INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. 2005, Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 roku w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 02 października 2007 roku (data wpływu 05 października 2007 roku) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku komornika sądowego jako płatnika podatku od towarów i usług w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05 października 2007 roku wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku komornika sądowego jako płatnika podatku od towarów i usług w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny

Wnioskodawca we wniosku stwierdza, że w piśmiennictwie prawniczym brak zgodności poglądów co do tego czy sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucyjnym rodzi po stronie komornika sądowego obowiązek odprowadzenia do właściwego organu podatkowego podatku od towarów i usług. Również praktyka komorników sądowych i sądów powszechnych nie jest w tym zakresie jednolita. Zdaniem Strony twierdzenie, iż komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy towarów będących własnością dłużników, dokonywanej w trybie egzekucji niewątpliwie dotyczy egzekucji prowadzonej z rzeczy ruchomych i praw majątkowych. Wątpliwości nasuwają się natomiast w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości. Wątpliwości interpretacyjne zasadniczej natury budzi zdaniem Wnioskodawcy treść art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), na podstawie którego nie można ustalić zakresu w jakim na komorniku sądowym ciążą obowiązki płatnika. Zestawienie dwóch części tego przepisu uzasadnia wniosek, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od towarów i usług gdy w ramach postępowania egzekucyjnego dokonuje czynności powodujących sprzedaż rzeczy, a więc przeniesienia jej własności. Tymczasem własność nieruchomości przechodzi na nabywcę wskutek czynności egzekucyjnych dokonanych przez sąd, tj. wydania postanowienia o przysądzeniu własności i jego uprawomocnieniu się. W przypadku zatem egzekucji z nieruchomości organem egzekucyjnym, dokonującym czynności egzekucyjnych, polegających na dostawie towarów, jest sąd a nie komornik. O ile sprzedaż zajętej nieruchomości następuje w drodze licytacji publicznej, to sprzedaży rozumianej jako przysądzenie własności czyli sprzedaży w rozumieniu prawa podatkowego zawsze dokonuje sąd. Przeniesienie własności nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym ma miejsce dopiero w momencie uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności. Komornik sądowy nie jest zatem organem, który bierze udział w czynności egzekucyjnej, będącej czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług i tym samym nie może być płatnikiem podatku od towarów i usług, ponieważ nie ma możliwości wykonania obowiązków ciążących na płatniku, tj. obliczenia i poboru od podatnika podatku i wpłacenia go w terminie organowi podatkowemu. Ponadto podział kwoty uzyskanej z egzekucji z nieruchomości odbywa się według zasad ustawowych. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują możliwości wyłączenia z kwoty uzyskanej z egzekucji kwoty należnej tytułem podatku od towarów i usług. Nakazują one objąć podziałem całą kwotę uzyskaną w postępowaniu egzekucyjnym.

