INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 roku w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2009 r. (data wpływu 6 marca 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 maja 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconych odszkodowań – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2009 r. złożono ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 20 maja 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconych odszkodowań.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący zdarzenie przyszłe.

W dniu 5 października 2007 r. Spółka zawarła porozumienie w zakresie dobrowolnej zapłaty na rzecz podmiotów trzecich odszkodowań za szkody przez nie poniesione w latach 2005-2006. Porozumienie określa ostateczna datę zapłaty na dzień 31 grudnia 2009 r.

Po zawarciu porozumienia podatnik wystąpił do organów podatkowych z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej co do możliwości zaliczenia ww. odszkodowania do kosztów uzyskania przychodów. Organ podatkowy nie podzielił stanowiska Spółki i po zakończeniu trybu odwoławczego WSA uchylił zaskarżone interpretacje ostatecznie potwierdzając, iż stanowisko podatnika było prawidłowe, co za tym idzie Spółka jest uprawniona do zaliczenia wypłaconych odszkodowań do kosztów uzyskania przychodu. W chwili obecnej Spółka zamierza dokonać odnośnych płatności zachowując zakreślony porozumieniem termin.

W odpowiedzi na wystosowane przez tut. organ wezwanie z dnia 14 maja 2009 r. o sprecyzowanie przedstawionego zdarzenia przyszłego Spółka powołała się na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 2008 r. uchylające otrzymane przez Wnioskodawcę interpretacje indywidualne w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowań wypłaconych swoim kontrahentom.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał pytanie:

Czy wypłacone odszkodowania powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w roku 2009...

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, iż odszkodowania, które zostaną wypłacone należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów innych niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, to zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 4d i 4e mogą one zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia, co nastąpi w 2009 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Dokonując oceny stanowiska Wnioskodawcy należy zauważyć, iż w odpowiedzi na wezwanie z dnia 14 maja 2009 r. Spółka wyjaśniła, iż w niniejszej sprawie chodzi o to, że zwrócono się do organu podatkowego o wydanie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków i odszkodowania, których dotyczy zapytanie przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2009 r., a organ podatkowy nie podzielił stanowiska Spółki.

Tak więc, w niniejszym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której z jednej strony istnieją zagadnienia (i przyporządkowane im stanowiska) przedstawione w interpretacjach, o których mowa w art. 14o Ordynacji podatkowej – tzw. „milczących interpretacjach”, oraz – z drugiej strony – zagadnienie zawarte w niniejszym wniosku.

W tym kontekście kwestie przedstawione przez Spółkę we wnioskach z dnia 29 listopada 2007 r. i 3 marca 2009 r. winny być analizowane mając na uwadze całokształt sprawy przedstawiony w tych wnioskach, tym bardziej, że przedstawionego we wniosku z dnia 3 marca 2009 r. zdarzenia przyszłego nie można ocenić w oderwaniu od związanej z nim kwestii wynikającej z wniosku z dnia 29 listopada 2007 r., na który powołano się w piśmie z dnia 20 maja 2009 r.

Na wstępie więc należy odnieść się do twierdzenia Wnioskodawcy jakoby Wojewódzki Sąd Administracyjny, wyrokami z dnia 17 grudnia 2008 r. potwierdził prawidłowość stanowiska Spółki. Skład orzekający nie dokonał oceny merytorycznej stanowiska Wnioskodawcy, gdyż zaskarżone interpretacje uchylił z powodu uchybienia trzymiesięcznemu terminowi do ich wydania, określonemu w art. 14d ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.). Jak stwierdził skład orzekający „(…) jeżeli organ wydający interpretację nie doręczy jej skutecznie wnioskodawcy przed upływem terminu określonego w art. 14d Ordynacji podatkowej, traci kompetencje do jej wydania. Z mocy powyższego przepisu w obrocie prawnym pojawia się bowiem interpretacja o określonej treści, a mianowicie uznająca stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe w pełnym zakresie tzw. „milcząca interpretacja”. Skutkiem tzw. interpretacji milczącej nie jest uznanie stanowiska podatnika za prawidłowe w pełnym zakresie, a jedynie domniemanie, że organ potwierdził jego stanowisko. Istnienie w obrocie prawnym takiej interpretacji nie oznacza, że dokonana przez niego wykładnia przepisów prawa podatkowego jest prawidłowa, a jedynie, że zastosowanie się do stanowiska potwierdzonego w interpretacji milczącej daje podatnikowi ochronę prawną przewidzianą przepisami Ordynacji podatkowej.

