INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 28.12.2008 r. (data wpływu 02.01.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umownego nieodpłatnego ustanowienia służebności gruntowym oraz umownego nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Gminy - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 02.01.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umownego nieodpłatnego ustanowienia służebności gruntowym oraz umownego nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Gminy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2009 r. Wnioskodawca nabędzie nieodpłatnie - tj. w drodze umowy darowizny - od swojej matki udziały we własności dwóch działek gruntu (dwóch równolegle położonych obok siebie nieruchomości gruntowych), które łącznie stanowią prywatną wewnętrzną drogę dojazdową Droga ta służy zapewnieniu dostępu przylegających do niej działek do drogi publicznej. W 2009 r. Wnioskodawca nabędzie również nieodpłatnie od swojej matki - na mocy umowy darowizny - wyłączną własność jednej z nieruchomości gruntowych przylegających do ww. drogi wewnętrznej oraz udział we własności innej nieruchomości gruntowej przylegającej do ww. drogi wewnętrznej. Podobnego nabycia dostąpi brat Wnioskodawcy. Po wspomnianych darowiznach współwłaścicielami działek gruntu tworzących drogę wewnętrzną będą osoby fizyczne – Wnioskodawca, jego brat, matka, ciotka (siostra matki) oraz inna osoba, będąca aktualnie współwłaścicielem działek drogowych, a zarazem w stosunku do Wnioskodawcy (jak również w stosunku do jego brata, matki i ciotki) osobą obcą (III grupa podatkowa wg ustawy o podatku od spadków i darowizn). Wszystkie działki przylegające do działek drogowych stanowić będą własność (bądź niektóre z nich współwłasność - tak jak np. jedna z nieruchomości, której udziały po 1/2 części przypadną w drodze darowizny Wnioskodawcy i jego bratu) osób będących za razem współwłaścicielami działek drogowych. Zamiarem wszystkich współwłaścicieli działek drogowych będzie ustanowienie na tych działkach nieodpłatnych służebności gruntowych, które będą miały polegać na nieograniczonym w czasie prawie swobodnego przejazdu i przechodu przez te działki drogowe (na całej ich powierzchni) oraz nieograniczonym w czasie prawie wybudowania (przeprowadzenia przez te działki) pod powierzchnią tych działek wszelkich urządzeń i instalacji służących do ciągłego, nieograniczonego w czasie doprawadzania i odprowadzania wszelkich mediów (zasilania we wszelkie media), jak wodociąg, gazociąg, kanalizacja, przewody elektryczne, energetyczne, telefoniczne, teletechniczne, nośniki informatyczne, światłowodowe, itp.), a także dokonywania wszelkich czynności związanych z ich eksploatacją konserwacją i naprawą. Wymienione powyżej nieodpłatne służebności gruntowe będą miały być ustanowione na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości (działek) przylegających do działek drogowych (obciążonych). Wymienione działki drogowe (nieruchomości służebne) miałyby być następnie w 2009 r. przekazane przez ich współwłaścicieli na rzecz jednostki samorządu terytorialnego-gminy na obszarze, której są one położone, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. t. j. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) normującymi przekazanie nieruchomości (art. 902 <1> k.c.). Działki te miałyby być następnie przeznaczone (wykorzystane) przez gminę pod drogę publiczną-gminną.

Pismem z dnia 11 marca 2009 r. Nr IPPB2/436-2/08-2/AF i IPPB2/436-4/08-2/AF wezwano Wnioskodawcę do uiszczenia opłaty w wysokości 40 zł oraz przesłanie kserokopii dowodu wpłaty, z uwagi na fakt, iż złożony wniosek dotyczył trzech zdarzeń przyszłych (trzech podatków), tj. w zakresie podatku od towarów i usług, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od spadków i darowizn.

Wnioskodawca dokonał opłaty w wysokości 40 zł w dniu 17.03.2009 r. (data wpływu na konto Izby Skarbowej w Warszawie 19.03.2009 r.) oraz przesłał kserokopie dowodu wpłaty pismem z dnia 17.03.2009 r. (data nadania 17.03.2009 r., data wpływu 19.03.2009 r.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1. Czy w zw. z opisanym w poz. 50 zdarzeniem przyszłym nr 1, polegającym na umownym, nieodpłatnym ustanowieniu służebności gruntowych, właściciele (strony umowy) działek gruntu (nieruchomości gruntowych) stanowiących nieruchomości władnące, będą z tytułu ustanowienia na rzecz tych nieruchomości (będących ich własnością) opisanych-nieodpłatnych służebności gruntowych, obciążeni podatkiem od spadków i darowizn bądź podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz obowiązkiem złożenia zgłoszeń i/lub deklaracji o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych, bądź obowiązkiem złożenia jakichkolwiek innych zgłoszeń i/lub deklaracji do organu podatkowego...
2. Czy w związku z opisanym w poz. 50 zdarzeniem przyszłym nr 2, polegającym na umownym przekazaniu jednostce samorządu terytorialnego-gminie nieruchomości gruntowych, które po przekazaniu będą miały być wykorzystywane pod drogę publiczną (gminna,), podmioty czynności takiego przekazania - a więc zarówno przekazujący tj. osoby fizyczne, jak i przyjmujący tj. gmina - będą obciążone podatkiem od spadków i darowizn, bądź podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od towarów i usług (VAT) oraz obowiązkiem złożenia w zw. z tym przekazaniem, jakichkolwiek zgłoszeń i/lub deklaracji do organów podatkowych...
   