W toku egzekucji z nieruchomości komornik sądowy nie dysponuje faktycznie kwotami uzyskanymi ze sprzedaży, poza kwotą rękojmi, która w całości musi być przekazana na rachunek depozytowy sądu. Kwotą tą dysponuje sąd i dokonuje jej podziału na rzecz wierzycieli. W związku z tym komornik sądowy nie ma prawnych ani faktycznych możliwości wypełnienia obowiązków spoczywających na płatniku. Żaden przepis Kodeksu postępowania cywilnego nie pozwala komornikowi sądowemu na wystąpienie do sądu o wypłatę z rachunku depozytowego sądu kwoty odpowiadającej podatkowi od sprzedaży nieruchomości z pominięciem kolejności podziału, przewidzianej w art. 1025 k.p.c., zaś sądowi na wypłacenie takiej kwoty, gdyby komornik wystąpił z takim wnioskiem. Wprawdzie art. 1025 k.p.c. przewiduje obowiązek uwzględnienia w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji kwot podatków, jednakże warunkiem udziału w podziale sumy uzyskanej z egzekucji jest zgłoszenie wierzytelności zgodnie z zasadami, określonymi w art. 1036 k.p.c. Kwota podatku od towarów i usług przy sprzedaży nieruchomości nie jest wymieniana w treści art. 1025 k.p.c., który określa kolejność zaspakajania wierzytelności. Gdyby komornik sądowy podjął działania mające na celu pobranie kwoty podatku i odprowadzenie jej do organu podatkowego działałby bezprawnie, względnie musiałby uiścić kwotę należną z tytułu podatku od towarów i usług z własnych środków finansowych bez jakiejkolwiek gwarancji ich odzyskania.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy ponieważ ustawa o podatku od towarów i usług nie nakłada na inne organy egzekucyjne określone w kodeksie postępowania cywilnego, tj. na sądy obowiązków płatnika, to w świetle obowiązujących przepisów, w związku ze sprzedażą nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym ani komornik ani sąd nie jest zobowiązany do obliczenia, pobrania i odprowadzenia do właściwego urzędu skarbowego należnego podatku od towarów i usług. Gdyby jednak sąd uznał komornika za płatnika podatku od towarów i usług i przesłał mu kwotę podatku celem spełnienia ciążącego na nim obowiązku płatnika, ten stosownie do art. 960 k.p.c. w związku z art. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, przekaże podatek do właściwego urzędu skarbowego. W przypadku natomiast, gdy sąd nie prześle komornikowi kwot należnych tytułem podatku od towarów i usług celem odprowadzenia go do właściwego organu podatkowego, w konsekwencji czego urząd skarbowy wyda decyzję o odpowiedzialności komornika, sądowy organ egzekucyjny powinien dowodzić, że nie ciążył na nim obowiązek wykonania czynności płatnika. Podstawowym argumentem przemawiającym za brakiem odpowiedzialności komornika jest fakt, że sądowy organ egzekucyjny nie staje się płatnikiem dopóki nie dysponuje kwotami, które stanowią podatek od towarów i usług. Poza tym w omawianej sytuacji podatek nie zostaje odprowadzony do urzędu skarbowego z winy podatnika, tj. dłużnika. Dłużnik bowiem mając świadomość tego, że jest podatnikiem podatku od towarów i usług powinien zaskarżyć sporządzony plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, który nie przewiduje kwoty podatku. Jednocześnie Strona we wniosku stwierdza, że kwestia uznania komornika sądowego za płatnika podatku od towarów i usług przy egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości była przedmiotem rozważań w kilku orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, w których nie wypracowano jednolitego stanowiska i przytacza ich treść.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwraca się z prośbą

o dokonanie interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego w zakresie nałożonego na komornika sądowego obowiązku płatnika podatku od towarów i usług w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawcy, którego stanowisko zostało szeroko uzasadnione w opisie zaistniałego stanu faktycznego, komornik sądowy nie powinien być płatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży nieruchomości należącej do dłużnika.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Ustosunkowując się do stanowiska Strony Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wyjaśnia, co następuje:

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od towarów i usług od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. Powyższe dotyczy zarówno przypadku, gdy przedmiotem dostawy są rzeczy ruchome, jak też nieruchomości.

Z treści wskazanego wyżej przepisu ustawy o podatku od towarów i usług wynika bowiem, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w trybie egzekucji, w przypadku gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Należy zauważyć, że przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organy egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji. Z art. 759 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wynika jednoznacznie, że czynności egzekucyjne, co do zasady, wykonywane są przez komorników, z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla sądów. Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, iż na określony rodzaj egzekucji (np. egzekucji z nieruchomości) składa się szereg czynności egzekucyjnych, z których tylko nieliczne wykonywane są przez sąd. Wykonywanie przez sąd niektórych czynności, takich jak przybicie, wezwanie do złożenia do depozytu sądowego oraz przysądzenie, nie oznacza, że w przypadku egzekucji z nieruchomości komornik nie wykonuje żadnych czynności egzekucyjnych.

Literalne brzmienie art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym w tym przepisie brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik jako przyszły płatnik, dokonywał - w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji - czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru. Tak więc, warunek z art. 18 ww. ustawy do uznania komornika za płatnika podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji zostanie spełniony również, gdy w trakcie prowadzenia egzekucji będzie on dokonywał tylko niektórych czynności egzekucyjnych, tak jak ma to miejsce w przypadku egzekucji z nieruchomości.

Ponadto należy podkreślić, iż dla tego rodzaju dostawy ustawodawca przewidział szczególny sposób dokumentowania. Został on unormowany w § 24 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.), w którym przewidziano tryb wystawiania faktur. Zgodnie z powyższymi przepisami komornik sądowy w przypadku sprzedaży towarów powinien wystawić w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzające dokonanie sprzedaży tych towarów, natomiast kopię tej faktury powinien otrzymać dłużnik. Organ egzekucyjny powinien kopię oryginału faktury zachować w celach ewidencyjnych.

Podsumowując powyższe należy jednoznacznie stwierdzić, że w przypadku egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości, komornik sądowy jest płatnikiem podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez wnioskodawcę zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.