Wnioskodawca nie ma obowiązku zastosowania się do interpretacji (indywidualnej bądź ogólnej). Jednakże stosując się do niej jest chroniony przed negatywnymi skutkami jej ewentualnej zmiany, w ramach tzw. zasady nieszkodzenia. Również organ podatkowy nie jest związany rozstrzygnięciem zawartym w interpretacji. „Przepisy Ordynacji podatkowej nie nakładają ani na organy, ani też na osoby, które otrzymały interpretację, obowiązku zachowania się zgodnego z jej treścią. Zatem podatnik, który nie jest w żadnej mierze związany treścią interpretacji podatkowej, może swobodnie i autonomicznie zadecydować, czy postąpi zgodnie z tą informacją, czy też w sposób z nią sprzeczny.” (por. B. Brzeziński, M. Kalinowski, A. Olesińska, M. Masternak, J. Orłowski, Ordynacja podatkowa – Komentarz, TNOiK, Toruń 2007, s. 97). Regulacje prawne realizujące wskazaną zasadę znajdują się w art. 14k-14n Ordynacji podatkowej.

Stosownie do art. 14k § 1 Ordynacji podatkowej, zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

Zakres ochrony w przypadku zdarzenia przyszłego, przedstawionego przez Spółkę, określa art. 14m Ordynacji podatkowej. W myśl § 1 tego przepisu, zastosowanie się do interpretacji, która następnie została zmieniona lub nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji, jeżeli:

1. zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej oraz
2. skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej albo po doręczeniu interpretacji indywidualnej.

Z kolei art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, iż minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Przystępując do merytorycznego rozpatrzenia problemu zasadnym jest wskazanie, iż w rozstrzygnięciach powołanych przez Spółkę tzw. „milczących interpretacji” tut. organ nie zawarł poglądu w kwestii momentu potrącalności podatkowej wskazanych tam odszkodowań, albowiem o analizę tej materii nie wnioskowano. Z tej przyczyny podniesienie tego problemu we wniosku z dnia 3 marca 2009 r. przesądza, iż Wnioskodawca dokonał swoistego rozszerzenia zagadnienia zawartego we wniosku z dnia 29 listopada 2007 r.

W odniesieniu zatem do kwestii kwalifikacji prawnopodatkowej mających nastąpić płatności należy mieć na uwadze normę art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, ze zm.) – dalej: ustawa – stanowiącą, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Tak więc dany podmiot gospodarczy ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków – po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie – zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego, lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

W konsekwencji nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro bowiem ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być on widoczny. Ponoszone koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny.

Obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu, zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 ustawy.

Drugi z elementów zawartych we wskazanym przepisie stanowi przesłankę negatywną, zgodnie z którą, ponoszony wydatek nie został ujęty w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów. Przepis art. 16 ust. 1 ustawy zawiera enumeratywną listę wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, iż każdy koszt dający się zakwalifikować do którejkolwiek z pozycji wymienionej na tej liście nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, nawet jeśli był poniesiony w celu osiągnięcia przychodów.

W zamkniętym katalogu wydatków nie zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów, ustawodawca uwzględnił kary umowne i odszkodowania z tytułu:

• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,

• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,

• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonywanych robót i usług (art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy).

Wymienione w treści przepisu kary umowne i odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Celem tego przepisu jest zatem uniemożliwienie pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty poniesione w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania. Z powyższego wynika, że ustawodawca wyłączył z kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z karą za wadliwie wykonaną usługę, bądź za zwłokę w usunięciu powstałych wad. Nie odniósł się natomiast do kar umownych i odszkodowań należnych z tytułu nie wykonania usługi. Wskazane wyłączenie nie obejmuje zatem wydatków związanych z odpowiedzialnością kontraktową z tytułu innego rodzaju uchybień w wykonaniu zobowiązania umownego. Oznacza to, że kary umowne i odszkodowania inne niż wymienione, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów pod warunkiem, że spełniają ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Badając istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem przedmiotowych kosztów a osiąganiem przychodów przez Spółkę należy stwierdzić, że zapłata odszkodowań nie przekłada się w sposób bezpośredni na przychody podatkowe. Może ona stanowić jedynie pośredni koszt uzyskania przychodów, jeżeli jest racjonalnie i ekonomicznie uzasadniona jako zmierzająca do osiągnięcia przychodów, bądź zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ocena celowości analizowanego wydatku wymaga uwzględnienia między innymi takich czynników, jak powód niezrealizowania umowy, czy też sposób umownego ukształtowania elementów odszkodowania.