   

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. Wniosek w zakresie podatku od spadków i darowizn zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawca jest zdania, że podatek od spadków i darowizn w zw. z ustanowieniem nieodpłatnych służebności gruntowych nie będzie należny, gdyż - co zostało zresztą potwierdzone w interpretacji przedstawionej przez Ministerstwo Finansów w piśmie nr PL834/85/JB/06/PDJC-345/06/39/07 z dnia 26.01.2007 r. (pkt 5-6) publikowanym na stronach internetowych Ministerstwa Finansów (www.mofnet.gov.pI) - podatkowi od spadków i darowizn nie podlega ustanowienie nieodpłatnych służebności gruntowych, z uwagi na fakt, iż nie mają one charakteru podmiotowego (odmiennie niż służebności osobiste), jak również ich funkcja związana jest ze zwiększeniem użyteczności nieruchomości władnącej i nie są one ustanawiane na rzecz oznaczonej osoby. Z uwagi zaś na nieodpłatność czynności ustanowienia służebności gruntowych, z ich ustanowieniem nie będzie wiązać się obowiązek w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, a nadto z uwagi na ustanawianie niedpłatnych służebności gruntowych poprzez umowę w formie aktu notarialnego, na stronach umowy nie będzie ciążył obowiązek składnia jakichkolwiek zgłoszeń i/lub deklaracji do organów podatkowych - w tym dotyczących nabycia własności rzeczy i praw majątkowych

Wnioskodawca uważa także, że przy przekazaniu nieruchomości przez współwłaścicieli - osoby fizyczne, na rzecz gminy nie wystąpi ani po stronie przekazujących, ani o stronie gminy obowiązek podatkowy z tytułu podatku od spadków i darowizn, gdyż w zakresie czynności przekazania nieruchomości nie dochodzi do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych pod którymkolwiek z tytułów, gdzie podatek taki występuje (przedmiot opodatkowania - art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Również ani po stronie przekazujących - osób fizycznych, ani po stronie przyjmującego - gminy, nie wystąpi obowiązek podatkowy z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż jest to szczególna forma nabycia własności nieruchomości dokonywana przez podmiot będący jednostką samorządu terytorialnego (gmina), co podlega zwolnieniu od tego podatku (art. 8 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). Ponadto gmina jako podmiot będący osobą prawną generalnie zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) jest podatnikiem tego podatku (VAT), jednakże w związku z tą czynnością obowiązek podatkowy z tytułu podatku od towarów i usług (VAT) nie wystąpi, gdyż czynność ta nie mieści się w ustawowym zakresie czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Wnioskodawca uważa, że z uwagi na formę aktu notarialnego umowy przekazania nieruchomości, po stronie przekazującego i po stronie gminy nie wystąpi w zw. z tą umową obowiązek składania jakichkolwiek zgłoszeń i/lub deklaracji do organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami działu III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową. Z treści art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Służebność gruntowa, zgodnie z art. 285 § 2 Kodeksu służy zwiększeniu użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części. Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem nieodpłatnej służebności gruntowej (przechodu, przejazdu i prowadzenia mediów) na rzecz każdoczesnego właściciela lub użytkownika wieczystego działek gruntu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Natomiast, w myśl art. 9021 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę przekazania nieruchomości jej właściciel zobowiązuje się nieodpłatnie przenieść na gminę albo na Skarb Państwa własność nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca, jako współwłaściciel działek gruntu ustanowi wraz z pozostałymi współwłaścicielami działek nieodpłatne służebności gruntowe, polegające na nieograniczonym w czasie prawie swobodnego przejazdu i przechodu przez te działki drogowe oraz nieograniczonym w czasie prawie wybudowania pod powierzchnią tych działek wszelkich urządzeń i instalacji służących do ciągłego, nieograniczonego w czasie doprowadzania i odprowadzania wszelkich mediów. Następnie w 2009 r. Wnioskodawca wraz z pozostałymi współwłaścicielami zamierzają przekazać działki drogowe (nieruchomości służebne) na rzecz jednostki samorządu terytorialnego – gminy na obszarze, której są one położone zgodnie z art. 9021 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Działki te miałyby być przeznaczone przez gminę pod drogę publiczną gminną.

Wnioskodawca w stanowisku przedstawionym we wniosku, powołuje się na art. 8 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 8 pkt 4 ustawy zwalnia się od podatku jednostki samorządu terytorialne. Nadmienić należy, iż przepis ten w przypadku Wnioskodawcy nie znajdzie zastosowania, ponieważ zgodnie z jego treścią zwalnia się od podatku jednostki samorządu terytorialnego, jako strony czynności cywilnoprawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż zarówno ustanowienie umownej nieodpłatnej służebności gruntowej, jak i umowne przekazanie działek gruntowych jednostce samorządu terytorialnego - gminie nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Na Wnioskodawcy nie ciąży więc obowiązek zgłoszenia oraz złożenia deklaracji PCC-3 z tytułu dokonania powyższych czynności cywilnoprawnych.

Końcowo należy wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Pana, jako występującego z wnioskiem. Nie chroni natomiast pozostałych współwłaścicieli działek oraz gminy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.