesiącu 200 zł, z tego samego tytułu wówczas powinien pobierać i odprowadzać do urzędu skarbowego podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

Wobec powyższego zdaniem Sądu Okręgowego, do rekompensat, które są wypłacone ławnikom przez są Okręgowy w danym miesiącu i nie przekraczają kwoty 200 zł należy pobrać zryczałtowany podatek dochodowy, a w pozostałych przypadkach należy pobierać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy identyfikuje jako osobne źródło przychodu działalność wykonywaną osobiście.

Do tej kategorii przychodów stosownie do treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy należy zakwalifikować przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

Wykładnia przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jako wyjątki od reguły opodatkowania, musi być wykładnią ścisłą. Wobec czego należy przyjąć zasadę, że kryteria rozumienia pojęć „dieta” oraz „kwoty stanowiące zwrot kosztów” muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych, a tylko pomocniczo (w kwestiach nie rozstrzygniętych przez ustawy) mogą odwoływać się do znaczeń pozaprawnych. Do uznania określonego świadczenia za „dietę” bądź „kwotę stanowiącą zwrot kosztów” konieczne jest, aby świadczenie było w taki właśnie sposób nazwane przez ustawę i następowało w wykonaniu ustawowego uprawnienia do tego rodzaju świadczenia. Ponadto „obowiązki” w rozumieniu wykładanego przepisu muszą mieć charakter obowiązków wykonywanych na podstawie ustawy w tym sensie, że funkcja, z pełnieniem której obowiązki te się wiążą, jest funkcją unormowaną ustawowo. Dookreślenie, iż chodzi o obowiązki o charakterze „obywatelskim” bądź „społecznym”, wprowadza kryterium dodatkowe, sytuujące daną funkcję w płaszczyźnie relacji państwo – obywatel państwa albo społeczność – członek tej społeczności. O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie.

Zgodnie z art. 4 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości obywatele biorą udział przez uczestnictwo ławników w rozpoznawaniu spraw przed sądami w pierwszej instancji, chyba, że ustawy stanowią inaczej. Z przepisu art. 172 § 3 ww. ustawy wynika, iż ławnik, za czas wykonywania czynności w sądzie, otrzymuje rekompensatę pieniężną.

Wysokość rekompensaty dla ławników biorących udział w rozpoznawaniu spraw w sądach powszechnych, za jeden dzień pełnienia obowiązków ławnika, wynosi 3% kwoty bazowej, stanowiącej podstawę ustalania wynagrodzenia zasadniczego asesora sądowego, z zastrzeżeniem § 5 (art. 172 § 4 ww. ustawy).

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 5 ww. ustawy powoduje, iż na sądach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

Jednakże, w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., ustawodawca ukonstytuował w art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy odmienne zasady opodatkowania dla przychodów z działalności wykonywanej osobiście spełniających określone warunki.

Zgodnie z tym przepisem od dochodów (przychodów) z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9, jeżeli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu. Zryczałtowany podatek od przychodów wymienionych wyżej pobierany jest bez pomniejszania tych przychodów o koszty ich uzyskania (art. 30 ust. 3 ustawy podatkowej). Dodatkowo, przychodów tych nie łączy się z dochodami podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej, co wynika z art. 30 ust. 8 ustawy.

Z kolei, przepis art. 41 ust. 4 ustawy obliguje płatnika do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z ww. tytułu, z zastrzeżeniem ust. 5 ustawy. Płatnik, o którym mowa w art. 41 przekazuje kwoty zryczałtowanego podatku dochodowego w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek na rachunek urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności lub miejsce zamieszkania płatnika (art. 42 ust. 1 ustawy). Dodatkowo, płatnik w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym przesyła deklarację roczną, według ustalonego wzoru o zryczałtowanym podatku dochodowym do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności lub miejsce zamieszkania płatnika, co bezpośrednio wynika z art. 42 ust. 1a ustawy.

Analiza normy wyrażonej w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy wykazuje, że opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym ma miejsce gdy:

• suma należności określona w umowie lub umowach z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł oraz

• umowa lub umowy zawarte są z osobą niebędącą pracownikiem płatnika.
  
  

Przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a o podatku dochodowym od osób fizycznych może mieć zastosowanie do dochodów z tytułów określonych w art. 13 pkt 2 lub pkt 5-9 cytowanej ustawy po spełnieniu wskazanych wyżej warunków.

Mimo, iż Sąd nie zawiera umowy z ławnikami, to jednak zleca im wzięcie udziału w posiedzeniu sądu. Z tego punktu widzenia przepis dotyczący opodatkowania ryczałtem miałby zastosowanie. Niemniej jednak, skoro z tego zlecenia nie wynika należność za miesiąc, to oznacza, że nie są spełnione warunki do zastosowania opodatkowania zryczałtowanego na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie nieprawidłowym byłoby zastosowanie przepisu art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do należności wypłacanych ławnikom za udział w posiedzeniu Sądu, gdyż ww. zlecenie nie zawiera określonej miesięcznej kwoty za ww. czynności.

Zatem od wypłat dokonywanych na rzecz ławników sądowych do wysokości 200 zł miesięcznie, jeżeli ze zlecenia ławnikowi uczestnictwa w rozpoznaniu spraw nie wynika należność za miesiąc, nie pobiera się zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 18% przychodu, a tym samym na Wnioskodawcy ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.