Ponadto w celu wykazania związku pomiędzy kosztem a przychodem jednostka musi dysponować wymaganymi przez prawo dowodami. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Z tak udokumentowanych wydatków winno ponadto wynikać, że mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i bezpośrednio lub pośrednio wpływają na wielkość osiąganych przychodów. W zakresie obowiązków podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu, a uzyskaniem przychodu, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy.

Uregulowania dotyczące kar umownych i odszkodowań posługują się terminologią prawa cywilnego. Zawarte są w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zm.).

Obowiązek zapłaty kary umownej może wynikać wyłącznie z postanowień umowy i należy się ona wierzycielowi w umówionej wysokości, niezależnie od rozmiaru poniesionej szkody. Odszkodowania są natomiast sposobem naprawienia szkody, a zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Kary umowne i odszkodowania to różne instytucje prawne, chociaż obie związane są z naprawieniem szkody powstałej na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Mając na uwadze stan faktyczny sprawy stwierdzić należy, że w związku z kradzieżą monitorów, usługa naprawy nie została wykonana. Zatem nie doszło do wykonania umowy (umów), gdyż zaistniała sytuacja, która uniemożliwiła naprawy i wydanie rzeczy usługobiorcy. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy wykluczający z kosztów uzyskania przychodów wydatki dotyczące kar i odszkodowań z tytułu wadliwie wykonanych usług.

Do rozważenia pozostaje zatem kwestia celu poniesionego wydatku w kontekście przepisu art. 15 ust. 1 ustawy. Konstruując zapis ww. artykułu ustawy, ustawodawca zawarł regułę nakazującą badać każdy wydatek i poddawać go indywidualnej ocenie, pod kątem jego związku z przychodem, tj. wpływu na powstanie tego przychodu, względnie z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie podatnika.

W ocenie tut. organu koszty związane z działalnością gospodarczą jednostki oprócz tego, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania, nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań, czy działań sprzecznych z prawem lub zasadami współżycia społecznego powodujących zmniejszenie jego wpływów.

Działalność gospodarcza podlega bowiem określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działania w dążeniu do realizacji postawionego celu. Zatem w ocenie związku pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem należy uwzględniać również aspekt racjonalnego działania w celu uzyskania tego przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (co ma także istotne znaczenie dla zachowania prawidłowego rachunku podatkowego, opartego o zasadę współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów).

W ocenie tut. organu w przedmiotowej sprawie taki związek nie zachodzi. Związku tego nie wykazał również sam Wnioskodawca.

W kontekście racjonalności działań Spółki i możliwości spełnienia przesłanek wynikających z treści przepisu art. 15 ust. 1 cyt. ustawy wskazać należy, że naprawa monitorów była dokonywana na rzecz „T.”., który jest spółką nadrzędną, kapitałowo powiązaną z Wnioskodawcą, w ramach organizacji grupującej podmioty gospodarcze, przy czym jeden z podmiotów ma w tym powiązaniu pozycję dominującą.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że niewłaściwa organizacja pracy i kontroli w Spółce umożliwiła na przestrzeni dwóch lat (2005-2006) dokonywanie kradzieży przedmiotów oddanych usługodawcy do naprawy, co jednoznacznie świadczy o braku nadzoru, starannego działania podmiotu gospodarczego. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż Spółka jako profesjonalny podmiot gospodarczy, usługowy musiała zdawać sobie sprawę ze skutków wynikających z zaniedbań w zakresie kontroli i organizacji pracy. Wykluczyć należy, aby podmiot, który od wielu lat zajmuje się m.in. działalnością w zakresie naprawy i konserwacji sprzętu komputerowego nie zwrócił uwagi na istotę eliminacji powtarzających się na przestrzeni lat kradzieży monitorów przekazanych do naprawy od najważniejszego, z punktu widzenia interesów Spółki, głównego zleceniodawcy.

Z drugiej strony, Spółka we wniosku z dnia 29 listopada 2007 r. wskazała na fakt zawarcia ugody (podpisanie umowy regulującej przewidywaną wypłatę odszkodowania). Przedstawiony stan faktyczny nie daje podstawy, by stwierdzić że między podmiotami powiązanymi kapitałowo istniał w omawianym zakresie spór, uzasadniający zawarcie dopiero w 2007 r. „ugody” – umowy dającej prawne podstawy do wypłaty odpowiadającej, jak twierdzi Spółka, wartości skradzionych monitorów odpowiadającej cenie zakupu od klientów.

Z punktu widzenia racjonalnie działającego podmiotu gospodarczego (podmiotu holenderskiego), w przypadku, gdy kradzieże mają charakter niejednostkowy, powtarzalny, bądź skutkują dużą wysokością strat, wartością utraconego mienia, podmiot ponoszący szkodę powinien wymóc na Spółce, już w trakcie 2005 roku wyeliminowanie powstałych nieprawidłowości i zwrócić się do Spółki o wypłatę stosownego odszkodowania. W przypadku, gdy powyższe działania, kroki nie przyniosły efektu, logicznym byłoby w 2006 r. ograniczyć, względnie – zerwać, współpracę handlową ze Spółką i skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Brak jednak podstaw, by stwierdzić, że w ten sposób podmiot holenderski postąpił.

W konsekwencji, poprzez określone działania bądź zaniechania Spółka i podmiot holenderski niejako „kreowały” powyższy, niekorzystny, związany z utratą monitorów, przebieg zdarzeń. Wnioskodawca nie uzasadnił ani nie uprawdopodobnił w żadnym stopniu na podstawie jakich okoliczności czy dokumentów wywiódł stwierdzenie, że spółka „N.” – spółka „nadrzędna”, która razem ze Spółką wchodzi w skład organizacji grupującej podmioty gospodarcze powiązane ze sobą – zerwie współpracę ze Spółką.

Natomiast fakt, iż główny usługobiorca, mimo kradzieży monitorów w 2005 r. kontynuował współpracę ze Spółką w kolejnym roku i nadal ją kontynuuje, świadczy, że zaistniała sytuacja nie wpłynęła negatywnie na zakres kontaktów handlowych. Co więcej, mimo zaistniałych „nieprawidłowości”, jak wskazuje Spółka we wniosku, jest rozważana możliwość, aby podmiot holenderski „przekazał” Spółce swoich klientów (a więc umowy, kontrakty z nimi) tak, by Spółka bezpośrednio świadczyła usługi na ich rzecz.

Wnioskodawca nie przedstawił uzasadnienia tak korzystnych, z punktu widzenia interesu finansowego i gospodarczego Spółki, założeń polityki gospodarczej kontrahenta holenderskiego.

W ocenie tut. organu takie działania podyktowane mogą być pozytywną oceną realizacji zadań usługowych nałożonych na Spółkę, bądź/i „marginalnym” charakterem strat związanych z kradzieżami w kontekście wysokości osiąganych obrotów, przychodów oraz (co wynika z celu tworzenia spółki handlowej kierującej się rachunkiem zysków i strat) czynnikami ekonomicznymi, które określono w strategii działania organizacji (holdingu) grupującej, obok „T.” i Spółki, inne podmioty gospodarcze powiązane ze sobą.

Reasumując, w świetle przedstawionego stanu faktycznego za chybiony należy uznać argument, jakoby brak wypłaty „odszkodowania” mógł przyczynić się do zerwania współpracy miedzy tymi podmiotami, a wskazanie przez Spółkę na bliżej nie sprecyzowane, nie poparte przekonującymi argumentami i opisem konkretnych dowodów, dokumentacji handlowej, „groźby” zerwania współpracy handlowej przez Spółkę „nadrzędną” należy uznać za nieracjonalne i odbiegające od przyjętej praktyki handlowej podmiotów kierujących się rachunkiem ekonomicznym.

Na podstawie zaprezentowanego opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że Spółka nie wykazała, by omawiane wydatki były racjonalne i spełniały przesłanki, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Tym samym kwoty wypłaconych kontrahentowi odszkodowań nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Dodatkowo należy wskazać, że w orzecznictwie sądowym wielokrotnie podkreślano, że strat i wydatków wynikających z zaniedbań oraz nieracjonalnych działań w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa.

Co do zasady straty mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu. Jednak nie dotyczy to wszystkich strat, gdyż każdy przypadek i każde tego rodzaju zdarzenie należy rozpatrywać i oceniać indywidualnie, pod kątem całokształtu prowadzonej działalności, okoliczności powstania strat oraz działań podjętych w celu zabezpieczenia się przed nimi.

Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 12 października 1995 r., sygn. akt III AZP 19/95 wyraził pogląd, że kradzież jest zdarzeniem losowym, które może mieć wpływ na podstawę opodatkowania, tylko wtedy, gdy podatnik dołożył należytej staranności w celu jej uniknięcia.

Jakiekolwiek zawinienie ze strony podatnika poprzez niezachowanie staranności wymaganej w danych warunkach, niedopełnienie obowiązków ciążących na podatniku w celu uniknięcia szkody uniemożliwia przyjęcie, że powstała szkoda stanowi stratę. Jedynie straty powstałe w trakcie normalnego, racjonalnego działania podatnika w celu osiągnięcia przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu. Strata powinna wynikać ze źródła, którego zaistnienie jest pochodną zdarzeń niezależnych od woli podatnika. Zdarzenie zależne od woli podatnika, to niewątpliwie organizacja pracy m.in. sposób magazynowania, przechowywania, ewidencjonowania rzeczy, wydawania towaru i organizacja kontroli. Kradzież jest zdarzeniem losowym, które może mieć wpływ na podstawę opodatkowania tylko wtedy, gdy podatnik dołożył należytej staranności w celu jej uniknięcia.

Zdaniem organu podatkowego, w tym konkretnym przypadku, kradzieży rzeczy przekazanych usługodawcy do naprawy na przestrzeni dwóch lat, nie można zaliczyć do kradzieży nieprzewidzianej, nie do uniknięcia, jako zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty, poprzez wypłatę odszkodowania, w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Opisane wyżej okoliczności, w których nastąpiła utrata naprawianych rzeczy nie są zdarzeniem, którego nie można było przewidzieć i przed którym nie można się było uchronić, przy zachowaniu zwyczajowo przyjętych środków ostrożności.

Wnioskodawca nie przedstawił powodów, czynników, które zadecydowały, iż sam, poprzez usprawnienia organizacji pracy i kontroli, nie mógł wyeliminować dokonywanych na przestrzeni 2 lat kradzieży oraz nie wyjaśnił także, czy zwrócił się o pomoc do właściwych organów ścigania. W końcu, co istotne, dlaczego Spółka sama nie skorzystała z usług firmy detektywistycznej i w tym względzie zmuszona była do pośrednictwa innego, zagranicznego podmiotu.

Spółka popełniła ewidentne zaniedbania, gdyż nie podjęła skutecznych działań w celu niedopuszczenia albo chociażby zminimalizowania powstania strat, skutki których – w kontekście przewidywanej wypłaty odszkodowania – mają obciążać budżet państwa.

Podkreślić należy, że organ podatkowy nie kwestionuje możliwości, iż przedmiotowa strata w ogóle nie mogła wystąpić, ale fakt, że Spółka nie wykazała, iż dołożyła wszelkich starań w celu niedopuszczenia do jej powstania albo zminimalizowania jej wielkości, co jednoznacznie wynika z przedstawionego we wniosku z dnia 29 listopada 2007 r. stanu faktycznego.

Z wymienionych przyczyn, badając istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem przedmiotowych wydatków a osiąganiem przychodów przez Spółkę nie można stwierdzić, że zapłata odszkodowania przekłada się w sposób bezpośredni na przychody podatkowe. Może ona stanowić jedynie pośredni koszt uzyskania przychodów, jeżeli jest racjonalnie i ekonomicznie uzasadniona jako zmierzająca do osiągnięcia przychodów, bądź zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W analizowanej sytuacji tut. organ nie dopatrzył się spełnienia przedmiotowych wymogów.

W kontekście powyższych rozważań, jak i zagadnienia przedstawionego przez Spółkę, stanowisko w zakresie możliwości zaliczenia odszkodowań wypłaconych na rzecz swojego kontrahenta z tytułu skradzionych monitorów, które były przekazane Spółce do naprawy, oraz na rzecz innego podmiotu (spółki powiązanej z nią kapitałowo) z tytułu wydatków poniesionych przez ten podmiot na usługi detektywistyczne, do kosztów uzyskania przychodu w roku 2009 jest nieprawidłowe. Nie można bowiem wypowiadać się o podatkowym momencie potrącalności poniesionych kosztów w sytuacji, gdy charakter poniesionych kosztów wskazuje na brak związku z uzyskiwanymi przychodami, jak również nie ma na celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W takim przypadku mamy jedynie do czynienia z kosztem rachunkowym.

Podsumowując wskazać należy, iż wejście do obrotu prawnego tzw. „milczącej interpretacji”, która przyjmuje za obowiązujące stanowisko Wnioskodawcy w niej przedstawione (art. 14o § 1 Ordynacji podatkowej), oznacza jedynie, iż w przypadku zastosowania się do niej Wnioskodawca zostaje objęty ochroną prawną przewidzianą przepisami Ordynacji podatkowej, i to wyłącznie w granicach wynikających z tego stanowiska.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.